- Katılım
- 2 Eylül 2011
- Mesajlar
- 3,872
- Tepkime puanı
- 37
Kars İz Bırakanlar - Kars Ünlüleri
Gazi Ahmet Muhtar Paşa (1839-1919)
1 Kasım 1893 yılında Bursa İli Muradiye Mahallesinde doğmuştur. Babası İpekçi Halil Efendinin yanında ilk ve orta tahsilini tamamladıktan sonra 1860 yılında Harp Akademisinden mezun olmuştur. 1877 yılına Sultan II. Abdülhamit tarafından Anadolu ordusu Baş Komutanlığına atanmıştır.
Rus Ordusunun Kafkasları geçerek Kars’a saldırması üzerine 1877 yılı ilkbaharında Kars’a gelen Gazi Ahmet Muhtar Paşa Ruslarla 8 ay süren ve 93 Harbi olarak bilinen savaşlarda Baş Komutanlık yapmıştır. Ruslara karşı Başgedikler, Zivin ve Yahni muharebelerini kazanarak Gazi ünvanını almıştır. Ancak Alacadağ Muharebesinde Osmanlı ordusu yenilince Gazi Ahmet Muhtar Paşa Ordusuyla Erzurum’a çekilmiştir.
1913 yılına kadar Osmanlı İmparatorluğunda Ayan Meclisi üyeliği, Mısır Fevkalade Komiserliği ve Sadrazamlık görevlerinde bulunmuş 21 Ocak 1919 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Kars valiliği ve Kars Tu Komutanlığı, 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı sırasında Gazi Ahmet Muhtar Paşa’nın karargah olarak kullandığı XIX.yüzyılda yapılmış olan konağı restore ederek Onun adına bir müze kurmuşlardır. Müze içerisinde Osmanlı-Rus Savaşları ile ilgili askeri malzemeler, savaş planları, haritalar ve fotoğraflar bulunmaktadır.
Bu müzenin girişine Ahmet Muhtar Paşa’nın bir büstü yapılmıştır.
Murat ÇOBANOĞLU (1940- )
Asıl soyadı Çobanlar olan Murat Çobanoğlu 1940’ta Kars’ın İstasyon mahallesinde doğdu. Babası, Aşık Şenlik’in çıraklarından Aşık Gülistan’dır; Arpaçay’ın Kıraç köyünden olup 1920’de Kars’a yerleşmiştir. İlkokul öğrenimi gören Murat Çobanoğlu çocukluğunda babasının saz çalışını dinledi, ama ona özenmedi. Ancak 1951 ’de gördüğü bir düş üzerine tutumu değişti. olayı şöyle anlatıyor:“Göç mevsimi yaylaya göçerken susadım.
Yol kenarında bulunan çeşmeye su içmeye gittim. Ben oyalanınca göçlerimiz dağı aştı. Akşamın alacakaranlığında uyuyakaldım. İşte o zaman nasibim olan aşıklık ilhamı bana verildi. Sabah, yaylada beni bulamayan babam düşer yollara, beni aramaya. Beni çeşmenin başında uyurken bulunca, aşık olacağımı söyledi. Saz aldı. Saz tutmasını öğretti.
O zamandan bu yana saz çalmaya, şiir ve türküler söylemeye başladım.”Murat Çobanoğlu Artvin, Konya, Erzurum ve Mut’ta yapılan yarışmalarda dereceler aldı. Özellikle atışma dalında başarı gösterdi. Sık sık radyoda ve televizyonda -değişik konularda- söyledi. Saza egemenliği, ulusal duygularının güçlülüğü ve kendine özgü sesiyle ilgi çekti.
Kars’ta “Çobanoğlu Halk Ozanları Kahvesi”ni açıp işletti. Yurt içinde ve dışında düzenlenen bazı şenliklere katıldı.1965’e kadar Devrani, 1967’ye kadar Yanani, ondan sonra da Çobanoğlu takma adını kullandı.
Şeref TAŞLIOVA (1938- )
Aşık Şeref Taşlıova, Kars iline bağlı Çıldır ilçesinin Gülyüzü köyünde dünyaya geldi. Doğu Anadolu ve Azerbaycan sahasında tanınan Çıldırlı Âşık Şenlik’in oğlu Âşık Kasım’dan dersler aldı.
1964 yılında Kars Radyosu’na girerek “Âşık Programları” yapmaya başladı; bu çalışmaları radyo kapanıncaya kadar, aralıksız on yıl devam etti.
İlk olarak 1971 yılında resmi görev ile; “Sanat Elçisi” olarak Almanya’dan başlayan yurt dışı seyahatleri, uzun bir zaman dilimi içinde tam olarak 25 kez gerçekleşti. 1987 yılında Almanya’nın Marl Belediyesi tarafından davet edildi.
Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Fransa, İsviçre, Avusturya, Danimarka, Almanya, İngiltere, Singapur, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kırgızistan ve Türkmenistan gibi ülkelere gitti.
Yurt içinde ve uluslar arası düzeyde yapılanlar da dahil olmak üzere, gittiği çeşitli organizasyonlarda; 135 madalya, 66 plaket ve 180 taktir-teşekkür belgesi kazandı.
Şiirleri ve gelenekten gelen biri olarak kağıda döktüğü bilgileri, Türk Edebiyatı, Çağrı, Maya, Tarla, Gülpınar, Pınar, Köz, maya, Türk Folkloru, Millî Kültür, Türk Folklor Araştırmaları gibi edebiyat tarihimizde önemli yere sahip dergilerle, çeşitli antolojilerde yayınlandı. Bu arada, folklor ve halk edebiyatı üzerine yapılan sempozyum ve kongrelerde tebliğler sundu. “Gönül Bahçesi” isimli şiir kitabını Kültür Bakanlığı yayımladı.
