İzmir Güzelbahçe İlçesi

GÜZELBAHÇE ADI NEREDEN GELİYOR?

M.Ö. VII.yüzyılda bölgede kurulan Klazomenia şehrinin ismi zaman içerisinde halk dilinde Klizman şekline dönüşmüştür.

Uzun yıllar bu isim kullanılmış ancak Türkiye Cumhuriyet’inin kuruluşundan sonra, yapılan devrimlere bağlı olarak, 1936 yılında İlçeyi ziyaret eden Vali Kazım DİRİK’in “Bu yörenin toprağı kızıl ve Kurtuluş Savaşı sırasında buralarda çok fazla şehit kanı döküldü, buranın ismi artık Kızılbahçe olsun” önerisi kabul görmüş ve Kızılbahçe’nin ismi kullanılmaya başlamıştır. Ancak geçen süre içerisinde “Kızıl” kelimesine karşı gelişen tepki üzerine, 1954 yılında Belediyenin kuruluşu sırasında isim yeniden değiştirilerek Güzelbahçe olmuştur.

GÜZELBAHÇE COĞRAFYASI

İlçenin Konumu: Ege Bölgesi’nde, İzmir İli’ne bağlı bir ilçe olan Güzelbahçe, kuzeyinde İzmir Körfezi, doğusunda Narlıdere ve Konak, güneyinde Menderes ve Urla, batısında yine Urla ile çevrilidir. İzmir’in merkezine 24 km. uzaklıkta olan Güzelbahçe düzlük bir alanda yer almaktadır. Güzelbahçe İzmir Merkezine 24 km. uzaklıkta, 27 doğu boylam, 38 kuzey eylemi üzerindedir.

İklimi: İlçede tipik Akdeniz iklimi görülmektedir

Yeryüzü Şekilleri: İlçemizin güneyinde pek yüksek olmayan Çamlık, Omarefendi, Kokar Tepeleri; doğusunda Çatalkaya, Papaz ve Manastır Dağı, batısında Çamlıca ve Sivrice tepeleri yer almaktadır.

Bitki Örtüsü: Bitki örtüsü ise, iklime paralel olarak yüksek yerlerde çam ormanları, alçak maki toplulukları şeklindedir.

Nüfusu: İzmir Çeşme Otoyolu ve Karayolu üzerinde yer alan İlçemiz, kentleşmenin tipik nüfus özellikleri açısından çeşitlilik göstermektedir. 2010 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre İlçe merkezinde 23.048 kişi ve beldelerde 1.414 kişi olmak üzere toplam 24.462 kişi kayıtlıdır.

Güzelbahçe İlçesi İzmir Kentinin batıya doğru hızla büyüdüğü bir hat üzerinde hızlı kentleşmenin getirdiği sorunlara sahip bir alanda yer almaktadır. Güzelbahçe Merkezde 9 mahalle ve İlçeye bağlı 3 adet köy vardır.

GÜZELBAHÇE’NİN İDARİ YAPISI

1995 yılında Güzelbahçe Belediyesine bağlı olan 5 mahalle; isim ve sınır değişiklikleri ile birlikte yeniden düzenlenerek, Siteler, Yaka, Maltepe, Yalı, Çelebi, Atatürk, Kahramandere mahalleleri oluşmuş ve mahalle sayısı 7’e çıkmıştır.

GÜZELBAHÇE TARİHİ

ANTİK DÖNEM

Güzelbahçe’nin tarihi M.Ö. VII.yüzyıla dayanmaktadır. Bu dönemde bölgemizi Dor Kabilesi işgal etmiş ve buraya “Klonamiye” adında bir şehir kurulmuştur. Yerleşim yeri olarak seçilen ilçe, aynı zamanda 12 İyon kentinden biri olan Klazomenia (merkezi Urla’dır.) şehri civarındadır.

Yöre tarih boyunca, Pers, Yunan, Roma ve Bizans dönemlerinde yerleşim yeri olmuş, özellikle askeri birliklerin konakladıkları bir merkez haline gelmiştir.

