Adenomyozis

ömr-ü diyar

Uzman Kardeşimiz
Üyemiz
Katılım
23 Nisan 2011
Mesajlar
3,345
Tepkime puanı
25
Adenomyozis Tanımı

Tanım: Adenomyozis, yalnızca uterus iç yüzünü sınırlaması gereken endometrial dokunun uterus kas tabakasına doğru ilerlemesi ile uterus kas tabakasının kalınlaşması anlamına gelir. Rahim kası olan myometrium içine endometrial dokunun penetre olması ve büyümesine adenomyosis veya internal endometriozis adı verilir. Bu hastalık external endometriozis adı verilen ve uterus kası dışında yumurtalıklar ve periton üstünde bulunan endometriozis ile bir arada görülebilir.

Adenomyozis adacıkları bazen myometrium içinde kistik kitleler şeklinde görülür, dikkatli değerlendirilmezse özellikle endometrial kaviteye yakın olanlar gebelik kesesi izlenimini verebilir.

Myometrium içine penetre olan ve fonksiyon gören endometrial dokular ya diffuz olarak yayılır ya da lokal olarak bir alanda şişliğe neden olur ki bu durum adenomyozis olarak adlandırılır. Adenomyozis rahimde yer alan myom gibi diğer kitleleri taklit edebilir. Sıklıkla adenomyozis yanlış olarak uterin fibroid (myom) tanısı alır. Her iki tümör de anormal bir hücreden köken alır ve östrojen hormonu etkisi ile giderek büyür. Cerrahi sırasında normal rahim dokusuna zarar vermeden myomun tamamı çıkartılabildiği halde, adenomyozis kitlesi rahim dokusu (myometrium) içine penetre olduğu için rahim kasından ayrılamaz ve ancak bununla birlikte çıkartılabilir.

Adenomyozisin Semptomları
-Uzun süren şiddetli adet kanamaları
-Gittikçe şiddeti artan ağrılı adetler
-İlişkide kasık ağrısı

Adenomyozis bazen hiç semptom vermezken bazı durumlarda şiddetli bıçak saplanır tarzda anormal adet kanamaları ve pelvik bölgede ağrıya neden olabilir. Adenomyozis ağrısı adet harici zamanlarda da olabilir. Rahim globüler tarzda geniş ya da lokalize kitle tarzında olabilir. Pıhtılı fazla miktarda uzun süren anormal adet kanamaları olduğu gibi bazı durumlarda adet aralarında da leke tarzında ya da daha fazla miktarda kanama olabilir.

Bu hastalık özellikle doğum yapmış, sezaryen ya da başka bir uterusla ilgili ameliyat olmuş 30 yaşın üstündeki kadınlarda daha sık görülür. Adenomyozis 35 yaşın üstündeki kadınların yaklaşık %17'sinde görülür. Adenomyozis ile gebelik şansı oldukça düşüktür. Buna rağmen gebelik olursa gebelikte rahim delinmesi (uterin rüptür), rahimde atoni kanaması veya aşırı kanama, plasenta accreta-increata gibi şiddetli ve tehlikeli kanamalara yol açan durumlar ile karşılaşılabilir.

Adenomyozis Tanısı

Adenomyozis; ultrasonografi, MR görüntüleme ve infertil hastalara çekilen HSG sırasında tespit edilebilir. En doğru adenomyozis tanısı MR ile konulabilir.
Adenomyozis, USG'de fokal adenomyozis alanları heterojen eko yapısında ve kalın olarak izlenir. USG' de myomdan şüphelenilmesine rağmen kitle net olarak izlenemediği halde fundusun çeşitli kısımları kalın, endometrial kavite irregüler olarak gözlenir. Bu durumda kitlenin daha net anlaşılması için MR istenebilir.

Myometrium ekseriya düz kaslardan oluşan homojen bir kitle olarak bilinir. Buna rağmen magnetik resonas çalışmaları ile myometriumun subendometrial myometrium(junctional zone) ve outer myometrium olmak üzere iki ayrı zondan meydana geldiği görülür. Junctional zone yapısal ve fonksiyonel olarak dış myometriumdan farklıdır. Gebe olmayan kadınlarda siklus günlerine bağlı olarak myometrial kontraksiyonlar (kasılmalar) ekseriya junctional zon tabakasından köken alır. Magnetik rezonans incelemesinde junctional zonda izlenen düzensiz (irregüler) kalınlaşma diffuz adenozis tanısı kriteridir. MR incelemesinde heterojen myometrial ekoda diffuz ya da fokal olarak özellikle uterus ön ya da arka fundusunda junctionel zonu'un 1 cm veya daha fazla kaılnlaştığı izlenir. Bu magnetik rezonans görüntüsü, düz kas hiperplazisine sekonder olarak iç myometrial yapının bozulduğunu kanıtlar, fakat bu durum myometrium mukozal invazyonunun delili değildir. Adenomyozis iç myometrial yapı ve fonksiyonun bozulması ve çeşitli durumlara bağlı olarak endometrial elementlerin sekonder infiltrasyonu anlamına gelen bir hastalıktır. Disfonksiyonel uterin kanamalı hastalarda büyük oranda adenomyozis tespit edilirken uterus normalden büyük, konturları düzensiz olarak izlenir.