Taşlıova’nın şiirlerinin bir kısmı, Amerika Indiana Üniversitesi tarafından derlenmiştir. Almanya Berlin Üniversitesi International Instute For Tradational Music Instute tarafından yapılan çalışma sonucunda türküleri derlendi ve kitap haline getirildi. Unesco’nun 1988’de hazırladığı Dünya Sanat Dizisi’nde, Türkiye’deki âşıkları temsilen rol aldı.
Birincisi 15-21 Kasım 1989’da, ikincisi 4-7 Temmuz 1996’da, üçüncüsü de 3-13 Temmuz 2003 tarihleri arasında İngiltere’de düzenlenen Uluslararası Hikaye Festivaline (International Story Telling Festival) katıldı. Buradaki icrasının sonucu olarak, 21-23 Haziran 1996 tarihinde Danimarka’da yapılan ve 24 ülkenin iştirak ettiği Vikinglerin Doğuş Günü ve Gün Dönümü Geleneği Festivali’ne ve 1996’da Singapur’a davet edildi.
Başta TRT olmak üzere, özel radyo ve televizyonlarda yapılan çeşitli programlara katıldı. TRT tarafından hazırlanan “Ozanın Kopuzundan Âşığın Sazına” isimli programda danışmanlık yaptı. Yine aynı kurumun hazırladığı “Âşıklık Geleneği” programının metin yazarlığını yaptı.
Japon NHK televizyonunun hazırladığı “İpek Yolu” ve İngiliz BBC televizyonunun yürüttüğü “İskender” (Aleksander) isimli dizilerde görev üstlendi. Alman ATT ve ZDF radyolarında, İngiliz BBC TUR radyosunda programlara katıldı.
1991 yılında ’ün doğumunun 100. yıldönümü nedeniyle açılan yarışmada, Müzik-San Vakfı tarafından; 1996 yılında da Türkiye Yazarlar Birliği tarafından “Yılın Sanatçısı” seçildi. 2000 yılında Türksav tarafından “Türk Dünyasına Hizmet Ödülü” ile ödüllendirildi.
Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliğinin (Mesam) kurucu üyesi ve Teknik Bilim Kurulu başkanıdır.
Sırrı ATALAY (1919-1986)
Politikacı. Yükseköğrenimini Ankara Hukuk fakültesi’nde tamamladı. Bir süre serbest avukatlık yaptı. 1954 seçimlerinde CHP’den Kars milletvekili seçildi.1961, 1964, 1973,1979 seçimlerinde Kars senatörü olarak parlamentoya girdi.Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Senatosu Başkanı (Görev süresi 16.6.1977-6.11.1979).
1980’e kadar parlamentoda kaldı. 1963’de Adalet Bakanlığı da yaptı. Deneyli bir parlamenter olarak pek çok parlamento kuruluşlarında çalıştı.
Nihat BEHRAM (1946- )
Şair, yazar.Kars’ta doğdu.İstanbul’ da Haydarpaşa Lisesi’ ni bitirdi, Gazetecilik Yüksek Okulu’ nda okudu.Vatan gazetesinde, Güney yayınlarında çalıştı.Şiirleri Soyut, Yordam, yeni gerçek, halkın Dostları ve Militan dergilerinde yayımlandı. Yurtdışında yaşıyor.
Eserlerinden bazıları:
Hayatımız Üzerine Şiirler (1972), Fırtınayla Borayla Denenmiş Arkadaşlıklar (1974), Dövüşe Dövüşe Yürünecek (1976), Hayatı Tutuşturan Acılar (1978), Irmak Boylarında Turaç Seslerinde (1980), Savrulmuş Bir Ömrün Günlerinde(1982), Yine de Gülümseyerek (1987). Darağacında Üç Fidan (1967) kitabı, 12 Mart 1971 hükümet darbesinden sonra idam edilen Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının eylemlerini sergiliyor. Çocuk kitapları: (Kuyruğu Zilli Tilki, 1979, Göğsü Kınalı Serçe, 1980) ve iki de romanı (Gurbet, 1987; Lanetli Ömrün Kırlangıçları,1991) yayımlandı.
Orhan BİRGİT (1927- )
Gazeteci, yazar, politikacı.Kars’ta doğan Orhan Birgit, Yükseköğrenimini İstanbul Hukuk Fakültesi’nde tamamladı. Öğrencilik yıllarında aynı zamanda gazetecilik yapan Birgit, Ulus Gazetesi’nin İstanbul Temsilciliği’nde, Dünya ve Yeni Sabah Gazeteleri’nde çalıştı. Kim adı ile haftalık bir haber dergisi yayınladı.
Cumhuriyet Halk Partisi’nde Ocak, İlçe Başkanlıkları, İstanbul İl Yönetim Kurulu Üyeliği yaptı.
6-7 Eylül 1955 olaylarında “Kıbrıs Türktür Cemiyeti” üyesi olduğu için tutuklandı ve Sıkıyönetim Mahkemesi’nde yargılandı, aklandı. 1960’da dönemin iktidarı tarafından TBMM Tahkikat Komisyonu’na sevk edildi. 19 Mayıs 1960 gününe kadar gözetim altında tutuldu.
1965 yılında CHP’den İstanbul Milletvekili seçildi. Aynı yıl TBMM CHP Grup Yönetim Kurulu üyesi ve Parti Grup Sözcüsü oldu. Bülent Ecevit ile birlikte CHP içinde başlatılan Ortanın Solu Hareketi’nin öncüleri arasında oldu ve 18.Kurultayda CHP Parti Meclisi Üyeliğine ve Merkez Yönetim Kurulu üyeliğine seçildi.
