JavaScript devre dışı. Daha iyi bir deneyim için, önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.

Konuya cevap cer

Mesaj: <blockquote data-quote="Elifgül" data-source="post: 24721" data-attributes="member: 1043">ALTINOLUK- Kur’an’ı Kerim’de nefsin çeşitli merhalelerinden bahsedilir. Mü’min bu merhaleleri nasıl kateder?BAYINDIR- Merhale, hedefe ulaşmak için geçilmesi gereken konak yerine denir. Tasavvufta nefsin yedi merhalesinden bahsedilir. Bunlar nefs-i emmâre, nefs-i levvâme, nefs-i mülheme, nefs-i mutmainne, nefs-i râziye, nefs-i merziyye ve nefs-i kâmile’dir. Nefs-i kâmile dışındakilere Kur’an’dan delil getirilmeye çalışılır. Ama Kur’an-ı Kerim nefsin merhalelerinden bahsetmez. şimdi Altınoluk’un yayınladığı bir kitaptan alıntı yaparak konuyu ele alalım[6]:Kitapta deniyor ki; “Nefsin manevî yükselişteki mertebeleri değişik şekillerde tasnif edilmiştir. Bazıları üçlü, bazıları beşli, bazıları yedili tasnifler yapmıştır. Emmâre, levvâme, mülheme, mutmeinne, râziye, merziyye ve kâmile gibi.”Bunlar delili olmayan iddialardır. Nefsin manevi yükselişini Allah’tan başka kim takip edebilir. Bu konuda kendini karar verme mevkiinde gören bir şeyh, bir münafığı pek yüksek bir mertebede göremez mi? Nitekim Kur’an-ı Kerim bize Hz. Peygamberin münafıkları tanıyamadığını bildirmektedir. Ayet şöyledir:“Çevrenizdeki kimi çöl Arapları münafıktır. Medine halkından da münafıklığa iyice alışmış olanlar vardır. Sen onları bilmezsin, onları biz bili*riz. Onlara iki defa azap ede*ceğiz; sonra da onlar büyük bir azaba itileceklerdir.”(Tevbe 9/101)Bazı münanfıklar Hz. Peygamberin hoşuna giderdi. Eğer münafık olduklarını bilse onlardan hoşlanır mıydı? Allah Teâlâ şöyle buyurur:“Münafıkları gördüğün zaman kalıpları ho*şuna gider. Konuşurlarsa sözlerini dinler*sin. Onlar da*yalı odunlara ben*zerler. Her kopan gürültüyü kendilerine karşı sanırlar. ışte düşman onlardır. Onlardan sa*kın. Allah onları kah*retsin, nasıl dön*dürülüyorlar.” (Münafikûn 63/4)şimdi nefsin merhaleleri ile ilgili ifadelere bakalım:“Nefs-i emmâre:Münker ve günah olan şeyleri işlemeyi teşvik ve emreden nefistir. Kur’an’daki: “Çünkü nefs, kötülüğü şiddetle emreder.”[7] âyet-i kerimesi nefsin bu makamına işaret eder.”Bu ayet, Hz. Yusuf’un kendi nefsi ile ilgili sözlerini haber verir. Ayetin tamamı şöyledir:“Ben nefsimi aklamam, çünkü nefis kötülüğü emreder durur. Ama Rabbimin esirgediği olursa o başka. Benim Rabbim çok bağışlar ve çok esirger.” (Yusuf 12/53)Nefs-i emmâre her insanda olur. Ayete göre Hz. Yusuf gibi büyük bir peygamberin nefsi de nefs-i emmâredir. Zaten insanın canı günahı çekmese ondan kaçınmanın ne anlamı olur.Ayetin metni de önemlidir. “Nefis kötülüğü emreder durur.“ diye tercüme edilen, ınne’n-nefse le emmâretun b’is-sû” isim cümlesidir. Arapça’da isim cümlesi sübut ve devam ifade eder. Yani isim cümlesi ile ifade edilen hüküm bir zamanla sınırlı olmaz. Başına inne ve haberine te’kid lamının gelmesi de bu konuda doğabilecek şüpheleri ortadan kaldırmaya yöneliktir. Yani ayet, nefsin, kötülüğü emredip durma özelliğinin kalıcı ve sürekli olduğunu ifade eder.