TÜRK HAKİMİYETİ DÖNEMİ

Malazgirt Savaşından sonra Türkmen boyları buraya yerleşmiş, Çakabey bir süre yöreye egemen olmuştur. Aydınoğulları 1310 yılında yöreyi ele geçirmiş, 1334’te Haçlılar buraya kısa bir süre ele geçirmişler, Yıldırım Beyazıt zamanında Osmanlı topraklarına katılmışsa da Ankara Savaşı’nda (1402) Timur’a yenilmiştir. Timur tarafından Dikili yöresi yeniden Aydınoğullarına verilmiş, bir süre Haçlıların yönetiminde kalmış ve 1426’da kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Bölge 1084 yılında Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah zamanında Çaka Bey tarafından ele geçirilmiştir. Daha sonra Haçlıların işgaline uğramış, 1403 yılında Timurlenk tarafından alınıp, Aydınoğulları’na verilmiştir.

16. yüzyılda Kağızmanlı Türkler, İzmir’e ve oradan da denizi takip ederek, bu günkü Güzelbahçe – Buldanaltı mevkiine yerleşmişlerdir. Burada, Rumların hâkimiyetinde bulunana, Klazomen Beyliği’nin yönetimi altında yaşamışlardır. Yerleşmeye karar verdikleri bölge orman olduğundan İnsan gücü ile tarıma elverişli araziler açmışlardır.

Bu bölgede uzun süre yaşamışlar ancak zaman zaman korsanların baskınlarına uğradıklarından, güneye çekilerek Dede Mezarı, Küp Deresi ve Kuduz Deresi’ni kapsayan bölgeye göçmüşlerdir. Bunu Küp Deresi çevresinde bulunan, o zamana ait kiremit ve çömlek ocaklarından anlamaktayız. Halen mevcut mezarlar, bu yerleşim bölgesinde uzun süre yaşadıklarını belgeler.

18. yüzyılda bölgede baş gösteren veba salgını nedeniyle halk, ilk yerleşik hayata geçmiş oldukları aşağı çarşı mevkiine gelmiştir. Bu olayı takiben, bölge Kalyonların getirdiği göçmenler ve Hıristiyan kökenli Rumlar yerleşmişlerdir. Zamanla, Aşağı Çarşı olarak tabir ettiğimiz bölgede muntazam sokaklar, hanlar inşa edilmiştir. Rumların nüfusunun çoğalmasıyla, Yeni Mahalle adıyla ( Bugünkü Çelebi Mahallesi ) ikinci bir yerleşim alını olmuştur.

1893 yılında, Girit’te yaşayan Müslümanların bir kısmı Muhacir olarak Güzelbahçe’ye gelip, bu mahalleye yerleşmişlerdir. 1912 yılında yapılan mübadele sonucunda bu mahallede yaşayan Rumlar gönderilerek, yerlerine Girit’ten gelen Müslümanlar yerleştirilmiştir.

1919 – 1922 yılları arasında bölge Yunanlıların işgali altında kalmıştır.12 Eylül 1922 ’de Albay Çolak İbrahim Bey ile Yüzbaşı Kemal Beyin’in birlikleri Narlıdere, Güzelbahçe ve Urla’yı aynı gün düşman işgalinden kurtarmışlardır.

CUMHURİYET DÖNEMİ

Cumhuriyet döneminde ( 1936 yılında ) İlçemiz Bucak Müdürlüğü olarak Urla’ya bağlanmış ve Klizman ismi Kızılbahçe olarak değiştirilmiştir. 1954 yılında Büyük Hamidiye Köyü, Büyük Kaya ismi ile mahalleye dönüştürülmüştür. Böylece merkez nüfusu 2000’i geçirilmek suretiyle Urla’ya bağlı ilk belediye kurularak Kızılbahçe adı verilmiştir. İlk Belediye Başkanı Mustafa TUNAR olmuştur. 1958 yılında, Kızılbahçe ismi değiştirilerek Güzelbahçe ismini almış ve aynı tarihte köyleri ile birlikte Urla İlçesinden ayrılarak, İzmir - Merkez kazasına bağlanmıştır.

