İzmir Çiğli İlçesi

ÇİĞLİ ADI NEREDEN GELİYOR?

Eski tarihlerde, ilçenin genel olarak bataklık ve sazlıklardan oluşması ve denize yakınlığı nedeniyle yeşil alanlara çok çiğ düşmesinden dolayı, ilk yerleşenler tarafından buraya “ÇİĞLİ” adı verildiği bilinmektedir.

ÇİĞLİ COĞRAFYASI

İlçenin Konumu: İzmir Körfezi’nin kuzeyinde, eski Gediz yatağının oluşturduğu ovada kurulmuş olan Çiğli ilçesinin yüzölçümü 130 km2 dir.Kuzeyinde Menemen, güneybatısında İzmir Körfezi, doğusunda Karşıyaka bulunmaktadır. İlçenin denizden yüksekliği 1–150 m. arasındadır.

İklimi: İlçemiz, geniş bir kıyı ovasına sahip olup, tipik bir Akdeniz İklimi özelliği göstermektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve yağışlıdır.

Yeryüzü Şekilleri: İlçenin Kuzeyinde Menemen, güney ve batısında İzmir Körfezi, doğusunda Karşıyaka ilçesi bulunmaktadır. Çiğli, İl Merkezine 27, Menemen’e 18 ve Karşıyaka’ya 7 km. uzaklıktadır. İlçe, Yamanlar Dağ silsilesi yükseltileri ile İzmir Körfezi arasındaki eski Gediz Nehri yatağının oluşturduğu ovada kurulmuştur.

Nüfusu: 2010 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçlarına göre ilçenin toplam nüfusu 154.397 olduğu tespit edilmiştir. Kilometrekareye isabet eden kişi sayısı 1.117, nüfus artış hızı ise yıllık % 3,7’dir.

ÇİĞLİ’NİN İDARİ YAPISI

Çiğli’de ilk yerleşimin, 19. yüzyılın sonlarına doğru, Balkanlardan göç eden soydaşlarımız tarafından gerçekleştirildiği bilinmektedir. Kurtuluş Savaşı öncesinde İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalini müteakiben, bir kısım yerli halk burayı daha güvenli bularak yerleşmiştir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında ve daha sonra yapılan mübadeleler çerçevesinde Batı Trakya’dan gelen soydaşlarımızın yerleştirilmesiyle ilk etapta köy olarak kurulmuş, 1956 yılında belediye statüsü aldıktan sonra, 1966 yılında meydana gelen Varto ve Hınıs depremleri sonucunda evsiz kalan aileler bugünkü Güzeltepe ve Şirintepe mahallelerinin bulunduğu alanlara yerleştirilmiş, bu süreç daha sonra doğu ve güneydoğu bölgelerinden gelen vatandaşlarımızın Büyükçiğli, Küçükçiğli ve Balatçık mahallelerine iskân edilmeleri ile devam etmiştir.

Çiğli Kaymakamlığı: Çiğli, Karşıyaka İlçesine bağlı bir semt ve mahalle iken, 27.05.1992 tarih ve 3806 sayılı yasa ile Çiğli adı altında 10 mahallesi, beldesi ve köy ile bugünkü ilçe sınırları ile ilçe olmuştur.

Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde ilçe kurulması ve bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin 06.03.2008 tarih ve 5747 sayılı kanunla katılma, bağlanma, sınır dışına çıkarılma ve isim değişikliği başlıklı 2.maddesi gereği Sasalı ve Harmandalı ilk kademe belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılarak Çiğli Belediyesine bağlanmış, Harmandalı Atatürk Mahallesi, Cumhuriyet Mahallesi ve İnönü Mahallesi de İlçemize bağlanmıştır.

