- Katılım
- 25 Temmuz 2011
- Mesajlar
- 7,320
- Tepkime puanı
- 117
Yumurtalık kistleri, sinsice büyüyor
Bayanların bu sorunla karşılaşmaması için düzenli muayene olması gerekiyor
Özellikle üreme çağındaki kadınların yaklaşık olarak yüzde 30-40'ında görülen yumurtalık kistleri, kadın hayatının her döneminde ortaya çıkabiliyor.
Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu, yumurtalıkta görülen kistlerin yüzde 80 kadarı iyi huylu olmasına karşın yine de yarattığı sorunlar bakımından mutlak takip ve tedavi gerektirdiğini vurguladı ve yumurtalıkta neden kist oluştuğunu şöyle açıkladı.
Hızlı ilerleme
"Yumurtalıklar oldukça dinamik organlardır. Beyinde hipofiz adlı yapıdan salgılanan hormonlar ile yumurtalıklarda her ay, içinde yumurta barındıran küçük kistçikler gelişir.
Bunlara folikül kisti denir. Bazen yumurtlama sonrası bu folikül kistleri büyüyebilir ancak genellikle diğer adet dönemine kadar yok olurlar.
Bu fizyolojik bir süreci yansıtır. Bazen ise patolojik kistler oluşur.
Bunlar üzerinde durulması ve tedavi edilmesi gereken yumurtalık kistlerini oluştururlar.
Yumurtalık kistlerinde belirtilerin kistin boyutuna veya salgıladığı hormonlara bağlı olarak değişkenlik göstereceğini söyleyen Prof. Dr. Fıçıcıoğlu, şöyle konuştu, "Kist çapı büyüdükçe karın ve kasık ağrısı, karında kitle ele gelmesi, kabızlık, bağırsak alışkanlıklarında bozulma, sık idrara çıkma hissi gibi bası bulguları ortaya çıkar.
Kist hormonal olarak da aktifse adet düzensizliği, aşırı kanama, kilo artışı, kıllanma, akne ve sivilce çıkması gibi bulgular ortaya çıkar. Kisti olan bayanlarda kistin sapı etrafında dönmesiyle (torsiyon) veya kendiliğinden yırtılması ile çok şiddetli bıçak saplanır gibi ağrı oluşabilir.
Bu durumda hemen en yakın hastaneye gidilmelidir. Öncelikle bayanlar rutin yıllık jinekolojik takiplerini ihmal etmemelidirler.
Çünkü yumurtalık kistlerinin ve yumurtalık tümörlerinin çoğu geç belirti verdiklerinden önemli oranda ileri evrelerde ve çok büyümüş olarak saptanırlar.
Belirtilen şikâyetleri olan bayanlar yıllık muayeneyi beklemeksizin mutlaka jinekologlarına başvurmalıdırlar.
Özellikle 18 yaşından önceki kistler, 40 yaşından sonraki over kitleleri, hızlı büyüyen kistler, tedaviye rağmen geçmeyen kistler, menopoz öncesi 6 cm.den, menopoz sonrası ise 3 cm.den büyük kistler, ultrasonografide iç yapıları düzensiz olarak izlenen veya içinde solid kitleler olan kistler özel takip gerektirir."
Yumurtalık (over) kistleri her zaman ameliyat gerektirmezler. Kistleri çıkarma işlemine tıp dilinde kistektomi denir. Yumurtalık kistleri için yapılan ameliyatlar hem laparoskopik hem de açık ameliyat olarak yapılabilmektedir. Laparoskopi veya açık ameliyat seçilmesi kistin boyutuna ve çeşitli özelliklerine göre planlanmaktadır. Yumurtalık kistleri için yapılan ameliyatlarda her zaman kistektomi yapılmaz yani sadece kist alınmaz; bazen kist yumurtalıkla beraber (ooforektomi veya salpingoooforektomi) hatta rahimle beraber alınmaktadır. Örneğin kanser türünden bir yumurtalık kisti ameliyatında rahim de yumurtalıklarla beraber alınmaktadır. İyi huylu kistlerde de her zaman kistektomi mümkün olmayabilir kistin etrafa yaptığı yapışıklıktan dolayı veya sağlan yumurtalık dokusu izlenememesinden dolayı yumurtalık tamamen alınabilir.