ıkinci merhaleye nefs-i levvâme konmuştur. Kitabın ifadesi şöyledir:Nefs-i levvâme:Yaptığı kötülüklerin akabinde zaman zaman pişmanlık duyan, sahibini münkere mülâzemetten dolayı ayıplayan ve tevbeye temâyül gösteren nefstir. Adını Kur’an’daki: “Levvâme (pişmankâr) nefse and olsun.”[8] ayetinden alır.ınsan zaman zaman nefsine uyar ve yanlış davranışlar yapar. Eğer bunlara üzülüyor ve sık sık pişmanlık duyuyorsa bu Allah’ın beğendiği bir durumdur. Allah Tâlâ şöyle buyurur:Hayır! Yemin ederim o Kalkış gününe.Hayır hayır ! Yemin ederim o kendini kınayıp duran nefse (nefs-i levvâmeye).insan şöyle mi hesabediyor, onun kemiklerini derleyip toparlayamayız?Öyle bir toparlarız ki, parmaklarını bile aynı duruma getirmeye gücümüz yeter.(Kıyame 75/1,2,3,4)Üçüncü merhaleye nefs-i mülheme konmuştur. Kitabın ifadesi şöyledir:Nefs-i mülheme:ılhâm ve keşfe mazhar olmaya başlayan, neyin hayır, neyin şerr olduğunu idrak edebilme melekesine sahip, şehvet isteklerine karşı kısmen direnme gücü bulunan nefstir. Adını “And olsun nefse isyânını ve itâatını ilhâm edene.”[9] âyetinden alır.Nefsin bir noktadan sonra ilham ve keşfe mazhar olacağına inanmak insanı şeytanın oyuncağı yapar. şeytanın vesvese ve saptırmaları ilham ve keşif sanılmaya başlar. Büyüklerin ağzından çıkan her söz, Allah’ın ona ilhamı sayılır ve tartışmasız kabul edilir. Nitekim bu inanç, Allah ve Resulüne iftiralarla dolu nice kitapların kutsallaştırılmasına yol açmıştır.ılham, Allah’ın, kulunun kalbine bir şey do*ğur*masıdır[10].Allah’ın ilhamı olmasa in*sanoğlu ilerleyemez. Bütün ilmi gelişmeler ve ke*şifler Allah*‘ın ilhamıyla olur. Ama bu, Müs*lümanlara has değildir. Kâfirler de ilham alır.ılham, Kur*‘an’da yalnız bir yerde geçer. Allahu Teâlâ şöyle buyurur:“(Nefse) isyankâr*lı*ğını ve takvâsını ilham ede*nin hakkı için, onu arındıran gerçekten um*du*ğuna kavuşmuş, kirle*tip karartan da kaybetmiş olur.”(şems 91/8-10)ısyankarlık, kişinin Allah’a, in*sanlara veya kendine karşı yanlış davranışıdır. Böyle biri, hem isyandan önce hem de sonra huzursuzluk duyar. Buna iç sıkıntısı veya vic*dan azabı denir.Günah karşısında insan önce irkilir, sonra, ya vazgeçer ya da günaha dalar. ışte insanı irkilten, Al*lah Teâlâ’nın “(Nefse) is*yankârlığını il*ham et*me*si”dir. Merhameti sonsuz olan Rabbimiz günah işleyecek olana son bir ih*tarda bulunarak “isyana giriyorsun, dikkat et.” demiş olur. ısyandan sonra da kendine bir iç sıkıntısı vererek onu tev*beye teşvik eder.Yusuf aley*hisselamı Züleyha’dan uzaklaştı*ran bürhan, Allah’ın “(Nefse) isyankârlığını il*ham et*mesi” olmalıdır. Yusuf sure*sinin 24. âyetinde şöyle buyruluyor:“And olsun ki, kadın ona meyletti. Eğer Rabbinin bürha*nını gör*me*seydi o da kadına meylede*cekti…”Bu irkilme Müslüman olmayanlarda da olur. ışlediği bir cinayetten sonra, vicdan azabından kurtulmak için gidip teslim olan insan sayısı az değildir.Müslümanlığa karşı olmak en büyük suçtur. Bu durumda olan herkes içten ra*hatsız olur ve sıkıntıya düşer. Bu yüzden “Zaman olur kâ*firler, keşke müs*lüman olsalar, diye iç geçirirler.”