Çiğli Belediyesi: 1981 yılında Milli Güvenlik Konseyi’nin 34 No’lu kararıyla İzmir Belediyesi sınırları kapsamına alınmıştır. Büyükşehir Belediyeleri Teşkilatlanması ile ilgili 3030 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Karşıyaka Belediyesi’ne bağlandıktan sonra, 1992 yılında İlçe statüsünü kazanıncaya kadar adı geçen belediyenin şubesi olarak varlığını sürdürmüştür. 27.05.1992 tarih ve 3806 sayılı yasa ile Çiğli adı altında 10 mahalle metropol olarak değerlendirildikten sonra, Sasalı Beldesi ve Kaklıç Köyü de dahil edilerek bugünkü ilçe sınırları oluşturulmuştur.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 08.11.2004 tarih ve 05.174/10 sayılı kararı ile Kaklıç Köyü köy tüzel kişiliği sona ererek mahalle statüsüne geçmiştir. Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde ilçe kurulması ve bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkında 06.03.2008 tarih ve 5747 sayılı kanunun katılma, bağlanma, sınır dışına çıkarılma ve isim değişikliği başlıklı 2.maddesi gereğince Sasalı ve Harmandalı ilk kademe belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılarak Çiğli Belediyesine bağlanmış, Harmandalı Atatürk Mahallesi, Cumhuriyet Mahallesi ve İnönü Mahallesi de İlçeye bağlanmıştır.

Ahmet Efendi Mahallesi İlimiz Menemen İlçesine bağlı iken, 12.11.2010 tarih ve 2010/777 sayılı karar ile İlçeye bağlanmıştır.

ÇİĞLİ TARİHİ

Çiğli’de ilk yerleşimin, 19. yüzyılın sonlarına doğru, Balkanlardan göç eden soydaşlarımız tarafından gerçekleştirildiği bilinmektedir.

Kurtuluş Savaşı öncesinde İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalini müteakiben, bir kısım yerli halk burayı daha güvenli bularak yerleşmiştir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında ve daha sonra yapılan mübadeleler çerçevesinde Batı Trakya’dan gelen soydaşlarımızın yerleştirilmesiyle ilk etapta köy olarak kurulmuş, 1956 yılında belediye statüsü aldıktan sonra, 1966 yılında meydana gelen Varto ve Hınıs depremleri sonucunda evsiz kalan aileler bugünkü Güzeltepe ve Şirintepe mahallelerinin bulunduğu alanlara yerleştirilmiş, bu süreç daha sonra doğu ve güneydoğu bölgelerinden gelen vatandaşlarımızın Büyükçiğli, Küçükçiğli ve Balatçık mahallelerine iskân edilmeleri ile devam etmiştir.

ÇİĞLİ YÖRESİNDEKİ TARİHİ VE DOĞAL YERLER

İZMİR DOĞAL YAŞAM PARKI (SASALI)

1937 yılında Türkiye’nin ilk hayvanat bahçesi olarak Kültürpark içerisinde 18 dönüme kurulan Fuar Hayvanat Bahçesi, 2008 yılında Çiğli Sasalı’daki 425 dönümlük alanda Türkiye’nin ilk Doğal Yaşam Parkı’na dönüştürülmüştür. 2006 yılında başlanılan proje, tamamı İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kendi öz kaynakları kullanılarak 2 yılda tamamlanmıştır. Hayvanların kendileri için özel olarak doğal ortamlarındakine benzer hazırlanan barınaklarda özgürce yaşadığı, binlerce ağaç ve bitki çeşitliliği ile kentin ve kentlinin nefes aldığı Doğal Yaşam Parkı, kısa sürede İzmir’in cazibe merkezlerinden biri haline gelmiştir.

Çiğli'de kuşkusuz ki görülmesi gereken yerlerin başında İzmir Doğal Yaşam Parkı 425 bin metrekare alan üzerinde 120'den fazla türde 1200'ü aşkın hayvanı bünyesinde barındırmaktadır. Avrupa'nın en büyük doğal yaşam alanı olan İzmir Kuş Cenneti'nde 500 bin civarında kuş türü yaşamaktadır. Hayvan sayıları ve çeşitliği artarken, ziyaretçilerin refahı ve özellikle çocukların eğitimleri konularında parkta yeni çalışmalar da yürütülmektedir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin 11 Ocak 2010 tarihinde oybirliğiyle aldığı karar doğrultusunda İzmir Doğal Yaşam Parkı Avrupa Hayvanat Bahçeleri ve Akvaryumları Birliği’ne (EAZA) adaylık başvurusunda bulunmuş ve geçirdiği inceleme denetlemelerden sonra 3 Nisan 2011 tarihinde EAZA'ya tam üye olmuştur. 35 ülkeden 300’ü aşkın üyesi bulunan EAZA, biyoçeşitliliğin tehlike altında olduğuna ve her geçen gün canlı türlerinin tükendiğine dikkat çeken hayvan türlerinin korunması konusunda kampanyalar yürütmektedir. EAZA üyeleri ekosistem ve habitat korumalarında aktif görevler almaktadırlar.

