Aksaray Eskil İlçesi

Turab

Teknik Ekip
Yönetici
Admin
Katılım
22 Şubat 2011
Mesajlar
7,015
Tepkime puanı
423
Eskil İlçesi Tarihçesi

Eski kaynaklarda daha ziyade Eski İl olarak geçen Eskil’in ilk kurulduğu yer bugün Gavuröreni olarak bilinen ve İlçenin daha kuzeyinde, Tuz Gölünün yakınında bulunan mevkiidir. Anadolu Selçuklu Hakimiyeti ile birlikte Sultan II. Kılıçarslan tarafından Eskil ve çevresine Türk boyları yerleştirilerek bölge Türkleştirilmiştir. Selçuklular zamanında Eskil’ in Karaman Vilayetine bağlı Esb- Keşan Kazalar grubuna merkezlik yaptığı İstanbul Başvekalet arşivi İl Yazıcı defterinde belirtilmektedir. Geniş yerleşim yerlerine sahip Eskil’ de tarihi kalıntılara rastlanılmaktadır. Böğet Köyü, Ortakuyu, Köşk, Hüyüklü, Mutlu, Çulfa, Sağsak ve Tosun Yaylalarında höyükler mevcut olup, mimari eser kalıntılarına rastlanılmaktadır.

Ortakuyu yaylasında Bizanslılardan kalma Tiyatro kalıntıları bugünde mevcuttur. Bağdat yolu olarak bilinen tarihi yolun taş döşeli kısımlarına Bayramdüğün mevkisinde de rastlanılmaktadır.

Eskil Merkezinde Selçuklular zamanından kalma Ulu Camii mevcuttur.

Selçuklular zamanında Eskil’ in Karaman Vilayetine bağlı Esb-Keşan kazalar grubuna merkezlik yaptığı, İstanbul Başvekalet Arşivi İl Yazıcı Defterinde belirtilmektedir. Geniş yerleşim yerlerine sahip Eskil’ de tarihi kalıntılara
rastlanılmaktadır. Böğet Köyü, Ortakuyu, Köşk, Hüyüklü, Mutlu, Çulfa, Sağsak ve Tosun Yaylalarında höyükler mevcut olup, mimari eser kalıntılarına rastlanılmaktadır.

Eskil 1929 yılında belde statüsüne kavuşmuştur. Aynı tarihte Eskil Belediyesi kurulmuştur. 1989 yılına kadar Karakol, Taşkapu ve Taşkesik mahalleleri mevcutken bu tarihte mahalle sayısı 11’e yükseltilip, Merkez (5 Yayla), Karşıyaka (2 Yayla), Cumhuriyet (9 Yayla),Mimar Sinan (3 Yayla), Fatih
(11 Yayla), Mithatpaşa (7 Yayla), Zafer (5 Yayla), Fevzi Çakmak (7 Yayla), Yıldırım (10 Yayla), Hürriyet (8 Yayla), İstiklal (10 Yayla) şeklinde düzenleme yapılmıştır. İlçeye bağlı Eşmekaya Belediyesi 1971 yılında kurulmuştur. Cami-i Kebir ( 4 Yayla), Yenimahalle (4 Yayla), Kayacık (3 Yayla), Yeşilyurt (6 Yayla) olmak üzere 4 mahalleden oluşmaktadır.

Eskil 09.05.1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla ilçe statüsüne kavuşmuştur

Coğrafi Konumu

Eskil, Tuz Gölü’nün güneyinde, Aksaray İl’ine 67 km, Konya İl’ine 115 km. mesafelerde olup, genel olarak düz bir ova üzerine kurulmuştur. Aksaray- Konya Devlet Karayolunun 50. Km.de bulunan İlçeye bağlı Eşmekaya Kasabasından kuzeye doğru , Aksaray – Cihanbeyli yolunun 17. km.de ve Tuz
Gölü’ nün güneyinde Eskil İlçe Merkezi bulunmaktadır.

İlçenin yüzölçümü 1.152.45 km2’dir. Mevcut Yüzölçümünün 22.683.303 m2’si yerleşim alanları, 601.782.340 m2’si ekilebilir araziler, 494.000.510.m2’si meralar, 33.985.800 m2’si hazine arazilerinden oluşmaktadır.