(Hicr 15/2)Günahtan sonra de*vam eden vic*dan ra*hatsız*lığı da ki*şiyi pişmanlığa ve tevbeye yö*nelten il*ham*dır. işte Allah’ın merha*metinin bü*yük*lüğü!Takvâ, nefsi fenalıktan korumak demektir. Kişi, Allah’a karşı, in*san*lara karşı ve kendine karşı fe*nalık yapmamalıdır. Bu onu dün*yada töhmet altına girmek*ten, ahirette de cehen*nem aza*bın*dan korur. insan, bu iyi davranışlarının neşe*sini içinde duyar. ışte bu neşe Allah’ın ilhamıdır. ıyi davrananlarda görü*len iç hu*zuru ve kararlılık bu ilha*mla olu*şur.Vabısa b. Mabed di*yor ki, Hz. Muhammed sallal*lahu aleyhi ve sellem’e git*tim buyurdu ki; “iyi*likten ve günahtan sormak için mi geldin?”Evet, dedim.Parmaklarını bir araya getirerek göğsüne vurdu ve üç kere şöyle dedi:“Nefsine danış, kalbine danış Va*bısa! iyilik, nefsin yatış*tığı, kalbin yatıştığı şeydir. Günah da içe dokunan ve göğüste te*reddüt do*ğuran şeydir. ısterse in*san*lar sana fetva vermiş, yaptığını uygun bul*muş ol*sunlar.[11]”Hz. Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyur*muştur:“Seni işkillendiren şeyi bı*rak işkillendirmeyene geç. Çünkü doğru*luk iç hu*zuru verir, yalan da şüphe ve te*reddüt doğu*rur[12].”ıçe doğan şey, şeytan ves*vesesi de olabilir. Çünkü o, “insana ves*vese veren, onların içini karıştıran”[13] varlıktır. Bazıları şeytan vesvesesini keşif ve ilham zanneder de sapıtır. Allah Teâlâ şöyle buyurur:“Allah bir takımını yola getirdi, bir takımı da sapıklığı hak etti. Çünkü onlar Allah’tan önce o şeytanları evliya edindiler. Üstelik kendilerini doğru yolu tutmuş sanırlar.(Araf 7/30)ılham ile vesveseyi ayırmak için içe gelen şeyi Allah’ın emir ve yasakları yönünden denet*lemek gerekir.ışte nefs-i mül*heme budur. Mü’min-kâfir, herkesin nefsi nefs-i mülhe*medir. Allah ona, isyankarlığını ve takvâsını ilham ettiği gibi başka şeyleri de ilham eder.Dördüncü merhaleye nefs-i mutmainne, beşincisine nefs-i râziye, altıncısına da nefs-i merziyye adı verilmiştir. Kitabın konu ile ilgili ifadesi şöyledir:Nefs-i mutmainne: Kötü ve çirkin sıfatlardan kurtulup güzel ahlak ile hemhâl olan nefistir. Bu nefs, Cenâb-ı Hakk’ın tevfik ve inâyetiyle sekînet ve yakîne mazhar olarak ıstıraplardan kurtulur. Bu makamda beşeriyet fenâ bulup “Nûr-i Muhammedî” zuhur ettiğinden nefs, hitâb-ı ilâhîye mazhar olur: “Ey itmi’nâna ermiş itâatkar nefs!”[14]Nefs-i râziye:Kendisi hakkında tecellî eden kazâ hükümlerine tereddütsüz teslim olup rızâ gösteren nefsin makamıdır. Bu makam, sâlikin esrâr-ı ilâhiyyeye muttali olduğu makamdır. Kur’an’daki: “Dön Rabbine, sen O’ndan râzı olarak.”[15] âyeti bu makama işarettir.Nefs-i merziyye:Allah ile kul arasında rızânın müşterek bir vasıf olduğu, kulun Allah’tan, Allah’ın kuldan râzı olduğu makamdır. Yukarıda geçen âyetin devamı olan: “Rabbin de senden râzı olarak” ifadesi bunu göstermektedir.Nefsin bu üç merhalesini gösterdiği iddia edilen ayetler, Fecr Suresinin 27 ve 28. Ayetleridir. Allah Teâlâ şöyle buyuruyor:Sen, ey mutmain olan (huzura kavuşan) nefis!Sen Rabbına dön, sen ondan razı; o, senden razı.Haydi kullarım arasına katıl,Cennetime gir.Bu ayetler, Kıyamet günü Allah Teâlâ’nın müslüman kuluna yapacağı hitabı bildirir. Bunların öncesine bakan hiç kimse bu konuda şüphe edemez. Allah