Kistektomi ameliyatı ortalama 1 saat kadar sürer. Ameliyat laparoskopik yapılmışsa hasta genellikle 1 gün sonra taburcu olur, açık ameliyatlarda bu süre 2-3 günü de bulabilir.
Laparoskopi mi? Açık ameliyat mı?
Yumurtalık kisti ameliyatları laparoskopi veya açık ameliyat şeklinde yapılabilir. Laparoskopide göbek deliğini altında ve kasık bölgesine yakın 1 cm boyutunda delikler açılarak kist çıkarılır. Kesinin az olması nedeniyle hastanın ameliyat sonrası ağrısı az olur ve iyileşmesi daha kolay olur. Bu nedenle mümkün olan durumlarda laparoskopi tercih edilir. Ancak kistik çok büyük olması veya hastanın hamile olması, hastanın çok şişman olması, karın içerisine aşırı kanama olması gibi durumlarda laparoskopik yöntem uygulanamayabilir.
NE GİBİ BELİRTİLER VERİR?
Yumurtalık kistleri nispeten sık görülen oluşumlardır. Büyük çoğunluğu kadında hiçbir belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan jinekolojik muayene esnasında tesadüfen saptanır.
Belirti verdiklerinde ise bu en sık aşağıdaki gibidir:
Yukarıda anlatılan belirtilerden biriyle doktora başvurulduğunda yapılan jinekolojik muayenede doktorun eline kitle gelir. Tanının doğrulanması amacıyla yapılan ultrasonografide kistin tam yeri, boyutları, iç yapısı ve muhtemel tipi belirlenir. Yumurtalık dokusunda 20 milimetreden daha büyük bir içi sıvı dolu saptandığında kist şüphesi güçlenir.
Kistin tıbbi değerlendirmesinde bazen ek olarak bilgisayarlı tomografi, MR gibi ek görüntüleme incelemelerine gerek duyulabilir. Yine kistin tipinin belirlenmesine yönelik olarak tümör markeri ("tümör belirteçleri") adı verilen bazı özel kan incelemelerinin yapılması gerekebilir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR
Yukarıda anlatılan tanı yöntemleri kistin varlığını kesin olarak ortaya koyar, ancak yapısını ancak tahminen belirleyebilir. Kesin tanı kistin laparoskopi (kapalı ameliyat) veya laparotomi (açık ameliyat) adı verilen yöntemle çıkarılması ve patoloji uzmanı tarafından incelenmesiyle konulabilir.
Yumurtalık kistleri yumurtalıklarda her ay düzenli olarak folikül adı verilen ve normal yumurtlama sürecinin bir parçası olan yapıların görüldüğü üreme çağında sıklıkla ortaya çıkar ve bu nedenle fizyolojik sürecin "abartılı" olarak işlemesi sonucunda ortaya çıkan işlevsel kistleri tümüyle önlemek mümkün değildir. Doğum kontrol hapları ise yumurtlama sürecini geçici olarak durdurduklarından bu ilaçları kullanan kadınlarda işlevsel yumurtalık kistleri çok daha az görülür. Yine bu haplar endometriyozis, polikistik over gibi hastalıkların görülme sıklığını azaltarak kadını yumurtlıklarsda oluşabilecek bu tür kitlelere karşı da korurlar. Uzun vadede doğum kontrol hapı kullanımının yumurtalık kanserine yakalanma riskini de etkili bir şekilde azalttığı bilinmektedir.
EK BİLGİ : LAPAROSKOPİ
Laparoskopi genel anestezi altında yapılan bir işlemdir. Göbek deliğinin hemen altından açılan bir delikten 10 milimetre çapında bir boruyla karın boşluğuna girilir ve içeriye gaz verilerek karın içinin şişmesi ve organların birbirinden uzaklaşması sağlanır. Daha sonra bu delikten bir kamera yerleştirilerek tüm iç genital organlar gözlenebilir.
