Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz.. Tarayıcınızı güncellemeli veya alternatif bir tarayıcı kullanmalısınız.
Bilim insanlarının uzun bir süredir aradığı, maddeye kütle verdiği düşünülen ‘Higgs Bozonu’ ya da ‘Tanrı Parçacığı’ diye bilinen atomaltı parçacıkla ilgili kritik açıklama bugün.
Yüzyılın en büyük deneyi olarak kabul edilen, evrenin sırrını çözmek için yürütülen ‘Büyük Patlama’ araştırmasında çalışan İsviçre’deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’ndeki (CERN) basın toplantısında, bundan tam 48 yıl önce parçacığın var olabileceğini ilk kez ortaya atan profesör Peter Higgs de yer alacak. Toplantıda, parçacığın yüzde 99.9 ihtimalle var olduğunun açıklanacağı öne sürülüyor. Ancak dünyanın en büyük parçacık çarpıştırıcısı Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndan (BHÇ) elde edilen sonuçların açıklanacağı CERN’deki tarihi basın toplantısı beklenirken, ABD’li bilim insanları ‘rol çaldılar’.
ABD’nin Illinois eyaletindeki Fermilab araştırma merkezi uzmanları, ‘Tevatron’ adlı parçacık hızlandırıcısında yaptıkları deneylerde, Higgs atomaltı parçacığının izlerinin 115 ile 135 giga elektronvoltluk kütle aralığında yoğunlaştığını bildirdiler. Chicago’dan yapılan açıklamaya göre Higgs bozonu yüzde 99.8 ihtimalle var. Ancak bunun bilimsel kanıt olarak kabul edilmesi için hata payının yüzde 0.2 değil, en fazla yüzde 0.14 olması gerekiyor. Bu izlerin Higgs bozonuna değil, başka atomaltı parçacıklara ait ‘kalıntılar’ olma ihtimali nedeniyle böyle bir hata payı var.
Higgs Bozonu nedir
HIGGS Bozonu, evrene yayılan, görünmez bir enerji alanında oluşturulduğu sanılan atomaltı bir unsur. Bu parçacık maddenin oluşumunu anlamada kilit öneme sahip. Bozonun evrendeki her şeye kütle kazandırdığı düşünülüyor.
CERNde çalışan Türk fizik Prof'u Gökhan Ünel Tanrı Parçacığını Anlattı.. 5 Temmuz 2012
Mesele şu: 13.7 milyar yıl önce big bang meydana geldiğinde açığa çıkan akıl almaz enerji nasıl oldu da sonsuz boşluğa ısı ve ışık olarak dağılacağına kütle kazandı yani maddeye, galaksilere, yıldızlara dönüştü? Bunu sağlayan atom-altı bir parçacık olmalı diye düşünen bilim adamları CERNde bu parçacığı araştırıyorlar. Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ) içinde big bang ortamı oluşturuluyor ve bu parçacık gözlemlenmeye çalışılıyordu. Prof. Ünel, BHÇde Güneş merkezindeki enerjiden yaklaşık 100 bin kat daha fazla enerji yoğunlaşması sağlanarak bu deneylerin yapıldığını söyledi.
PARÇACIK BULUNDU MU?
Prof. Ünel, iki büyük deneyde de yeni bir parçacık görüldüğünü belirterek şunları söyledi: Bu yeni parçacık aradığımız parçacık mıydı? Yoksa bir algıç hatası ya da üst üste 10 defa tura gelmesi gibi tabiatın bize yaptığı bir istatistik şakası mıydı? Böyle olması ihtimalinin 3 milyonda bir olduğu hesaplandı! Yani kesinlikle yeni bir parçacık bulduk, ama bu nedir henüz tam bilmiyoruz. Higgs parçacığı olabilir Bulunan parçacık Higss parçacığının teorik özelliklerine uygun gözüküyor Ancak elimizdeki veri ile olası her özelliğe bakamadık. Yapılacak ilk iş daha çok veri toplayıp bu görülen parçacığın gerçekten Higgs olduğundan emin olmak Higgs parçacığı ise, artık protonu oluşturan temel parçacıklara (kuarklar, elektronlar vb.) kütle kazandıran mekanizmayı anlıyor olacağız Anlıyor olacağız da ne olacak?..
BULUŞ NEYE YARAYACAK
Günlük hayatımızda ne gibi gelişmeler olacak? İşte cevabı: Pratikte bu ne işe yarar sorusu için çok erken. Biz bugün bir çocuğun doğumunu müjdeledik, ileride hangi mesleği yapacağını şimdiden bilemeyiz! Tersini söyleyen benim torunum ileride başkemancı olacak diyen bir dede gibi komik duruma düşer! Peki bu bulgu temel fizik teorileriyle uyumlu mu, yepyeni bir teori mi doğuyor? Eğer bulunan parçacık gerçekten Higgs Bozonu ise, bizi buraya kadar getiren kuram olan Standart Modeli doğrular nitelikte olacaktır. Yani temel fizik kuramları, kuantum ve görelilik gibi bilgiler ile uyumlu. Zaten bunlara tamamen zıt bir şey bulmamız mümkün değil. Biz Vatikan değiliz ki önce dünya tepsidir veya duruyor deyip sonra yok yuvarlakmış, dönüyormuş diye devamlı kendimizle çelişelim. Bilimde ilerlemeler adım adım ve her adımdan emin olarak yapılır. Bu yüzden Higgsi bulduk demiyoruz. Aman bizim magazin düşkünü insanımıza gereksiz malzeme vermeyelim.
EVRENİN TARİHİ
Gökhan Ünelin gönderdiği Evrenin tarihi şemasını biraz sadeleştirerek size de sunuyorum:
- 0 saniye: Büyük Patlama, enerji yoğunluğu sonsuz, çünkü evren nokta kadar.
- 0,-25 tane sıfır
-1 saniye, yani saniyenin trilyonda birinin trilyonda biri: BHÇnin ulaşabileceği en yüksek yoğunluk, nokta halindeki evren yaklaşık 300 milyon kmye genişlemiş.
- 0,00001 saniye: Proton ve nötronlar oluşuyor.
- 3 dakika = 180 saniye: Hidrojen ve helyum gibi hafif çekirdekler oluşuyor.
- 380 000 yıl: Elektronlarla birleşen hafif çekirdekler hidrojen ve helyum atomlarını oluşturuyor.
- 200 milyon yıl: Yıldızlar ve gökadalar oluşuyor.
- 9.2 milyar yıl: Güneş sistemi oluşuyor.
- 10 milyar yıl: Dünyada hayat başlıyor.
- 13.7 milyar yıl: Bugün
TEMEL BİLİMLER UYARISI
Prof. Ünelin Türkiyede uygulamalı bilimlere büyük önem verilirken temel bilimlerin ihmal edilmesini eleştiren şu uyarısını, YÖKe ve bilim camiamıza sunuyorum: Türkiyede anne-babaların, hatta öğretmenlerin bile oğlum, kızım fizikçi olacak da ne olacak demesi, fizik bölümlerinin kapanıp hocaların işten çıkarılması içimi acıtıyor. Mühendislik, ancak biri bin yapabilir; sıfırı bir yapmak ise temel bilimlerin, özellikle de fizikçilerin işidir. Eğer bunu unutursak ülkemiz geri gider.
