Uşak Sivaslı İlçesi Tarihçe

Ekrem

Yönetici-Admin
Yönetici
Süper Mod
Üyemiz
Katılım
22 Şubat 2011
Mesajlar
9,111
Tepkime puanı
81
Sivaslı
Sivaslı, İç Ege bölgesinde Uşak'a bağlı bir ilçedir. Uşak'ın güneydoğusunda ve Uşak-Denizli Devlet Karayolunun 35. kilometresinde Bulkaz Dağları'nın eteklerinde kurulmuştur. 38-39 derece enlem, 29-30 derece boylam çizgileri arasındadır.
Sivaslı; kuzeyde Uşak Merkez İlçe, kuzeydoğuda Banaz, doğuda Afyon'un Sandıklı ilçesi, güneyde Denizli'nin Çivril ilçesi, güneybatıda Karahallı ilçesi, batıda Ulubey ve merkez ilçe toprakları ile çevrilidir.
İlçenin doğusunda Bulkaz Dağları mevcuttur. Bu dağlar Denizli-Uşak il sınırının olduğu yerde Kuruçay vadisi ile ikiye ayrılmış olup, güney kısmına Bulkaz Dağı, kuzey kısmına da Kocadağ adı verilir. Diğer yandan Afyon-Uşak doğal il sınırını oluştururlar. Yüksekliği 1990 metredir. Orman yönünden zengin sayılmaz.
İlçenin diğer yöreleri düzlük olup hafif engebelidir. Arazi verimlidir. Topraklarından Büyük Menderes nehrinin bir kolu olan Banaz Çayı geçmektedir. Sivaslı ikinci sınıf deprem bölgesinde bulunmaktadır.
İlçede İç Ege'de hakim olan karasal iklim hüküm sürer. Bitki örtüsünü bozkırlar ve çalılıklar teşkil eder. Dağlarda ise orman alanları geniş yer tutar. Ormanlarda en çok çam, ardıç ve meşe ağaçları bulunmaktadır.
Sivaslı'nın yüzölçümü 486'dır. Denizden yüksekliği 1050 metredir.
Sivaslı 1953 yılına kadar Uşak'a bağlı bir nahiye iken, 15 Temmuz 1953'te Uşak'ın il olmasıyla ilgili kanunla ilçe olmuştur. İlçenin 5 kasabası ile 16 köyü bulunmaktadır. Son nüfus sayımına göre ilçe merkezi 6837, kasaba ve köylerinde19.359, toplam 26.196 nüfusa sahiptir.

Tarihçe
Sivaslı topraklarında kesin bilinen en eski uygarlık Hitit Uygarlığıdır.
Hititliler önce Luvilerin ve Mısırlıların istilasına uğradığı bazı kaynaklarda belirtilmekte ise de bunu doğrulayacak kesin bilgiler elde edilmiştir.

Hititliler:M.Ö 1800 yıllında Anadolu’da ilk siyasi birliği kurmuşlar, tüm Anadolu’ya hakim olmuşlardır. Bu devirden kalma keramiklere Tatar ve Yayalar Kasabaları arasındaki Sıktırma ve Kömürlük Kaşı ile Ağaçbeyli Kasabasında Gavur Kuyusu mevkilerinde rastlanmıştır.

Frigyalılar:M.Ö 1200lerde Balkanlardan gelip Hitit şehirlerini yağma ve tahrip ederek bu topraklara yerleşmişlerdir. Ancak M.Ö. 800 yıllarında devlet kurabilmişlerdir. Hacım köyündeki Alaudda, Selçikler Kasabasındaki Sebaste ve Payamanalanındaki Paleo Sebaste kalıntıları, Frigya şehirleridir. Roma ve Bizanslılarca da imar edilerek kullanılmıştır.

Lidyalılar:M.Ö 670 yıllarında Frigya Krallığını yıkarak bu topraklara sahip olmuşlardır. Tarihte ilk madeni parayı kestirip kullananlar bu insanlardır. Yine Lidyalıların Kral Yolu meşhurdur. Milas ve Efesten başlayıp başkent Sarddan (Salihli yakınlarında) geçerek Uşak-Ahat(Banaz yakınlarında) üzerinden Orta Anadolu’ya, Kızılırmak’ı geçerek Mezoptamya’ya kadar uzanmaktadır. Kral Yolunun büyük bir bölümü Lidyalıların elinde olup transit ticareti Lidya’yı zenginleştirmiştir. Bu yolun bir bölümü Uşaktan başlayıp ilçemiz topraklarından geçerek Karahallı’daki Cilandıras Köprüsüne(Lidya eseridir.) ulaşmaktadır. Yine Selçiklerdeki höyüklerde Lidya kalıntıları tespit edilmiştir.

M.Ö. 547de İran İmparatoru Kirus ile Perslerin eline geçmiş ve 200 sene kadar egemenliklerinde kalmıştır. Budaklar köyünde Pers zamanı paraları bulunmuştur.
Anadolu’yu Perslerden Büyük İskender almış ve Makedonya Devleti topraklarına katmıştır. Tatar-Seçikler arasında ve Ağaçbeyli Kasabası Hendek mevkisinde İskender dönemi paraları bulunmuştur.