BARINAKLAR:

Gölet (Kuğular, Ördekler, Su Kuşları), Mirket ve Yer Sincabı, Gine Domuzları-Pelikanlar (Ak Pelikan ve Tepeli Pelikan),Tavus Kuşları, Sülünler, Afrika Savanı (Zürafalar, Zebralar, Su aygırları, Deve kuşları), Çocuk Hayvanat Bahçesi (Küçük atlar, Cüce keçiler, Kamerun koyunları, tavşanlar, tavuklar, hindiler, kara ve su kaplumbağaları), Ceylanlar, Ala Geyikler, Kızıl Geyikler, Develer, Kanatlı Barınağı - Aviary (Su kuşları, Ördekler, Leylekler, Keklikler), Yaban Keçileri, Yırtıcı Kuşlar (Kartallar, Şahinler, Akbabalar, Baykuşlar), Papağanlar, Kurtlar, Ayılar, Sırtlanlar, Maymun Adaları (Monalar, Velvetler, Siyah Makaklar), Asya Filleri, Tropik Merkez (Yılanlar, Kertenkeleler, Timsahlar, Kaplumbağalar, Balıklar, Macaw Papağanları, Halka Kuyruklu Lemurlar), Pumalar, Aslanlar, Kaplanlar bulunmaktadır.

Nesilleri tehlikede olan Asya filleri Begümcan ve Winner, İzmir Doğal Yaşam Parkı’nda görülebilirler. Parkta filler için 15.000 m2 açık ve kapalı alan ayrılmıştır. Yıllarca Fuar Hayvanat Bahçesi’nde yaşayan ve 2007'de hayatını kaybeden Pak Bahadır için oluşturulan anıt mezarda Asya filleri barınağının karşısında görülebilir.

İzmir Doğal Yaşam Parkı Afrika Savan’ında zürafalar, zebralar, su aygırları ve deve kuşları doğal savanlardaki gibi bir arada yaşamlarını sürdürmektedirler. Afrika Savanı için 18000 m2 açık alan ayrılmıştır.Kaplan, Aslan, Puma için üç ayrı açık alan ve bir adet'te kapalı alan bulunmaktadır. Kaplan için 3600 m2, aslan için 3550 m2, puma için ise 2000 m2 açık alan ve 277 m2 kapalı alan oluşturulmuştur.Tamamı kapalı 2345 m2 merkezde, özel ısıtma ve nemlendirme sağlanarak tropik yağmur ormanlarının koşulları oluşturulmuştur. Tropik Merkez’de sürüngenler, timsahlar, halka kuyruklu lemurlar, kaplumbağalar, papağanlar, koi balıkları ile tropik bitkiler bulunmaktadır.8450 m2 alana sahip olan büyük gölet fıskiyeler, mini şelaleler, adacıklar ve etrafında bulunan yeşil alanlar, içinde beyaz ve siyah kuğular, ördekler ve kazlarla, küçük bir habitat niteliğindedir. Büyük göletin hemen kıyısında yer alan Kuğulu Kafeterya ’da yiyecek ve içeceklerinizi tüketirken göletin güzelliklerine bakarak dinlenebilir ve manzaranın tadını çıkarabilirsiniz. Büyük gölet dışında alanda bir küçük gölet ile barınak çevresindeki göletler de parktaki sulak alanları oluşturmaktadır.Büyük ve küçük gölet park dışından yaban kuşlarının uğrak yerleri arasındadır.

Ulaşım : İzmir Doğal Yaşam Parkı’na Karşıyaka Vapur İskelesi’nden kalkan 777 numaralı otobüsler ile ulaşabilirsiniz.Çevre Otoyolunu kullanacak ziyaretçilerimiz Atatürk Organize Sanayi Bölgesi istikametinde (Sanayi içerisine girmeden) hiçbir yöne sapmadan ilerlediklerinde Sasalı ve İzmir Doğal Yaşam Parkı tabelalarıyla karşılaşacaklardır.

Çiğli ya da Karşıyaka istikametinden gelen araçlar da yine Atatürk Organize Sanayi Bölgesi istikametine döndüklerinde İzmir Doğal Yaşam Parkı yönlendirme tabelalarını göreceklerdir.

Açılış Kapanış Saatleri: İzmir Doğal Yaşam Parkı 365 gün, haftanın 7 günü ziyarete açıktır.