Gerekli durumlarda karnın alt kısımlarına açılan daha ufak deliklerden bistüri, koter, makas gibi aletler yerleştirilerek çeşitli operasyonlar da laparoskopiyle gerçekleştirilebilir.
Laparoskopiyle endometriyozis, pelviste yapışıklıklar rahim ve diğer yapılardaki yapısal kusurlar tanınabilir.
Laparoskopi esnasında rahim ağzından verilen boyanın Fallop tüplerinden geçişi, varsa nerede tıkanıklık olduğu daha net olarak görülür.
Laparoskopi tanı dışında aynı seansta ya da farklı bir seansta tedavi için de kullanılabilir.
Laparoskopiyle yumurtalık kistleri çıkartılabilir, Fallop tüplerinin uç kısımlarındaki tıkanıklıklar giderilebilir ve pelvisteki yapışıklıklar temizlenerek yumurtalıklarla Fallop tüplerinin saçakları arasındaki engel kaldırılabilir. Bu amaçla lazer, koter ya da basit bistüri tekniği kullanılabilir.
Alıntı...
Bayanların bu sorunla karşılaşmaması için düzenli muayene olması gerekiyor
Özellikle üreme çağındaki kadınların yaklaşık olarak yüzde 30-40'ında görülen yumurtalık kistleri, kadın hayatının her döneminde ortaya çıkabiliyor.
Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu, yumurtalıkta görülen kistlerin yüzde 80 kadarı iyi huylu olmasına karşın yine de yarattığı sorunlar bakımından mutlak takip ve tedavi gerektirdiğini vurguladı ve yumurtalıkta neden kist oluştuğunu şöyle açıkladı.
Hızlı ilerleme
"Yumurtalıklar oldukça dinamik organlardır. Beyinde hipofiz adlı yapıdan salgılanan hormonlar ile yumurtalıklarda her ay, içinde yumurta barındıran küçük kistçikler gelişir.
Bunlara folikül kisti denir. Bazen yumurtlama sonrası bu folikül kistleri büyüyebilir ancak genellikle diğer adet dönemine kadar yok olurlar.
Bu fizyolojik bir süreci yansıtır. Bazen ise patolojik kistler oluşur.
Bunlar üzerinde durulması ve tedavi edilmesi gereken yumurtalık kistlerini oluştururlar.
Yumurtalık kistlerinde belirtilerin kistin boyutuna veya salgıladığı hormonlara bağlı olarak değişkenlik göstereceğini söyleyen Prof. Dr. Fıçıcıoğlu, şöyle konuştu, "Kist çapı büyüdükçe karın ve kasık ağrısı, karında kitle ele gelmesi, kabızlık, bağırsak alışkanlıklarında bozulma, sık idrara çıkma hissi gibi bası bulguları ortaya çıkar.
Kist hormonal olarak da aktifse adet düzensizliği, aşırı kanama, kilo artışı, kıllanma, akne ve sivilce çıkması gibi bulgular ortaya çıkar. Kisti olan bayanlarda kistin sapı etrafında dönmesiyle (torsiyon) veya kendiliğinden yırtılması ile çok şiddetli bıçak saplanır gibi ağrı oluşabilir.
Bu durumda hemen en yakın hastaneye gidilmelidir. Öncelikle bayanlar rutin yıllık jinekolojik takiplerini ihmal etmemelidirler.
Çünkü yumurtalık kistlerinin ve yumurtalık tümörlerinin çoğu geç belirti verdiklerinden önemli oranda ileri evrelerde ve çok büyümüş olarak saptanırlar.
Belirtilen şikâyetleri olan bayanlar yıllık muayeneyi beklemeksizin mutlaka jinekologlarına başvurmalıdırlar.
Özellikle 18 yaşından önceki kistler, 40 yaşından sonraki over kitleleri, hızlı büyüyen kistler, tedaviye rağmen geçmeyen kistler, menopoz öncesi 6 cm.den, menopoz sonrası ise 3 cm.den büyük kistler, ultrasonografide iç yapıları düzensiz olarak izlenen veya içinde solid kitleler olan kistler özel takip gerektirir."