Bu görevlerle birlikte Parti Sözcülüğü görevini de üstlendi. Bu görevleri 1973’te kurulan 1.Ecevit Hükümeti’nde Turizm ve Tanıtma Bakanlığı’na getirilişine kadar sürdü.
Birgit, Hükümet Sözcüsü olarak da görev yaptı.
1974 yılı Temmuz’unda Kıbrıs’ta Makarios’un devrilmesi ile ilan edilen Enosis hareketine karşı Türk Silahlı Kuvvetleri’nin adaya düzenlediği Barış Harekatı sırasında da Hükümet Sözcülüğü görevini sürdürdü. Orhan Birgit, Ecevit Hükümeti’nin istifasından sonra yeniden CHP Merkez Yönetim Kurulu üyeliği ve Genel Sekreter Yardımcılığı yaptı.
12 Eylül müdahalesinden sonra yeniden gazeteciliğe başlayan Birgit, Dünya Gazetesi Yayın Yönetmenliği, Hürriyet Gazetesi danışmanlığı yaptı. Yeni Günaydın Gazetesi’nde önce köşe yazısı yazdı ve daha sonra gazetenin Genel Yönetmenliğini ve Başyazarlığını üstlendi.
Hürriyet Vakfı ve Aydın Doğan Vakfı Yürütme Kurulu Başkanlıkları da yapan Birgit, Eskişehir Anadolu, İstanbul Galatasaray Üniversiteleri İletişim Fakülteleri’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Kendisine Anadolu Üniversitesi Senatosu’nca Onursal Doktorluk payesi verildi.
1991 yılında DSP İstanbul 5.Bölge Milletvekili adayı oldu. Orhan Birgit, Cumhuriyet Gazetesi’nde köşe yazısı yazmakta ve İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Medya İletişim Sistemleri üzerinde ders vermektedir.
Celalettin ÇETİN (1928- )
Gazeteci yazar. Kağızman’da doğdu.İstanbul’da Kabataş Erkek Lisesi’ni bitirdi (1953). Muhabir, röportaj yazarı olarak Dünya, Vatan, tercüman, Akşam, Günaydın, Hürriyet gazetelerinde çalıştı. Şiirlerini Dönüm, yenilik, varlık, yeni Ufuklar, Ataç, Yeditepe, Dönem dergilerinde yayınladı. Röportajlarının yanı sıra roman da yazdı.
Eserlerinden bazıları:
Sarı çam (1961),
Saat Altıda gel (1965),
352.Sokak (1974),
Göçük (1977),
Bir Gazetecinin Not Defteri (1980).
Beyhan HÜROL (1935- )
Tiyatro oyuncusu. Kağızman’da doğdu. Ankara Kız Lisesi’ni bitirdi. Yükseköğrenimini Ankara Devlet Konservatuarı Tiyatro Yüksek Bölümü’nde tamamladı. Sahne yaşamı Devlet Tiyatrosu’nda Cadı Kazanı ile başladı (1958). Hizmetçiler, Kral Lear, Hürrem Sultan, İkiz Kardeşim David, Son Yağmur, İsyancılar, Devlet Tiyatrosu’nda Deli Emine, Yedi Kocalı Hürmüz, başbakan ve Uşağı, ****a, Mithatpaşa Tiyatrosu’nda yer aldığı oyunlardan bazılarıdır. Hizmetçiler ve İsyancılar’daki başarısından dolayı, Gazeteciler sendikası’nın ve Ankara Sanatseverler Kulübü’nün en iyi kadın oyuncu ödüllerini kazandı.
Emine IŞINSU (1938- )
Yazar. Kars’ta doğdu. Asker bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak, çocukluğunun büyük bir kısmını Anadolu’nun muhtelif yerlerinde geçiren E. Işınsu, Urfa’da başladığı ilk öğrenimini Ankara’da tamamlamış ve 1957’de T. E. D. Ankara Koleji’nden mezun olmuştur. DTCF’de, önce İngiliz Dili ve Edebiyatı, sonra Felsefe ODTÜ’de İşletmecilik Bölümlerinde ve Hukuk Fakültesi’nde kısa sürelerle eğitim gördü. Hisar dergisinde yayımlanan şiir ve öyküleri ile tanındı. Töre adlı aylık fikir ve sanat dergisini çıkardı (1971).
Yazdığı “Küçük Dünya” adlı romanı ile Turizm-Tanıtma Bakanlığı’nın roman armağanını kazandı. “Kadın”, “Hisar” gibi dergilerde yazı ve hikâyeleri neşredildi; Yeni İstanbul ve Sabah gazetelerinde fıkra yazarlığı yaptı. “Ayşe” adıyla annesi tarafından kurulan kadın dergisini, 1969’da “Töre” adıyla, 1981 yılına kadar fiilen idare etti.
Bütün romanlarının konusunu günümüz toplumundan ve Türkiye dışı Türklerin dramından çıkaran Işınsu, şiir diline yakın bir üslûpla ve “tez”li tekniği ile yaşadığımız olayları romanlaştırmıştır. 1966’da TRT Mikrofonik Oyun yarışmasında “Bir Yürek Satıldı” adlı eseri ile birincilik kazanan yazar, fikrî ve edebî çalışmalarını sürdürmektedir.
Eserlerinden bazıları:
İki Nokta (şiir, 1956);
Tiyatro: Bir Yürek Satıldı (1966), Bir Milyon İğne (1967), Ne Mutlu Türk’üm Diyene (1969), Adsız Kahramanlar (1975)
Romanları: Küçük Dünya (1966), Azap Toprakları (1969), Ak Topraklar (1971), Tutsak (1975), Sancı (1975), Çiçekler Büyür (1979), Canbaz (1982), Bir Gece Yıldızlarla, Kaf Dağının Ardında, Cumhuriyet Türküsü, Dost Diye Diye, Nisan Yağmuru, Havva, Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri.