Adenomyozis, endometrium dokusunun myometrium içlerine uzanmasıdır. Adenomyozis uterusta yaygın (diffuz)ya da fokal olabilir. Bir kitlefokal alan intibağını veren adenomyoma olarak adlandırılır. Cerrahiden sonra yapılan patolojik incelemede myometrium içindeki endometrial dokunun uzantıları uterin kaviteye ulaşırsa adenomyozis akla gelebilir.

HSG'de spot radyografide, uterus kontürleri irregüler olup HSG'de kullanılan kontrast maddenin küçük küçük cepler (çıkıntılar, divertiküller) oluşturduğu izlenir. Bu durumda diffüz adenomyozisten şüphelenilir. Adenomyozisli hastalarda genellikle pelvik ağrı ve anormal kanama görülür.

Adenomyozis Tedavisi

Bu hastalığın tedavisinde medikal tedavi olarak ağrı kesici ilaçlar, doğum kontrol ilaçları, GnRH analogları, progesteron içeren RİA'lar kullanılabilmesine rağmen etkileri sınırlıdır. Çok şiddetli semptomları olan ve aşırı adet kanamaları belirlenen vakalarda cerrahi tedavi zorunludur.

A. Semptomatik Adenomyozisin Medikal Tedavisi

Orta derecede büyük uterusta, adet sırasında şiddetli pelvik ağrı ve aşırı adet kanaması yoksa tedavi etmek gereksizdir. Şiddetli semptomları olan vakalarda semptomları geçici olarak düzeltebilmek amacıyla GnRH analogları kullanılabilir. Fakat bu ilaçlar overlerin fonksiyonunu durdurarak ateş basması, terleme, kemik erimesi, kolesterol seviyelerinin yükselmesi gibi bir takım menopoz semptomlarının ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle bu tür ilaçlar altı aydan fazla kullanılmamalıdır. Aşırı adet kanamaları nedeniyle demir eksikliği anemisi gelişen kadınlarda, kan seviyesi normale dönene kadar GnRH ilaçları altı aylık süre boyunca kullanılabilir. Böylece adenomyozise bağlı anemi gelişen kadınlarda kan tranfüzyonuna gerek kalmayarak, transfüzyona bağlı olası komplikasyonlar önlenmiş olur. GnRH analogları bırakıldıktan sonra ağrılı periyotlar geri döner.

Adenomyozisli hastalarda genellikle infertilite de söz konusu olmasına rağmen yapılan çalışmalarda GnRH analogları ile altı aylık tedaviden sonra başarılı gebelik vakalarına da rastlanmaktadır. Fakat ileri derecede adenomyozisi olan kadınlarda bu tedaviden de sonuç alınamaz. Adenomyozisde doğum kontrol ilaçları ve yalnızca progesteron kapsayan ilaçların etkisi sınırlı olup ancak geçici bir rahatlama sağlayabilir. Levonorgestrol ihtiva eden rahim içi sistemler (MİRENA gibi) de adenomyozisli hastalarda geçici olarak etkili olabilir.

B. Adenomyozis Cerrahi Tedavisi

Genellikle ön ya da arka fundusta lokalize olan adenomyozis fokal odağının cerrahi olarak kaldırılması ile hem adenozis kitlelerinin yeniden büyümesine engel olunur hem de uterus normal boyutuna gelir, ağrılı ve aşırı kanamalı periyotları normale döner.
Buna rağmen yalnız adenozis kitlesini almak hastaları histerektominin (rahmin tamamının alınması) mahsurlarından koruduğu için hasta memnuniyetini artırır.
Diffüz adenomyozis uterus duvarı derinliklerine lokalize olduğu için endometrial ablasyon ya da uterin arter embolizasyonu gibi yöntemler hastaların semptomlarını düzeltmez.
Çok şiddetli semptomları olan genç kadınlarda histerektomi son çare olarak düşünülebilir.

Op. Dr. Kutlugül Yüksel
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
 
Üst Alt