Yumurtalık (over) kistleri her zaman ameliyat gerektirmezler. Kistleri çıkarma işlemine tıp dilinde kistektomi denir. Yumurtalık kistleri için yapılan ameliyatlar hem laparoskopik hem de açık ameliyat olarak yapılabilmektedir. Laparoskopi veya açık ameliyat seçilmesi kistin boyutuna ve çeşitli özelliklerine göre planlanmaktadır. Yumurtalık kistleri için yapılan ameliyatlarda her zaman kistektomi yapılmaz yani sadece kist alınmaz; bazen kist yumurtalıkla beraber (ooforektomi veya salpingoooforektomi) hatta rahimle beraber alınmaktadır. Örneğin kanser türünden bir yumurtalık kisti ameliyatında rahim de yumurtalıklarla beraber alınmaktadır. İyi huylu kistlerde de her zaman kistektomi mümkün olmayabilir kistin etrafa yaptığı yapışıklıktan dolayı veya sağlan yumurtalık dokusu izlenememesinden dolayı yumurtalık tamamen alınabilir.
Kistektomi ameliyatı ortalama 1 saat kadar sürer. Ameliyat laparoskopik yapılmışsa hasta genellikle 1 gün sonra taburcu olur, açık ameliyatlarda bu süre 2-3 günü de bulabilir.
Laparoskopi mi? Açık ameliyat mı?
Yumurtalık kisti ameliyatları laparoskopi veya açık ameliyat şeklinde yapılabilir. Laparoskopide göbek deliğini altında ve kasık bölgesine yakın 1 cm boyutunda delikler açılarak kist çıkarılır. Kesinin az olması nedeniyle hastanın ameliyat sonrası ağrısı az olur ve iyileşmesi daha kolay olur. Bu nedenle mümkün olan durumlarda laparoskopi tercih edilir. Ancak kistik çok büyük olması veya hastanın hamile olması, hastanın çok şişman olması, karın içerisine aşırı kanama olması gibi durumlarda laparoskopik yöntem uygulanamayabilir.
NE GİBİ BELİRTİLER VERİR?
Yumurtalık kistleri nispeten sık görülen oluşumlardır. Büyük çoğunluğu kadında hiçbir belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan jinekolojik muayene esnasında tesadüfen saptanır.
Belirti verdiklerinde ise bu en sık aşağıdaki gibidir:
- Kasıklarda veya kasıklardan birinde ağrı
- Karnın alt kısmında dolgunluk ve basınç hissi
- İlişki esnasında ağrı
- Adet düzensizliği veya adetlerin olağandan daha ağrılı olması, adet görememe
- Çok büyük boyutlu kistlerde karında şişme veya ele kitle gelmesi
- Göğüslerde dolgunluk
- İdrar ve barsak şikayetleri
- Kist torsiyonu (boğulması) belirtileri
- Kist yırtılması (patlaması) belirtileri
Torsiyon nedir?
Torsiyon ya da boğulma, bir kitlenin yerçekimi ve maruz kaldığı hareket ortamının etkisiyle kendi etrafında dönerek kendi damar dolaşımını tıkamasına verilen isimdir.
Damar dolaşımı tıkandığında kitlenin beslenmesi bozulacağından kitlede "dejenerasyon", yani bozulma başlar. Bu bozulma şiddetli ağrı nedeni olabileceğinden karın ağrısı yaratabilecek diğer nedenlerin (apandisit gibi) araştırılması amacıyla ameliyat gerektirebilen bir durumdur.
Öte yandan boğulma sonucunda yumurtalık dokusunun da dolaşımı bozulduğundan yumurtalık dokusu işlevlerini kalıcı olarak kaybedebilir.
Kistin patlaması veya yırtılması
Yumurtalık kistleri büyüdükçe içlerindeki sıvının basıncı da artar. Her ne kadar basınç artmasına paralel olarak kistin duvar kalınlığı da artsa büyük kistler cinsel ilişki, egzersiz ve diğer bedeni zorlayan durumlarda yırtılabilirler. Bu yırtılma genellikle "kısa süren batıcı bir ağrı" şeklinde belirti verir ve başka bir soruna yol açmaz. Ancak yırtılma esnasında kisti besleyen büyük bir kan damarı da yırtıldığında iç kanama olabileceğinden, böyle durumlarda da ameliyat gerekebilir.