Bölge M.Ö 260 tarihinde Makedonyalılardan Bergama Krallığına geçmiştir.

M.Ö 132de Romalıların eline geçen ilçe toprakları M.S 395e kadar yaklaşık 500 yıl Roma hakimiyetinde kalır. İlçe topraklarında o döneme ait yerleşim yeri kalıntıları ve mezarlar, kilise kalıntıları mevcuttur. Yediağar mevkisinde Deliklikaya kaya kilisesi tespit edilmiştir.

M.S. 395te Romanın ikiye ayrılmasıyla bölge Bizanslıların eline geçmiş ve 1072’e kadar(yaklaşık 700 yıl) Bizans hakimiyetinde kalmıştır. Selçiklerdeki kiliseler, Erice köyündeki Meyanlı kalıntıları, Hacım Köyündeki Ertüllü(Örtülü) Köyü kalıntıları, Payamalanı kalıntıları ve değişik yörelerdeki mezarlar bu dönemlerden kalmadır. Taşkesti mermer ocakları o dönemde işletilmiştir.

1071 Alparslan’ın Malazgirt Zaferiyle Anadolu kapısı Türklere açılmış(Oğuzlar), 1072 yıllında Kutalmış Oğlu Süleyman Şahın başlattığı akınlarla on yıl içinde Anadolu fethedilmiş ve Marmara’ya kadar alınmıştır. Bir devlet politikası olarak alınan yerlere Oğuz Türkleri yerleştirilmiş ve Anadolu Türkleştirilmiştir.

Sivaslı toprakları 1308-1390 ve ikincisi 1414-1429 tarihlerinde 100 yıl kadar bir süre Germiyanoğulları hâkimiyetinde kalmıştır. Hacım köyündeki Hacım Sultan türbesi ve Vakfı bu dönemden kalmadır.

İlçe toprakları 1391de Yıldırım Beyazıt ile Osmanoğullarına geçmiş, Ankara Savaşı mağlubiyeti ile (1402-1414) Karamanoğullarına (daha sonra Germiyan Beyliğine) katılmıştır. 1429’da Germiyan Beyi II. Yakup’un vasiyeti ile II. Murat zamanında tamamen Osmanlılara geçmiştir.

Milli Mücadele Yılları
1920 Ağustosuna kadar Osmanlı İmparatorluğu egemenliğinde kalan Sivaslı toprakları 1920-1922 yıllarında iki yıl Yunanlıların işgali altında kalmıştır.

Sivaslı 1920-1922 yıllarında tam 2 yıl yunan işgalinde kalmıştır. Uşak 29 Ağustos 1920'de işgal edilmiştir. Yunanlılar Sivaslı ve Köylerine bu tarihten sonra girmişlerdir. İşkal kuvvetleri şimdiki asfalt boyunca Uşak''tan gelmiş Alfaklar köyünden - yayalar - dedeballar - tatar - Pınarbaşı ve Azizler - Sazak – Selçikleri takip ederek girmiştir. Uşak yönünden gelen işgal kuvvetleri, yeni erice - salmanlar arasında Türk askeri ve yerel güçler tarafından büyük direnişle karsılaşmıştır. en son işgal olan köyümüz Bulkaz'dır. Sivaslının düşmana ilk direnişi zamanın belediye reisi Tahsin Efendi yapmıştır. İşgali kabul edemeyenler ve beraberinde Katipoğlu Mehmet, Bayram çavuş ve bir çok insanimiz halkın önünde dövülmüştür. Halk okul, cami gibi yerlerde toplanarak; silah arama ve sorgulama gibi gerekçelerle dövülmüş, işkence edilmiş, hatta bu işkencelerde ölenler dahi olmuştur. İlçe halkından Hasan Hüseyin Dane, Kuynuoglu Osman, Halil Pasa, Bayram Nadi, Hatipoğlu Mustafa ve Ağaların Hasan düzenli orduda savaşarak düşmanı İzmir’e kadar sürmüşlerdir.
31 Ağustos 1922 tarihinde Yunan işgalinden kurtulan ilçe 1923te kurulan genç Türkiye Cumhuriyeti içinde varlığını sürdürmektedir.