Fahrettin KIRZIOĞLU (1917- )
Tarihçi, folklor araştırmacısı. Kars’ın Susuz İlçesi’nin Mamaş Köyü’nde doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Kars ve Erzurum’da tamamladı (1934). Daha sonra girdiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden 1946 yılında mezun oldu.
1967 yılında doktor, 1976 yılında doçent, 1982 yılında profesör oldu.
Görevlerinin yanı sıra Kars’ın tarihine, sosyo-kültürel yapısına ilişkin incelemelerde bulundu. İlk yazıları Kars Halkevi dergisi; Doğuş’ta yayınlandı. Çeşitli gazete ve dergilerde yazdı.
Eserlerinden bazıları:
Kars Yaylası, İstanbul 1946, Kars’ın Kurtuluşu Hatırası. Kars 1950,Kars Tarihi,İstanbul 1953, Dede Korkut Oğuznâmeleri, 1952, Edebiyatımızda Kars,II.kitap. İstanbul 1958, Millî Mücâdelede Kars 1960, Kürtler’in Kökü-I. bölüm 1963, Her Bakımdan Türk OlanKürtler.1964, Kürtler’in Türklüğü 1968, Kars İli ve Çevresinde Ermeni Mezâlimi (1918-1920). 1970, Osmanlılar’ın Kafkas Ellerini Fethi(1451-1590)1976, Kâzım Karabekir.1982,Anı Şehri Tarihi (1018-1236)1982,Bütünüyle Erzurum Kongresi (3 cilt bir arada)1993, Dağıstan-Aras-Dicle-Altay ve Türkistan Türk Boylarından Kürtler 1984.
Hüseyin ÖZTÜRK (1931- )
Eğitimci, yazar. Arpaçay İlçesi’ne bağlı Akyaka Köyü’nde doğdu. İlkokulu köyünde okudu. 1946’da Cılavuz Köy Enstitüsü’ne girdi. İki yıl köy öğretmenliği yaptıktan sonra gazi Eğitim Enstitüsü’ne girdi (1953). Özel Eğitim Bölümü’nü bitirdi (1955). Sınav kazanarak Amerika’ya gitti; Doğu Mıchigan Üniversitesi’nde eğitim üstüne uzmanlık öğrenimi gördü (1961-1962).
Yurda dönüşünde Erzurum Eğitim Enstitüsü öğretmenliğine atandı. 1964’te Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nü bitirdi ve aynı yıl burslu olarak İngiltere’ye gönderildi. Reading Üniversitesi’nde bir yıl öğrenim gördü. Dönüşte çeşitli okullarda meslek dersleri öğretmenliğini sürdürdü. 1981’de bakanlık müşavirliğinden emekli oldu.
Çeşitli dergilerde yazıları yayımlanan Hüseyin Öztürk’ün eğitim alanında üç kitabı bulunmaktadır. Ruh Sağlığı (1967), Eğitim Sosyolojisi (1977), Rehberlik (1982).
İsa ÖZTÜRK (1926- )
Eğitimci, yazar. Arpaçay İlçesi’ne bağlı Akyaka Köyü’nde doğdu. İlkokulu köyünde bitirdikten sonra Cılavuz Köy Enstitüsü’nde (1940-1944) ve Ankara hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’nde okudu (1944-1947). Çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı.
1963-1964 öğretim yılında, ortaöğretim kurumlarını ve fen bilgisi öğretimini incelemek üzere Fransa’ya gönderildi. İstanbul’da öğretmenlik yaparken bir yandan da Hukuk fakültesi’nde okudu (1958-1963). Öğretmenliğinin yanı sıra avukatlık da yaptı.
Öğrencilik yıllarında dergilerde başladığı yazı yaşamını Fransızca’dan yaptığı çevirilerle ve 1969’dan sonra sürekli ansiklopedi yazarlığıyla sürdürdü.
Yazıları ve çevirileriyle Meydan larousse, Türkiye 1923-1978, Meydan Gençlik, Gelişim-Gençlik, Görsel genel Kültür ansiklopedilerinin yapımına katıldı.
Bingür SÖNMEZ (1952- )
Prof. Dr. Kalp Damar Cerrahı.1952 yılında Sarıkamış’ta doğdu. İlk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra Pendik Lisesi’ni 1969 yılında bitirerek İstanbul Tıp Fakültesi’ne girmiştir. 1976 yılında Tıp Doktoru olarak mezun olduktan sonra, bir yıl burslu olarak dil öğrenmek amacıyla İngiltere’ye gitmiştir.
1977–1984 yılları arasında uzmanlık eğitimini İstanbul Tıp Fakültesi'nde tamamlamış, uzmanlık eğitiminin son bir yılında Londra St. Thomas Hastanesi’nde cerrahi asistanı olarak çalışmıştır.
1988 yılında doçent olduktan sonra İngiltere’de aynı hastanede tekrar üç yıl çalışarak koroner cerrahisi eğitimini tamamlamıştır.1990 yılı sonunda ülkemize kesin dönüş yaparak İstanbul Üniversitesi Kardioloji Enstitüsü’nde göreve başlamıştır. 1997 yılında Profesör olmuş, 2001 yılına kadar Kadir Has Üniversitesi ve Florence Nightingale Hastanesi’nde Kalp Cerrahisi Bölüm Başkanı olarak çalışmıştır.
Halen, İstanbul Memorial Hastanesi'nde Kalp Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı olarak görev yapmaktadır. Evli ve iki çocuğu bulunmaktadır.
