Zonguldak Adının Kaynağı

ceylannur

Uzman Kardeşimiz
Üyemiz
Katılım
2 Eylül 2011
Mesajlar
3,872
Tepkime puanı
37
Zonguldak Adının Kaynağı
Bu konuda yeterli araştırma yapılmadığından yörenin tarihine ilişkin fazla bilgi yoktur. il topraklarının antik Bithynia ile antik Paphlogonia sınırları içinde kaldığı ve antik Galiia (Galatya) ile komşu olduğu bir gerçektir.

Zonguldak yurdumuzun yeni illerinden biridir. 1829 yılında kömürün bulunuşu ve 1848 yılından sonrada işletilmeye başlamasıyla Zonguldak ve yöresi yerleşme yeri haline gelmiştir.

Birçok ilde, daha doğrusu her ilde olduğu gibi, Zonguldak adının nereden geldiği hakkında çeşitli rivayet ve görüşler vardır.

a- Bunlardan birine göre, Zonguldak, Sandra Çayı (Zonguldak Çayı) yöresindeki Sandraka yerleşim biriminin adıdır.

b- Maden kömürünün keşfinden evvel bütün vilayet merkezinin işgal ettiği saha, etekleri geniş sazlıklar ve bataklıklarla çevrilmiş küçük dağlardan, sık çalılık ve fundalıklardan müteşekkil ormanlardan ibaret imiş. Sazlıklar ve bataklıklar tabii olarak birer sıtma menbağı olduğundan Zonguldak’ta henüz bir tek mesken yok iken bu havalide mevcut olan bugünkü civar köyler halkı, bugün vilayet merkezinin bulunduşu sahaya sıtmadan kinaye olarak “titreten yer” manasına gelen “Zonguldayık” ismini vermişlerdir. Bugün köylü arasında “Zonguldamak” tabiri elyevm Zonklamak ve titremek manasına kullanıldığı gibi Zonguldak’a da pek eski resmi vesikalarda görüldüğü veçhile “Zonguldayık” ismi verilir.

c- Bugünkü Zonguldak’ın sahilleri maden kömürünün işletilmesinden evvel bataklık ve sazlıklarla dolu olduğundan Bartın ve Amasra’ya sefer yapan gemiciler bu kıyılardan geçerlerken sazlık veya kamışlık manasına da gelen “Zungalık” ismini verirlermiş. Hatta sis yüzünden farkında olmadan bugün Ereğli şirketinin lavvarlannm bulunduğu sahanın önüne demirlemek mecburiyetinde kalan bir kereste gemisinin kaptanı sis sıyrıldığı zaman arkadaşlarına: Burası “Zungahkmış”, diyerek gemiciler arasında bu isimle maruf olan sahile düştüklerini anlatmak istemiştir.işte bu suretle evvela gemicilerin verdikleri bu isim şehrin tesisi ile beraber halkın ağzında da taammüm etmiş.
Sazlık manasına gelen “Zungalık” şehrimize alem olmuştur. “Zungalık ismi zamanla hakiki şeklini değiştirerek bugün kullandığımız “Zonguldak”a dönüşmüştür. Bu ikinci rivayet havzanın en eski islâm madencilerinden olan, madenci Süleyman Sırrı Bey’in babası Ahmet Ali Ağa’ya izafeten nakledildiği için şehrin yeniden kuruluşunda havzada bulunmuş ve bilfiil maden ocaklarında çalışmış olan bir zatın bu rivayetini, şehrin isminin menşei hakkında en sağlam bir kaynak kabul etmek zaruridir.


Yukarıdaki rivayetlerin dışında Zonguldak adının kaynağı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Kent adını, Göldağı’nın nirengi noktası alınması sonucu, Göldağı kesimi yada bölgesi anlamına gelen “Zone Ghvel Dagh”ın Türkçe okunuşundan almıştır. Ancak, Necdet Sakaoğlu “Amasra’nın 3000 Yılı” kitabında Zonguldak isminin kaynağı hakkında aşağıdaki gibi yazmaktadır;

“Daha çok şimdiki Zonguldak ‘in bulunduğu yerde ocaklar açan Fransız girişimciler Acılık, Üzülmez, Çaydamar yörelerinin çok engebeli ve sık ormanlık oluşu sebebiyle buralara Jungîe (Cangıl) adım vermişler, buna yerli halkın orman anlamında kullandıkları Dav- dağ kelimesi de eklenince zamanla Zonguldak biçimini alacak olan Sungle-Dağ ismi doğmuştur”.

Fransız gezgin Ojeni’nin 1830′lu yıllara ait olduğu tahmin edilen tarihi haritasında, Zenkilmendaik (Zönküşmöndek), Ereğli kazasına bağlı bir yerleşim birimini olarak görülmektedir.

Coğrafya
Zonguldak, Bartın Karadeniz Bölgesi’nde, Karadeniz’e batı ve kuzeyden kıyısı olan bir ildir. 3,481 kilometrekarelik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının binde altısını kaplar. Karadeniz kıyılarından başlayan il toprakları, kuzeydoğudan Barton, doüudan Karabük, Batodan Düzce ve güneyden Bolu illeriyle çevrilidir
 

ceylannur

Uzman Kardeşimiz
Üyemiz
Katılım
2 Eylül 2011
Mesajlar
3,872
Tepkime puanı
37
Zonguldak 67

Zonguldak Adının Kaynağı
Zonguldak adının kaynağına ilişkin üç değişik görüş bulunmaktadır.
Birinci görüş,
kent merkezinin Üzülmez Deresi'nin ağız kısmında yer alması ve derenin ilk çağda "Sandra" adıyla anılması, burada kurulan yerleşmenin de "Sandaraca" adını taşıması nedeniyle, zamanla bu adın Zonguldak'a dönüştüğünü savlamaktadır.
İkinci görüşe göre, yörenin sazlık ve bataklıklarla kaplı olması ve bunun yörede "Zongalık" olarak adlandırılmasına bağlı olarak, sözcüğün zamanla değişerek bugünkü halini aldığı şeklindedir.
Son görüşe göre ise kent adını, ocakları ilk işleten Fransız ve Belçika şirketlerinin kentin hemen yanındaki Göldağı mevkiini nirenki noktası almaları sonucu, Göldağı kesimi ya da bölgesi anlamına gelen "Zone Ghuel Dagh" ın Türkçe okunuşundan almıştır.
 
Üst Alt