Tamamen düz bir ova üzerine kurulu bulunan Eskil’ de doğal su kaynakları, dağlar ve tepeler bulunmamaktadır. İklimi Karasal iklim olduğu için yazları sıcak ve kurak, kışları sert ve soğuktur. Doğal bitki örtüsü steplerdir. İlçe Merkezinin kuzeyinde tuz gölüne kadar olan saha bataklık ve sazlık durumundadır.

ESKİL ULU CAMİİ

Eskil İlçesi Aksaray İlinin batısında tarihi İpek yolunun kuzeyinde bulunan bir ilçedir. Adını ‘Eski il’ den aldığı gibi tarihi geçmişi çok eskiye dayanır. Eski Tunç, Helenistik, Demir Çağı, Roma ve Bizans Dönemlerinde yoğun iskan görmüş olduğu bölgedeki Ortakuyu, Çukuryurt, Mutlu, Çulfa Sağsak, Köşk, Tosun yaylalarında yer alan höyüklerden anlaşılmaktadır.
Gordion’dan Arkhelais’e giden yolun buradan geçtiği söylenmektedir. II. Kılıçarslan Döneminde Türk boyları buraya yerleştirilmiştir. Eskil İlçe Merkezinde bulunan Ulu Camii Osmanlı mimarisinin ahşap direkli Camilerinin güzel örneklerindendir. Yapının sütunları tavanı ve döşemesi ahşaptır. Caminin giriş kapısı üstünde sekiz satırlık kitabesi bulunmaktadır. Kitabede H. 1147 (M.1734) tarihi okunmaktadır. Bu kitabenin yapım mı onarım kitabesi mi olduğu belli değildir.

Cami kesme taştan yapılmış olup kareye yakın dikdörtgen planlıdır. Camii içinde 44 adet ahşap sütun bulunmaktadır. Mihraba dikey 5 sahından oluşmaktadır. Caminin tavanı düz ahşap levhalarla kaplıdır. Levhaların üzerine ahşap çıtalarla kafesleme yapılmıştır. Tavanda çıtalar arasında yerleştirilmiş ahşap üstüne kök boyayla kalemişi bikisel ve geometrik süslemeler yapılmış dairesel panolar dikkat çekicidir. Özellikle mihrap önünde tavanında dikdörtgen panoda yer alan bitkisel süslemeler ve ihlas suresi göz kamaştırır. Ahşap sütun yastıkları da bitkisel ve geometrik kalemişi bezemelidir. Yastıkların üzerinde ahşap hatıllar bulunmaktadır. Kiriş de
denilen hatılların üzerinde ahşap tavanı taşıyan tahtaları destekleyen ahşap konsollar görülür. Bazen aynı kirişleri taşıyan sütunların iki tanesi yan yana gelerek ikiz sütun gibi bir izlenim verirler. Harimde beden duvarlarındaki pencerelerle, doğu yönündeki kapı dışında açıklık yoktur. Sadece doğu
duvarında kapı ile pencere arasına çift kapaklı bir dolap yerleştirilmiştir. Harimin kuzeydoğu yönündeki ahşap merdivenle ikinci kattaki kadınlar mahfiline çıkılmaktadır. Ahşap malzemeli mahfil harimin üç yönünü dolanmaktadır.
Cami mihrabı ve minberi son dönemlerde yapılmıştır. Yapı 1926, 1970 ve 1984 yıllarında üç ayrı dönemde onarım geçirmiştir. Birinci onarım, aynı köyden «Yusuf Hoca» isimli bir zat tarafından yaptırılmıştır. Bu tamirde, binanın toprak damı sökülerek, kiremit kaplı sivri çatı ile örtülmüştür. Caminin
sıvasız taş örgüsü sıva ile kapatılmıştır. Yine aynı onarımda, bugünkü kadınlar mahfili yapılmıştır. Kadınlar mahfili cami içinde üç yönü çevrelemektedir. Cami son kez de, 1984 yılı yaz döneminde Vakıflar Genel Müdürlüğünce onarılmıştır.

Bu tamirde, yapının yarım daire profilli mihrabı iç içe üç nişli bir mihrap haline getirilmiş, kuzey duvarının kadınlar mahfili seviyesindeki nemlenen sıva tabakası sıyrılarak, tekrar sıvanıp badanalanmıştır. Camii minaresi 1964 yılında yapılmıştır. Yapının avlusunda yer yer devşirme malzemeler görülmektedir.
 
Üst Alt