Yurt içinde ve yurt dışında bulunan 22 derneğin üyesidir.
Gazi Ahmet Muhtar Paşa (1839-1919)
1 Kasım 1893 yılında Bursa İli Muradiye Mahallesinde doğmuştur. Babası İpekçi Halil Efendinin yanında ilk ve orta tahsilini tamamladıktan sonra 1860 yılında Harp Akademisinden mezun olmuştur. 1877 yılına Sultan II. Abdülhamit tarafından Anadolu ordusu Baş Komutanlığına atanmıştır.
Rus Ordusunun Kafkasları geçerek Kars’a saldırması üzerine 1877 yılı ilkbaharında Kars’a gelen Gazi Ahmet Muhtar Paşa Ruslarla 8 ay süren ve 93 Harbi olarak bilinen savaşlarda Baş Komutanlık yapmıştır. Ruslara karşı Başgedikler, Zivin ve Yahni muharebelerini kazanarak Gazi ünvanını almıştır. Ancak Alacadağ Muharebesinde Osmanlı ordusu yenilince Gazi Ahmet Muhtar Paşa Ordusuyla Erzurum’a çekilmiştir.
1913 yılına kadar Osmanlı İmparatorluğunda Ayan Meclisi üyeliği, Mısır Fevkalade Komiserliği ve Sadrazamlık görevlerinde bulunmuş 21 Ocak 1919 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Kars valiliği ve Kars Tu Komutanlığı, 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı sırasında Gazi Ahmet Muhtar Paşa’nın karargah olarak kullandığı XIX.yüzyılda yapılmış olan konağı restore ederek Onun adına bir müze kurmuşlardır. Müze içerisinde Osmanlı-Rus Savaşları ile ilgili askeri malzemeler, savaş planları, haritalar ve fotoğraflar bulunmaktadır.
Bu müzenin girişine Ahmet Muhtar Paşa’nın bir büstü yapılmıştır.
Murat ÇOBANOĞLU (1940- )
Asıl soyadı Çobanlar olan Murat Çobanoğlu 1940’ta Kars’ın İstasyon mahallesinde doğdu. Babası, Aşık Şenlik’in çıraklarından Aşık Gülistan’dır; Arpaçay’ın Kıraç köyünden olup 1920’de Kars’a yerleşmiştir. İlkokul öğrenimi gören Murat Çobanoğlu çocukluğunda babasının saz çalışını dinledi, ama ona özenmedi. Ancak 1951 ’de gördüğü bir düş üzerine tutumu değişti. olayı şöyle anlatıyor:“Göç mevsimi yaylaya göçerken susadım.
Yol kenarında bulunan çeşmeye su içmeye gittim. Ben oyalanınca göçlerimiz dağı aştı. Akşamın alacakaranlığında uyuyakaldım. İşte o zaman nasibim olan aşıklık ilhamı bana verildi. Sabah, yaylada beni bulamayan babam düşer yollara, beni aramaya. Beni çeşmenin başında uyurken bulunca, aşık olacağımı söyledi. Saz aldı. Saz tutmasını öğretti.
O zamandan bu yana saz çalmaya, şiir ve türküler söylemeye başladım.”Murat Çobanoğlu Artvin, Konya, Erzurum ve Mut’ta yapılan yarışmalarda dereceler aldı. Özellikle atışma dalında başarı gösterdi. Sık sık radyoda ve televizyonda -değişik konularda- söyledi. Saza egemenliği, ulusal duygularının güçlülüğü ve kendine özgü sesiyle ilgi çekti.
Kars’ta “Çobanoğlu Halk Ozanları Kahvesi”ni açıp işletti. Yurt içinde ve dışında düzenlenen bazı şenliklere katıldı.1965’e kadar Devrani, 1967’ye kadar Yanani, ondan sonra da Çobanoğlu takma adını kullandı.
Şeref TAŞLIOVA (1938- )
Aşık Şeref Taşlıova, Kars iline bağlı Çıldır ilçesinin Gülyüzü köyünde dünyaya geldi. Doğu Anadolu ve Azerbaycan sahasında tanınan Çıldırlı Âşık Şenlik’in oğlu Âşık Kasım’dan dersler aldı.
1964 yılında Kars Radyosu’na girerek “Âşık Programları” yapmaya başladı; bu çalışmaları radyo kapanıncaya kadar, aralıksız on yıl devam etti.
İlk olarak 1971 yılında resmi görev ile; “Sanat Elçisi” olarak Almanya’dan başlayan yurt dışı seyahatleri, uzun bir zaman dilimi içinde tam olarak 25 kez gerçekleşti. 1987 yılında Almanya’nın Marl Belediyesi tarafından davet edildi.
Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Fransa, İsviçre, Avusturya, Danimarka, Almanya, İngiltere, Singapur, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kırgızistan ve Türkmenistan gibi ülkelere gitti.
Yurt içinde ve uluslar arası düzeyde yapılanlar da dahil olmak üzere, gittiği çeşitli organizasyonlarda; 135 madalya, 66 plaket ve 180 taktir-teşekkür belgesi kazandı.
Şiirleri ve gelenekten gelen biri olarak kağıda döktüğü bilgileri, Türk Edebiyatı, Çağrı, Maya, Tarla, Gülpınar, Pınar, Köz, maya, Türk Folkloru, Millî Kültür, Türk Folklor Araştırmaları gibi edebiyat tarihimizde önemli yere sahip dergilerle, çeşitli antolojilerde yayınlandı. Bu arada, folklor ve halk edebiyatı üzerine yapılan sempozyum ve kongrelerde tebliğler sundu. “Gönül Bahçesi” isimli şiir kitabını Kültür Bakanlığı yayımladı.