NASIL TANI KONUR? Damar dolaşımı tıkandığında kitlenin beslenmesi bozulacağından kitlede "dejenerasyon", yani bozulma başlar. Bu bozulma şiddetli ağrı nedeni olabileceğinden karın ağrısı yaratabilecek diğer nedenlerin (apandisit gibi) araştırılması amacıyla ameliyat gerektirebilen bir durumdur.
Öte yandan boğulma sonucunda yumurtalık dokusunun da dolaşımı bozulduğundan yumurtalık dokusu işlevlerini kalıcı olarak kaybedebilir.
Kistin patlaması veya yırtılması
Yumurtalık kistleri büyüdükçe içlerindeki sıvının basıncı da artar. Her ne kadar basınç artmasına paralel olarak kistin duvar kalınlığı da artsa büyük kistler cinsel ilişki, egzersiz ve diğer bedeni zorlayan durumlarda yırtılabilirler. Bu yırtılma genellikle "kısa süren batıcı bir ağrı" şeklinde belirti verir ve başka bir soruna yol açmaz. Ancak yırtılma esnasında kisti besleyen büyük bir kan damarı da yırtıldığında iç kanama olabileceğinden, böyle durumlarda da ameliyat gerekebilir.
Yukarıda anlatılan belirtilerden biriyle doktora başvurulduğunda yapılan jinekolojik muayenede doktorun eline kitle gelir. Tanının doğrulanması amacıyla yapılan ultrasonografide kistin tam yeri, boyutları, iç yapısı ve muhtemel tipi belirlenir. Yumurtalık dokusunda 20 milimetreden daha büyük bir içi sıvı dolu saptandığında kist şüphesi güçlenir.
Kistin tıbbi değerlendirmesinde bazen ek olarak bilgisayarlı tomografi, MR gibi ek görüntüleme incelemelerine gerek duyulabilir. Yine kistin tipinin belirlenmesine yönelik olarak tümör markeri ("tümör belirteçleri") adı verilen bazı özel kan incelemelerinin yapılması gerekebilir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR
Yukarıda anlatılan tanı yöntemleri kistin varlığını kesin olarak ortaya koyar, ancak yapısını ancak tahminen belirleyebilir. Kesin tanı kistin laparoskopi (kapalı ameliyat) veya laparotomi (açık ameliyat) adı verilen yöntemle çıkarılması ve patoloji uzmanı tarafından incelenmesiyle konulabilir.
Kistlerin tümü ameliyat gerektirmez. Bir kistin ameliyatla çıkarılmasını gerektiren durumlar şu şekilde özetlenebilir.
1-Kistin şiddetli belirtilere neden olması veya tedaviye (doğum kontrol hapı) cevap vermemesi
2-Kistin torsiyon olma veya yırtılma (patlama) riskinin yüksek olması
3-Kistin bir yumurtalık kanseri olduğundan şüphelenilmesi.
Açıklamalar:
1-Kistin şiddetli belirtilere neden olması veya tedaviye (doğum kontrol hapı) cevap vermemesi
2-Kistin torsiyon olma veya yırtılma (patlama) riskinin yüksek olması
3-Kistin bir yumurtalık kanseri olduğundan şüphelenilmesi.
Açıklamalar:
1-Yumurtalık kistleri uzun vadeli olarak şiddetli belirtilere neden olduklarında önceden gerekli incelemeler yapıldıktan sonra, planlı bir zamanda ameliyat edilirler. Torsiyon veya yırtılma gerçekleştiğinde acilen ameliyat edilirler.