Teâlâ şöyle buyuruyor:Hayır hayır! Yer un ufak ve dümdüz olunca,Rabbının buyruğu gelip melekler sıra sıra dizilince,O gün Cehennem getirilmiş ve o gün insanın aklı başına gelmiş olur. Ama o akıllanma nesine yarar ki?Der ki: “Ah! Ne olurdu, bu hayatım için önceden bir şeyler yapmış olsaydım!”Artık o gün Allah’ın edeceği azabı kimse edemez.Onun vuracağı bağı kimse vuramaz.Sen, ey huzura kavuşan nefis!Sen Rabbına dön, sen ondan razı; o, senden razı.Haydi kullarımın arasına gir;Cennetime gir.(el-Fecr/21-30)Yedinci ve son merhaleye nefs-i kâmile konmuştur. Kitabın ifadesi şöyledir:Nefs-i kâmile: Bu makamda sâlik, bütün marifet makamlarını kazanarak irşâd mevkiine yükselir. Bu makam vehbîdir.Bu iddiaları iliştirecek bir ayet veya hadis bulunamaz. Allah‘ın ve Resulü’nün bildirmediği bu makamları kim nereden bilebilir?Nur-i Muhammedî Her bir makamla ilgili çok tehlikeli ifadeler vardır. Onların bazılarını buraya almadım. Ama bir ifade geçti ki, hepsini gölgede bırakır. Deniyor ki: “Nefs-i mutmeinne makamında beşeriyet fenâ bulup “Nûr-i Muhammedî” zuhur ettiğinden nefs, hitâb-ı ilâhîye mazhar olur.” Yani bu makamda kişinin etten kemikten oluşan beşer tarafı yok olur, Nur-i Muhammedî ortaya çıkar ve o Allah’ın muhatabı olmaya, onunla ikili ilişkiye girmeye başlar. Bu ifadelerin ne kadar tehlikeli olduğunu izaha gerek yok.Nur-i Muhammedî ile hakikat-i Muhammediye kastedilir. Ona insan-ı kâmil de denir. Bu, Muhyiddin Arabî’nin Hıristiyanlıktaki Allah’ın oğlu inancını müslümanlığa uyarlamasıyla ortaya çıkmıştır. Altınoluk’ta konu ile ilgili yayınlanmış bir yazıdan bazı alıntılar yapalım:“ınsan-ı kâmil Allah’ın bütün isimlerini bilen tek varlıktır. ınsan-ı kâmil, maddî, ve manevi bütün kemâl mertebelerini kapsamaktadır.”“ınsan-ı kâmil Hz. Muhammed’dir. Ancak onun tarihi şahsiyeti değil, henüz Adem balçık halindeyken Peygamber olan Muhammed’dir. Yani Hakikat-i Muhammediyedir. ınsan-ı Kâmil, varlığın ve hilkatin gayesidir. Zira ilâhî irade ancak onun vasıtasıyla tahakkuk edebilir. Eğer insan-ı kâmil olmasa Allah bilinemezdi…..”“ınsan-ı kâmil, cihânı gösteren ayna, ölüyü dirilten ısâ, kuşların dilini bilen Süleyman gibi tasarruf sahibi, ab-ı hayat içen Hızır gibidir. ınsan-ı kâmil alemde daima vardır, birden fazla olmaz. Çünkü tüm mevcudatın bütünlüğü tek şahıstadır. ınsan-ı kâmil için mülkte, melekûtta ve ceberûtta hiçbir şey örtülü ve gizli değildir. O eşyayı ve eşyanın hikmetini olduğu gibi bilir….”“… Ancak bu hakikat, her devirde zamana göre değişen isim ve suretlerde peygamber ve veli olarak zâhir olur. Nitekim Aziz Mahmud Hudâyî’nin şu beyti bu düşüncenin ifadesidir:Ayinedir bu âlem her şey Hakk ile kâimMir’ât-ı Muhammed’den Allah görünür dâim”“ınsân-ı kâmil, varlığın hakikatlarına tekabül eder. Meselâ onun kalbi Arş’a, benliği Kürsü’ye, makamı Sidre-i müntehâya, aklı Kalem-i a’lây’a, nefsi Levh-i mahfûz’a, tabiatı anâsır-ı erbaaya taalluk eder….[16] “Buradaki vahameti anlamak için alim olmak gerekmez. Bu, Kur’an’a aykırılığı tartışılamayacak bir inançtır. Gerekirse bu konu tekrar ele alınabilir.</blockquote>

Adı

İnsan doğrulaması: Günün ilk namazı hangi namazdır