Taşlıova’nın şiirlerinin bir kısmı, Amerika Indiana Üniversitesi tarafından derlenmiştir. Almanya Berlin Üniversitesi International Instute For Tradational Music Instute tarafından yapılan çalışma sonucunda türküleri derlendi ve kitap haline getirildi. Unesco’nun 1988’de hazırladığı Dünya Sanat Dizisi’nde, Türkiye’deki âşıkları temsilen rol aldı.
Birincisi 15-21 Kasım 1989’da, ikincisi 4-7 Temmuz 1996’da, üçüncüsü de 3-13 Temmuz 2003 tarihleri arasında İngiltere’de düzenlenen Uluslararası Hikaye Festivaline (International Story Telling Festival) katıldı. Buradaki icrasının sonucu olarak, 21-23 Haziran 1996 tarihinde Danimarka’da yapılan ve 24 ülkenin iştirak ettiği Vikinglerin Doğuş Günü ve Gün Dönümü Geleneği Festivali’ne ve 1996’da Singapur’a davet edildi.
Başta TRT olmak üzere, özel radyo ve televizyonlarda yapılan çeşitli programlara katıldı. TRT tarafından hazırlanan “Ozanın Kopuzundan Âşığın Sazına” isimli programda danışmanlık yaptı. Yine aynı kurumun hazırladığı “Âşıklık Geleneği” programının metin yazarlığını yaptı.
Japon NHK televizyonunun hazırladığı “İpek Yolu” ve İngiliz BBC televizyonunun yürüttüğü “İskender” (Aleksander) isimli dizilerde görev üstlendi. Alman ATT ve ZDF radyolarında, İngiliz BBC TUR radyosunda programlara katıldı.
1991 yılında ’ün doğumunun 100. yıldönümü nedeniyle açılan yarışmada, Müzik-San Vakfı tarafından; 1996 yılında da Türkiye Yazarlar Birliği tarafından “Yılın Sanatçısı” seçildi. 2000 yılında Türksav tarafından “Türk Dünyasına Hizmet Ödülü” ile ödüllendirildi.
Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliğinin (Mesam) kurucu üyesi ve Teknik Bilim Kurulu başkanıdır.
Sırrı ATALAY (1919-1986)
Politikacı. Yükseköğrenimini Ankara Hukuk fakültesi’nde tamamladı. Bir süre serbest avukatlık yaptı. 1954 seçimlerinde CHP’den Kars milletvekili seçildi.1961, 1964, 1973,1979 seçimlerinde Kars senatörü olarak parlamentoya girdi.Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Senatosu Başkanı (Görev süresi 16.6.1977-6.11.1979).
1980’e kadar parlamentoda kaldı. 1963’de Adalet Bakanlığı da yaptı. Deneyli bir parlamenter olarak pek çok parlamento kuruluşlarında çalıştı.
Nihat BEHRAM (1946- )
Şair, yazar.Kars’ta doğdu.İstanbul’ da Haydarpaşa Lisesi’ ni bitirdi, Gazetecilik Yüksek Okulu’ nda okudu.Vatan gazetesinde, Güney yayınlarında çalıştı.Şiirleri Soyut, Yordam, yeni gerçek, halkın Dostları ve Militan dergilerinde yayımlandı. Yurtdışında yaşıyor.
Eserlerinden bazıları:
Hayatımız Üzerine Şiirler (1972), Fırtınayla Borayla Denenmiş Arkadaşlıklar (1974), Dövüşe Dövüşe Yürünecek (1976), Hayatı Tutuşturan Acılar (1978), Irmak Boylarında Turaç Seslerinde (1980), Savrulmuş Bir Ömrün Günlerinde(1982), Yine de Gülümseyerek (1987). Darağacında Üç Fidan (1967) kitabı, 12 Mart 1971 hükümet darbesinden sonra idam edilen Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının eylemlerini sergiliyor. Çocuk kitapları: (Kuyruğu Zilli Tilki, 1979, Göğsü Kınalı Serçe, 1980) ve iki de romanı (Gurbet, 1987; Lanetli Ömrün Kırlangıçları,1991) yayımlandı.
Orhan BİRGİT (1927- )
Gazeteci, yazar, politikacı.Kars’ta doğan Orhan Birgit, Yükseköğrenimini İstanbul Hukuk Fakültesi’nde tamamladı. Öğrencilik yıllarında aynı zamanda gazetecilik yapan Birgit, Ulus Gazetesi’nin İstanbul Temsilciliği’nde, Dünya ve Yeni Sabah Gazeteleri’nde çalıştı. Kim adı ile haftalık bir haber dergisi yayınladı.
Cumhuriyet Halk Partisi’nde Ocak, İlçe Başkanlıkları, İstanbul İl Yönetim Kurulu Üyeliği yaptı.
6-7 Eylül 1955 olaylarında “Kıbrıs Türktür Cemiyeti” üyesi olduğu için tutuklandı ve Sıkıyönetim Mahkemesi’nde yargılandı, aklandı. 1960’da dönemin iktidarı tarafından TBMM Tahkikat Komisyonu’na sevk edildi. 19 Mayıs 1960 gününe kadar gözetim altında tutuldu.
1965 yılında CHP’den İstanbul Milletvekili seçildi. Aynı yıl TBMM CHP Grup Yönetim Kurulu üyesi ve Parti Grup Sözcüsü oldu. Bülent Ecevit ile birlikte CHP içinde başlatılan Ortanın Solu Hareketi’nin öncüleri arasında oldu ve 18.Kurultayda CHP Parti Meclisi Üyeliğine ve Merkez Yönetim Kurulu üyeliğine seçildi.