2-Yumurtalık kistlerinin boyutları arttıkça içlerindeki basınç artar ve kendi etraflarında dönerek kendilerini boğmaları veya yırtılma riskleri artar. Boğulma ve yırtılma durumlarında genellikle oldukça hazırlıksız bir zamanda ve optimal olmayan acil şartlarda ameliyat gerçekleşir. Bu, yumurtalığın kaybedilme riskini artıran ve ameliyatın laparoskopi ile yapılma şansını belirgin olarak azaltan bir durumdur. Bu nedenle büyük kistlerde (genellikle 5 santimetre üzerindeki kistlerde) henüz bu tür durumlar gerçekleşmeden ameliyat edilmesi tercih edilir.
3-Özellikle çok genç kızlarda ve menopoza yakın dönemde veya menopoza girmiş kadınlarda var olan kistler doktor için oldukça rahatsız edicidir. Bu tür durumlarda ultrasonografi ve diğer görüntüleme yöntemleri ve tümör belirteçleri bir kanseri düşündürmese dahi, kesin tanının konulması için doktor genellikle ameliyat önerir.
3-Özellikle çok genç kızlarda ve menopoza yakın dönemde veya menopoza girmiş kadınlarda var olan kistler doktor için oldukça rahatsız edicidir. Bu tür durumlarda ultrasonografi ve diğer görüntüleme yöntemleri ve tümör belirteçleri bir kanseri düşündürmese dahi, kesin tanının konulması için doktor genellikle ameliyat önerir.
Yine herhangi bir kadında ultrasonografide ve diğer görüntüleme yöntemlerinde kistin içinde sıvı dışında solid bir komponentin de bulunması veya tümör belirteçlerinde yükselme saptanması durumunda genellikle ameliyat önerilir.
YUMURTALIK KİSTLERİNİ ÖNLEMEK MÜMKÜNMÜDÜR?
Yumurtalık kistleri yumurtalıklarda her ay düzenli olarak folikül adı verilen ve normal yumurtlama sürecinin bir parçası olan yapıların görüldüğü üreme çağında sıklıkla ortaya çıkar ve bu nedenle fizyolojik sürecin "abartılı" olarak işlemesi sonucunda ortaya çıkan işlevsel kistleri tümüyle önlemek mümkün değildir. Doğum kontrol hapları ise yumurtlama sürecini geçici olarak durdurduklarından bu ilaçları kullanan kadınlarda işlevsel yumurtalık kistleri çok daha az görülür. Yine bu haplar endometriyozis, polikistik over gibi hastalıkların görülme sıklığını azaltarak kadını yumurtlıklarsda oluşabilecek bu tür kitlelere karşı da korurlar. Uzun vadede doğum kontrol hapı kullanımının yumurtalık kanserine yakalanma riskini de etkili bir şekilde azalttığı bilinmektedir.
EK BİLGİ : LAPAROSKOPİ
Laparoskopi genel anestezi altında yapılan bir işlemdir. Göbek deliğinin hemen altından açılan bir delikten 10 milimetre çapında bir boruyla karın boşluğuna girilir ve içeriye gaz verilerek karın içinin şişmesi ve organların birbirinden uzaklaşması sağlanır. Daha sonra bu delikten bir kamera yerleştirilerek tüm iç genital organlar gözlenebilir.
Gerekli durumlarda karnın alt kısımlarına açılan daha ufak deliklerden bistüri, koter, makas gibi aletler yerleştirilerek çeşitli operasyonlar da laparoskopiyle gerçekleştirilebilir.
Laparoskopiyle endometriyozis, pelviste yapışıklıklar rahim ve diğer yapılardaki yapısal kusurlar tanınabilir.
Laparoskopi esnasında rahim ağzından verilen boyanın Fallop tüplerinden geçişi, varsa nerede tıkanıklık olduğu daha net olarak görülür.
Laparoskopi tanı dışında aynı seansta ya da farklı bir seansta tedavi için de kullanılabilir.
Laparoskopiyle yumurtalık kistleri çıkartılabilir, Fallop tüplerinin uç kısımlarındaki tıkanıklıklar giderilebilir ve pelvisteki yapışıklıklar temizlenerek yumurtalıklarla Fallop tüplerinin saçakları arasındaki engel kaldırılabilir. Bu amaçla lazer, koter ya da basit bistüri tekniği kullanılabilir.
Alıntı...