Coğrafi Durum
Sivaslı, İç Ege bölgesinde Uşak'a bağlı bir ilçedir. Uşak'ın güneydoğusunda ve Uşak-Denizli Devlet Karayolunun 35. kilometresinde Bulkaz Dağları'nın eteklerinde kurulmuştur. 38-39 derece enlem, 29-30 derece boylam çizgileri arasındadır.
Sivaslı; kuzeyde Uşak Merkez İlçe, kuzeydoğuda Banaz, doğuda Afyon'un Sandıklı ilçesi, güneyde Denizli'nin Çivril ilçesi, güneybatıda Karahallı ilçesi, batıda Ulubey ve merkez ilçe toprakları ile çevrilidir.
İlçenin doğusunda Bulkaz Dağları mevcuttur. Bu dağlar Denizli-Uşak il sınırının olduğu yerde Kuruçay vadisi ile ikiye ayrılmış olup, güney kısmına Bulkaz Dağı, kuzey kısmına da Kocadağ adı verilir. Diğer yandan Afyon-Uşak doğal il sınırını oluştururlar. Yüksekliği 1990 metredir. Orman yönünden zengin sayılmaz.
İlçenin diğer yöreleri düzlük olup hafif engebelidir. Arazi verimlidir. Topraklarından Büyük Menderes nehrinin bir kolu olan Banaz Çayı geçmektedir. Sivaslı ikinci sınıf deprem bölgesinde bulunmaktadır. İlçede İç Ege'de hakim olan karasal iklim hüküm sürer. Bitki örtüsünü bozkırlar ve çalılıklar teşkil eder. Dağlarda ise orman alanları geniş yer tutar. Ormanlarda en çok çam, ardıç ve meşe ağaçları bulunmaktadır. Sivaslı'nın yüzölçümü 486'dır. Denizden yüksekliği 1050 metredir.

İklim
Sivaslı İlçesi'nde tipik bir Ege iklimi hüküm sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kışları ise genellikle yağışlı geçer. Sonbahar ve ilkbahar ayları ise genellikle yağmurlu geçmektedir.

Dağlar
Sivaslı ilçesi ile Uşak'ı İç Anadolu'dan ayıran ve Bulkaz Dağları'nm devamı niteliğindeki güney ve kuzey istikametinde uzanan Sazak Tepesi ( 1654m.) Sürtep Tepe (1650 m), Erice Tepe (1579 m) ve Cılbak Tepe (1154 m.) komple bir blok teşkil etmektedir. Bölgedeki dağların tamamına yakını bozuk baltalık ve ormanlıktır. Sürtep Tepe ve Sazak Tepe'den Afyon- Hocalar İlçesi'ne geçiş yapılabilir. Ancak kışın bu imkan yoktur.

Yaylalar (Platolar)
İlçede Kirazlı Deresi, Sazak Deresi ve Banaz Çayı'nm geçtiği bölgelerde küçük platolar bulunmaktadır. Bu platolar barınmaya imkan verir.Bölgede özellik arz eden yayla yoktur. Ancak Bulkaz Dağları'ndaki Üçkuyular mevkiinde Pınarbaşı ve Tatar beldelerinde 10 (on) civarında ailenin çıktığı küçük bir yayla mevcuttur.

Ovalar
İlçe genelinde Pınarbaşı, Budaklar, Hacim, Kökez, Samatlar, Salınanlar köyleri ile Selçikler, Ağaçbeyli, Tatar ve Yayalar Beldeleri kısmen ovalıktır.

Boğaz, Geçit ve Gedikler
İlçe sınırları, içerisinden geçen Banaz Çayı çevresinde bir boğaz oluşturmaktadır,bu boğazlar çayın geçtiği köyün ismi ile anılır. Ayrıca Uzunoluk Geçidi ilçeye giriş ve çıkış sağlar.

Akarsular Göller ve Barajlar
İlçede doğal akarsu yoktur, ancak Banaz'dan doğan Banaz Çayı ilçeye Ketenlik Köyü'nde girmekte olup Yeni Erice ve Azizler Köyü'nü takiben Budaklar Köyü altında ilçeyi terk eder. Bu çay ilçenin kuzeydoğusundan güneybatı istikametine doğru geçmektedir. Bu çay üzerinden Ketenlik, Erice ,Azizler. Budaklar köylerinde bulunan köprüler vasıtasıyla geçiş yapılabilir. Genişliği 3 metre civarındadır. Derinliği bazı yerlerde 1-1.5 metre civarındadır. Sulama dışında kullanılan alanı yoktur.Bölgede göl ve baraj yoktur. Sivaslı İlçesi'ne bağlı yerleşim birimlerinin tamamında su çeşmesi ve her sebze meyve bahçesinde elektrikle çalışan artezyen kuyusu mevcuttur. Su açısından herhangi bir sorun yoktur.

Madenler
İlçeye bağlı Özbeyli ve Eldeniz köylerinde mermer ocakları mevcuttur. Çıkarılan mermer taşları Afyon'da işlenmektedir. Bitki Örtüsü Sivaslı İlçe Merkezi ile Selçikler ve Pınarbaşı beldelerinde yoğun olmak üzere ilçenin önemli gelir kaynaklarından birisi çilektir. Meyve ağaçlarının altında yetişen çileğin haricinde elma, armut, erik, incir ve bağcılık önemli bitki örtülerindendir. İlçenin doğusunda bulunan dağlar meşe, ardıç ve çam ağaçları ile örtülüdür. Salmanlar ve Yenierice köyleri sınırları içerisinde 1981 yılından itibaren tohum atma suretiyle çam yetiştirilmektedir.İlçenin doğu ve kuzey bölgesinde bulunan ormanlık alanda yazın görüş mesafesi düşer. Kışın meşe ağaçlarının yapraklarını dökmesi nedeniyle bu sorun ortada kalkar.
 
Üst Alt