Bu görevlerle birlikte Parti Sözcülüğü görevini de üstlendi. Bu görevleri 1973’te kurulan 1.Ecevit Hükümeti’nde Turizm ve Tanıtma Bakanlığı’na getirilişine kadar sürdü.
Birgit, Hükümet Sözcüsü olarak da görev yaptı.
1974 yılı Temmuz’unda Kıbrıs’ta Makarios’un devrilmesi ile ilan edilen Enosis hareketine karşı Türk Silahlı Kuvvetleri’nin adaya düzenlediği Barış Harekatı sırasında da Hükümet Sözcülüğü görevini sürdürdü. Orhan Birgit, Ecevit Hükümeti’nin istifasından sonra yeniden CHP Merkez Yönetim Kurulu üyeliği ve Genel Sekreter Yardımcılığı yaptı.
12 Eylül müdahalesinden sonra yeniden gazeteciliğe başlayan Birgit, Dünya Gazetesi Yayın Yönetmenliği, Hürriyet Gazetesi danışmanlığı yaptı. Yeni Günaydın Gazetesi’nde önce köşe yazısı yazdı ve daha sonra gazetenin Genel Yönetmenliğini ve Başyazarlığını üstlendi.
Hürriyet Vakfı ve Aydın Doğan Vakfı Yürütme Kurulu Başkanlıkları da yapan Birgit, Eskişehir Anadolu, İstanbul Galatasaray Üniversiteleri İletişim Fakülteleri’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Kendisine Anadolu Üniversitesi Senatosu’nca Onursal Doktorluk payesi verildi.
1991 yılında DSP İstanbul 5.Bölge Milletvekili adayı oldu. Orhan Birgit, Cumhuriyet Gazetesi’nde köşe yazısı yazmakta ve İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Medya İletişim Sistemleri üzerinde ders vermektedir.
Celalettin ÇETİN (1928- )
Gazeteci yazar. Kağızman’da doğdu.İstanbul’da Kabataş Erkek Lisesi’ni bitirdi (1953). Muhabir, röportaj yazarı olarak Dünya, Vatan, tercüman, Akşam, Günaydın, Hürriyet gazetelerinde çalıştı. Şiirlerini Dönüm, yenilik, varlık, yeni Ufuklar, Ataç, Yeditepe, Dönem dergilerinde yayınladı. Röportajlarının yanı sıra roman da yazdı.
Eserlerinden bazıları:
Sarı çam (1961),
Saat Altıda gel (1965),
352.Sokak (1974),
Göçük (1977),
Bir Gazetecinin Not Defteri (1980).
Beyhan HÜROL (1935- )
Tiyatro oyuncusu. Kağızman’da doğdu. Ankara Kız Lisesi’ni bitirdi. Yükseköğrenimini Ankara Devlet Konservatuarı Tiyatro Yüksek Bölümü’nde tamamladı. Sahne yaşamı Devlet Tiyatrosu’nda Cadı Kazanı ile başladı (1958). Hizmetçiler, Kral Lear, Hürrem Sultan, İkiz Kardeşim David, Son Yağmur, İsyancılar, Devlet Tiyatrosu’nda Deli Emine, Yedi Kocalı Hürmüz, başbakan ve Uşağı, ****a, Mithatpaşa Tiyatrosu’nda yer aldığı oyunlardan bazılarıdır. Hizmetçiler ve İsyancılar’daki başarısından dolayı, Gazeteciler sendikası’nın ve Ankara Sanatseverler Kulübü’nün en iyi kadın oyuncu ödüllerini kazandı.
Emine IŞINSU (1938- )
Yazar. Kars’ta doğdu. Asker bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak, çocukluğunun büyük bir kısmını Anadolu’nun muhtelif yerlerinde geçiren E. Işınsu, Urfa’da başladığı ilk öğrenimini Ankara’da tamamlamış ve 1957’de T. E. D. Ankara Koleji’nden mezun olmuştur. DTCF’de, önce İngiliz Dili ve Edebiyatı, sonra Felsefe ODTÜ’de İşletmecilik Bölümlerinde ve Hukuk Fakültesi’nde kısa sürelerle eğitim gördü. Hisar dergisinde yayımlanan şiir ve öyküleri ile tanındı. Töre adlı aylık fikir ve sanat dergisini çıkardı (1971).
Yazdığı “Küçük Dünya” adlı romanı ile Turizm-Tanıtma Bakanlığı’nın roman armağanını kazandı. “Kadın”, “Hisar” gibi dergilerde yazı ve hikâyeleri neşredildi; Yeni İstanbul ve Sabah gazetelerinde fıkra yazarlığı yaptı. “Ayşe” adıyla annesi tarafından kurulan kadın dergisini, 1969’da “Töre” adıyla, 1981 yılına kadar fiilen idare etti.
Bütün romanlarının konusunu günümüz toplumundan ve Türkiye dışı Türklerin dramından çıkaran Işınsu, şiir diline yakın bir üslûpla ve “tez”li tekniği ile yaşadığımız olayları romanlaştırmıştır. 1966’da TRT Mikrofonik Oyun yarışmasında “Bir Yürek Satıldı” adlı eseri ile birincilik kazanan yazar, fikrî ve edebî çalışmalarını sürdürmektedir.
Eserlerinden bazıları:
İki Nokta (şiir, 1956);
Tiyatro: Bir Yürek Satıldı (1966), Bir Milyon İğne (1967), Ne Mutlu Türk’üm Diyene (1969), Adsız Kahramanlar (1975)
Romanları: Küçük Dünya (1966), Azap Toprakları (1969), Ak Topraklar (1971), Tutsak (1975), Sancı (1975), Çiçekler Büyür (1979), Canbaz (1982), Bir Gece Yıldızlarla, Kaf Dağının Ardında, Cumhuriyet Türküsü, Dost Diye Diye, Nisan Yağmuru, Havva, Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri.