Yaz aylarında hafta içi 18.30 hafta sonları 19.30, kış aylarında ise 17.00’de ziyarete kapanır.

İzmir Doğal Yaşam Parkı’nın güncel açılış kapanış saatleri için İzmir Doğal Yaşam Parkı linkini kullanabilirsiniz.

(Kaynak :zmir Bykehir Belediyesi)

İZMİR KUŞ CENNETİ: İzmir Kuş Cenneti; İzmir’in 25 km. kuzeybatısında, Gediz Nehrinin eskiden döküldüğü yerde, tuzcul ve tatlı su ekosistemleri, koylar, tuzlalar ve lagünler(dalyan)’den oluşan 40.000 ha.’lık Gediz Deltası içinde 20.400 ha. alanı sulak alandır.

Gediz deltasının binlerce yıl süren doğal oluşumu sırasında, bir çok lagün, gölcük ve bataklık meydana gelmiştir. Bunlar içinde en önemlileri Kırdeniz, Homa ve Çilazmak lagünleridir. İzmir Kuş Cenneti, derinlikleri 20-150 cm. arasında değişen ve I. Derece Doğal Sit Alanı olan bu lagünleri sınırları içine almaktadır. Kırdeniz Lagünü, eski adı Agria limanı olan Kırdeniz Limanının hemen güneyindedir. Saha hudutları dışında ve güneydoğuda yer alan Ragıppaşa lagünü ise insan eliyle yapılmıştır. Sahanın sahip olduğu ekosistemler sayesinde içinde barınan yüzlerce kuş türü ve çok sayıda kuş popülasyonu eski yıllardan beri avcıların ilgisini çekmiş ve yıllarca usulsüz kaçak avcılık yapılmıştır. Ancak 1980 yılında Orman Bakanlığı İzmir Teşkilatı av koruma çalışmalarını başlatmış; sahaya araç, gereç, personel tahsis etmiş, jandarma teşkilatı ile de müşterek çalışmalar yaparak kaçak avcılığı engellemiştir. İçinde 288 tür kuşu barındırmaktadır. Yapılan son sayıma göre farklı cinslerde yaklaşık 90.000 kuş görülmüştür.

Sit Alanı, doğal sazlıkları oluşturan kısım I. Derece Doğal Sit Alanı ve yaban hayatı koruma sahasının geri kalan kısmını da II. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiş, 1999 yılında da II. Derece olan kısmın tamamı I. Derece Doğal Sit Alanına dönüştürülmüştür. Çevre Bakanlığı da İzmir Kuş Cenneti‘ni de kapsayan Gediz Deltasını 1998 yılında sulak alanların korunması ile ilgili olan Uluslararası Ramsar Sözleşmesi kapsamına dâhil etmiştir.28.03.2007 tarihinde Bakan oluru ile Yaban Hayatı Koruma Sahası statüsü kaldırılmıştır.

İzmir Kuş Cenneti sahasında; tuzlu su ekosistemi (dalyanlar ve Çamaltı Tuzlası havuzları), tatlı su ekosistemi (sazlıklar), otlak sahaları ve tepelik kısımlar olmak üzere 4 tip ekosistem bulunmakta, ayrıca tatlı ve tuzlu suların geçiş yaptığı kısımlarda da acı su ekosistemine de rastlanmaktadır.Sahada bir Ziyaretçi Merkezi, Koruma Binası ve bölgenin değişik yerlerinde 9 adet Kuş Gözlem Kulesi, 3 adet Kuş Gözlem Kulübesi bulunmaktadır.