12. Eylül 1980 ihtilalinde belediyenin lağvedilerek, İzmir Belediyesine mahalle olarak bağlanması Güzelbahçe’nin gelişimini durdurmuştur. 26 Mart 1984 yılında oluşan 3030 sayılı yasa sonucu İzmir Büyükşehir Belediyesi kurulmuş, Güzelbahçe Büyükşehir’e bağlı Merkez İlçe Belediyesine dâhil edilmiştir. 1988 yılında Merkez İlçe Belediyesi Konak İlçe Belediyesi olarak değişime uğramıştır. 1988-1992 yılları arasında Güzelbahçe Konak İlçe Belediyesine bağlı olarak kalmış; 3 Haziran 1992 tarih ve 3806 sayılı yasayla Narlıdere ile birleştirilerek Narlıbahçe adını almıştır. Daha sonra 27 Aralık 1993 gün ve 3949 Sayılı Yasa ile müstakil ilçe hüviyetini kazanmış, ilk Kaymakam Dr.M. Remzi GÜRSU ‘nun 09.05.1994 tarihinde göreve başlatılması ile Kaymakamlık fiilen faaliyete geçmiştir.

Osmanlı döneminde küçük bir yerleşim olan Güzelbahçe’de Rum ve Türklerden oluşan bir halk yaşıyordu. Girit’in Osmanlıların elinden çıkmasından sonra burada yaşayan Türkler 1893’te Güzelbahçe’ye yerleşmişlerdir. I.Dünya Savaşı’ndan sonra İzmir ile birlikte Yunan işgaline uğramış, 12 Eylül 1922’de de bu işgal sona erdirilmiştir.

Konak İlçesine bağlı iken 1992’de Narlıbahçe olarak, 1994’de de Narlıdere ve Güzelbahçe olarak ikiye bölünmüş ve ilçe konumuna getirilmiştir.

GÜZELBAHÇE ‘DE TURİZM

İlçede ralli yarışıları yapılıp paraşütle atlama gibi spor etkinlikleri de düzenlenmektedir. Yalı Mahallesi'nde balık lokantaları, Yelki Mahallesi'nde şarap tadım evi mevcuttur. Kavak Yelleri dizisinin lise çekimleri burada (İzmir 60. Yıl Anadolu Lisesi) yapılmıştır.

GÜZELBAHÇE EKONOMİSİ

Sanayi ve Ticaret: İlçe Merkezinde 13 adet sanayi kuruluşu, ilçe dışında ise 10 olmak üzere toplam 23 sanayi kuruluşu bulunmaktadır. Bunlardan Kütaş Tarım Ürünleri, MT. Tekstil, Cemdağ Kolektif Şt. Puffy hazır çorba fabrikalarında 300’ü aşkın işçi çalışmaktadır. Ayrıca Yelki Beldesinde Mermer İşlemeciliği yapılmaktadır. Küküçkaya Köyünde bulanan mermer ocağı maden yasası kapsamındadır.

Küçük El Sanatları: İlçemizde faaliyet gösteren küçük el sanatları işletmeleri mevcuttur. Bu işletmelerin bir kısmı İlçe merkezinde ve kısmen Yelki Belediyesinde faaliyet gösterdikleri görülmektedir.

Balıkçılık: İlçemizin 6-7 km uzunluğunda sahil şeridine sahip olması nedeniyle balıkçılık İlçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. İlçede Balıkçılığının ülke ekonomisine yaklaşık 110 tekne ile avlanma sonucu 1200 ton /Yıl kapasite ile katkıda bulunması bu sektörün ilçemiz için ne derece önemli olduğunu vurgulamaktadır. Tamamı piyasada tüketilen balığın azımsanmayacak bir gelir kaynağı olması bu sektördeki istihdamın artmasına sebep olmaktadır. Her türlü su ürünlerinin istihsali depolaması, pazarlanması konularında ortaklarına hizmet vermekte dayanışma içerisinde bulunmak destek olmak amacıyla 1978 yılında kurulan S.S.Güzelbahçe Su Ürünleri Kooperatifi 65 ortak sayısı ile tarımsal amaçlı kooperatifler grubuna dâhil olup; balıkçılığın merkezi konumuna gelmiş olan ilçede başta kooperatif ortakları olmak üzere tüm balıkçılara hizmet vermektedir. Bölge dahilinde oldukça büyük bir Balık Pazarı bulunmaktadır.