Fahrettin KIRZIOĞLU (1917- )
Tarihçi, folklor araştırmacısı. Kars’ın Susuz İlçesi’nin Mamaş Köyü’nde doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Kars ve Erzurum’da tamamladı (1934). Daha sonra girdiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden 1946 yılında mezun oldu.
1967 yılında doktor, 1976 yılında doçent, 1982 yılında profesör oldu.
Görevlerinin yanı sıra Kars’ın tarihine, sosyo-kültürel yapısına ilişkin incelemelerde bulundu. İlk yazıları Kars Halkevi dergisi; Doğuş’ta yayınlandı. Çeşitli gazete ve dergilerde yazdı.
Eserlerinden bazıları:
Kars Yaylası, İstanbul 1946, Kars’ın Kurtuluşu Hatırası. Kars 1950,Kars Tarihi,İstanbul 1953, Dede Korkut Oğuznâmeleri, 1952, Edebiyatımızda Kars,II.kitap. İstanbul 1958, Millî Mücâdelede Kars 1960, Kürtler’in Kökü-I. bölüm 1963, Her Bakımdan Türk OlanKürtler.1964, Kürtler’in Türklüğü 1968, Kars İli ve Çevresinde Ermeni Mezâlimi (1918-1920). 1970, Osmanlılar’ın Kafkas Ellerini Fethi(1451-1590)1976, Kâzım Karabekir.1982,Anı Şehri Tarihi (1018-1236)1982,Bütünüyle Erzurum Kongresi (3 cilt bir arada)1993, Dağıstan-Aras-Dicle-Altay ve Türkistan Türk Boylarından Kürtler 1984.
Hüseyin ÖZTÜRK (1931- )
Eğitimci, yazar. Arpaçay İlçesi’ne bağlı Akyaka Köyü’nde doğdu. İlkokulu köyünde okudu. 1946’da Cılavuz Köy Enstitüsü’ne girdi. İki yıl köy öğretmenliği yaptıktan sonra gazi Eğitim Enstitüsü’ne girdi (1953). Özel Eğitim Bölümü’nü bitirdi (1955). Sınav kazanarak Amerika’ya gitti; Doğu Mıchigan Üniversitesi’nde eğitim üstüne uzmanlık öğrenimi gördü (1961-1962).
Yurda dönüşünde Erzurum Eğitim Enstitüsü öğretmenliğine atandı. 1964’te Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nü bitirdi ve aynı yıl burslu olarak İngiltere’ye gönderildi. Reading Üniversitesi’nde bir yıl öğrenim gördü. Dönüşte çeşitli okullarda meslek dersleri öğretmenliğini sürdürdü. 1981’de bakanlık müşavirliğinden emekli oldu.
Çeşitli dergilerde yazıları yayımlanan Hüseyin Öztürk’ün eğitim alanında üç kitabı bulunmaktadır. Ruh Sağlığı (1967), Eğitim Sosyolojisi (1977), Rehberlik (1982).
İsa ÖZTÜRK (1926- )
Eğitimci, yazar. Arpaçay İlçesi’ne bağlı Akyaka Köyü’nde doğdu. İlkokulu köyünde bitirdikten sonra Cılavuz Köy Enstitüsü’nde (1940-1944) ve Ankara hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’nde okudu (1944-1947). Çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı.
1963-1964 öğretim yılında, ortaöğretim kurumlarını ve fen bilgisi öğretimini incelemek üzere Fransa’ya gönderildi. İstanbul’da öğretmenlik yaparken bir yandan da Hukuk fakültesi’nde okudu (1958-1963). Öğretmenliğinin yanı sıra avukatlık da yaptı.
Öğrencilik yıllarında dergilerde başladığı yazı yaşamını Fransızca’dan yaptığı çevirilerle ve 1969’dan sonra sürekli ansiklopedi yazarlığıyla sürdürdü.
Yazıları ve çevirileriyle Meydan larousse, Türkiye 1923-1978, Meydan Gençlik, Gelişim-Gençlik, Görsel genel Kültür ansiklopedilerinin yapımına katıldı.
Bingür SÖNMEZ (1952- )
Prof. Dr. Kalp Damar Cerrahı.1952 yılında Sarıkamış’ta doğdu. İlk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra Pendik Lisesi’ni 1969 yılında bitirerek İstanbul Tıp Fakültesi’ne girmiştir. 1976 yılında Tıp Doktoru olarak mezun olduktan sonra, bir yıl burslu olarak dil öğrenmek amacıyla İngiltere’ye gitmiştir.
1977–1984 yılları arasında uzmanlık eğitimini İstanbul Tıp Fakültesi'nde tamamlamış, uzmanlık eğitiminin son bir yılında Londra St. Thomas Hastanesi’nde cerrahi asistanı olarak çalışmıştır.
1988 yılında doçent olduktan sonra İngiltere’de aynı hastanede tekrar üç yıl çalışarak koroner cerrahisi eğitimini tamamlamıştır.1990 yılı sonunda ülkemize kesin dönüş yaparak İstanbul Üniversitesi Kardioloji Enstitüsü’nde göreve başlamıştır. 1997 yılında Profesör olmuş, 2001 yılına kadar Kadir Has Üniversitesi ve Florence Nightingale Hastanesi’nde Kalp Cerrahisi Bölüm Başkanı olarak çalışmıştır.
Halen, İstanbul Memorial Hastanesi'nde Kalp Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı olarak görev yapmaktadır. Evli ve iki çocuğu bulunmaktadır.
Yurt içinde ve yurt dışında bulunan 22 derneğin üyesidir.