LEUKAİ ANTİK YERLEŞİMİ: Leukai, İzmir körfezinin en uç noktasında Klazomenai'nin hemen karşısındadır. Bugün bu yere Çiğli çıkışındaki Sasalı beldesi geçildikten sonra ulaşılmaktadır. Yerleşim, Sasalı köyü ile Gediz ırmağı arasındaki alana yayılmıştır. Leukai, Hellen dilinde "ak yerin kenti " veya "akkavaklar" anlamındadır. İlkçağ yazarlarından Strabon, Plinius ve Diodoros'un ismini vermekle yetindiği bu kentin ne zaman kurulduğu kesinlik kazanamamıştır. M.Ö. 383'de Pers komutanı Takhos imparatoruna karşı isyan hazırlığı yaparken burasını üs olarak kullanmış ancak, Takhos bu isyanı gerçekleştirememiştir. Onun ölümünden sonra Klozomenai ile Kyme siteleri bu kenti topraklarına katabilmek için mücadele etmişlerdir. Her iki kent bu mücadelede bir sonuç elde edemeyince çareyi Delfoi'deki bilicilik merkezine başvurarak Apollon'un dileğini öğrenmek istemişlerdir. Apollon'un rahipleri de tanrının buyruğunu onlara şöyle iletmiştir : " Luekai, orada ilk kurbanı yapacak olana aittir. Yalnız her iki tarafta önceden belirlenmiş tarihte, gün doğarken kendi kentlerinden yola çıkacaklardır." Leukai, Kyme'ye Klozomenai'den çok daha yakındır. Bundan ötürü de Kymeliler yarışı kolayca kazanacaklarına inanmışlardı. Ancak Klozomenaili'ler Smyrna körfezinin karşı kıyısına bir gurup kolonist göndermişlerdi. Bu nedenle de onların Leukai yakınında yaşadıkları yer Klozomenai toprağı sayılıyordu. Kymeliler bunu düşünemediğinden Klozomenai'liler onlardan önce gelip kurban törenini yaparak yarışı kazanmışlardır. Leukai sikkeleri üzerinde Klozomenai'lerdeki gibi kuğu kabartması vardır.

ÇİĞLİ EKONOMİSİ

SANAYİ VE TİCARET

Atatürk Organize Sanayi Bölgesi: Bölgede, yaklaşık 7 km²’lik bir arazi üzerinde, 47 ayrı sektörde toplam 525 adet firma faal olarak çalışmaktadır. Toplam 32.000 kişinin çalıştığı bölgede firmalar tam kapasite ile çalıştığında 50.000-60.000 kişinin istihdam edileceği tahmin edilmektedir.

Tekel Çamaltı Tuzlası: Tekel A.Ş.Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulunun 21.04.2006 tarih ve 117 sayılı kararı ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığının 28/04/2006 tarih ve 476 sayılı olurları ile Yaprak Tütün İşletmeleri ve Ticareti Müessesesi Müdürlüğü ile Çamaltı Tuz İşletmesi Müdürlüğünün bağlı bulunduğu Tekel Tuz Sanayi Müessesesi Müdürlüğü 30.04.2006 tarihi itibariyle Tekel A.Ş. Genel Müdürlüğü bünyesinde birleştirilerek tüzel kişiliklerine 30.06.2010 tarihi itibariyle son verilmiştir.

TARIM VE HAYVANCILIK

İlçede tarımsal faaliyetler Sasalı, Kaklıç, Balatçık ve Harmandalı Mahallelerinde yaklaşık 17.900 dekarlık alanda yapılmaktadır. Bunun % 30’unda kuru tarım % 70’inde ise sulu tarım yapılmaktadır. Bu alanların 14.600 dekarı tarla arazisi, 300 dekarlık alanı sebze arazisi, 100 dekarlık alanı meyve alanı ve 80 dekarı da zeytinlik alanıdır. Kalan 2.820 dekar alan çayır ve mera alanı olarak kullanılmaktadır.

İlçede fazla olmamakla birlikte küçükbaş ve büyükbaş hayvancılığı da yapılmaktadır. Mera yetersizliği nedeniyle hayvancılığın gelişmesine olumsuz etki yapmaktadır.

İlçemizde tarımsal faaliyetlerle ilgili sorunların başında sulama ile ilgili yaşanan sıkıntılar gelmektedir. Sasalı’ya Ulukent sulama taksimatından gelen ana kanalın, bazı köylere giden ara kanalların kot düşüklüğü nedeni ile bu suyun ancak üçte biri gelebildiğinden sağlıklı sulama yapılamamaktadır.Bu nedenle ana kanallardan kanaletler yapılması, bazı kanallara drenaj prizinin konulması, Gediz Irmağı yatağının temizlenmesi sonucu gerek sebze üretimi için, gerekse hayvancılık için gereken yonca, fiğ, burçak, susam ve sudan otu gibi yem bitkilerinin üretilebileceği de düşünülmektedir.

İlçemizde yaklaşık 200 aile tarımla uğraşmakta olup, bunların 100’ ü Sasalı Beldesinde, 60’ı Kaklıç Mahallesinde, 20’si Balatçık Mahallesinde ve 20’si Harmandalı bölgesinde bulunmaktadır.