- Katılım
- 2 Eylül 2011
- Mesajlar
- 3,872
- Tepkime puanı
- 37
İspir Kalesi ve İç Kale Mescidi
İspir Kalsesi - İspir Kale Mescidi - İspir İç Kale Mescidi - İspir Kale Camii
Çoruh nehrinin sol yakasını takip ederek Erzurum yolu ile İspir'e girerken, bir tepenin üzerinde bütün güzellik ve heybeti ile İspir Kalesi sizi karşılayarak asırlık tarihi geçmişi ile sizi yüzyıllar öncesine götürür.Kale; İspir'e hakim bir tepenin üzerine inşa edilmiştir . İç kalesi ve mescidi tepenin en yüksek yerine bir pırlantalı taç gibi oturtulmuştur. Dış kalenin şehir tarafındaki duvarları yıkılmıştır. Kalenin inşasında başka kalelerde görülmeyen bir hususiyet vardır.Kalenin ve kale camisinin duvarlarının alt kısımları nehirden toplanmış, suların sürükleyip aşındırdığı ve törpülediği renk renk taşlarla yapılmış, üst kısımlarında muntazam kesme taş kullanılmıştır.
İlk bakışta kalede Erzurum iç kalesindeki kulenin ve mescidin mimarisinin hâkim olduğu görülüyor. İspir Kalesi'nde de mescidin minaresi ayni zamanda bir gözetleme kulesi olarak yapılmıştır. Yalnız Erzurum kalesinin minaresi tuğla ve çok kalın, burasınınki taş ve incedir. Mescidin kubbesinin tenasübünü sülün minaresi tamamlamaktadır.Kale nin güney tarafına yapılan Saltuklu eseri mescidin temellerinden başka; içi, dışı ve kubbesi de muntazam kesme taşla yapılmıştır.Mescidin duvar kalınlıkları 115 santimdir. Dışarıdan cephesi 10,80 metre, derinliği 9,5 metredir. Girerken sol tarafta olan kapısının üstünü istelâktitler süsler. Kapının söveleri ve üstündeki kitabesi sökülmüş, yok olmuştur.
Camiîn dışarıdan sekiz yüzlü olan derin kubbesi kuzey ve güneyden birer kemerle, batıdan üç metre enindeki bir kalın kemerin üstüne oturtulmuştur. Kubbenin eteğinde dört pencere vardır. Kubbenin köşeleri istelâktitlidir. Camiîn alt kısmı birisi güneyden, diğeri kuzeyden iki pencereden ışık alır.Mescidin sol duvarında yer yer çatlaklar göze çarpar. Sol duvarın alt kısmında bir kemer daha vardır. Buradan vaktiyle başka bir yere geçilirken sonradan kapatılmış olması muhtemeldir.Camiîn kapı tarafından zeminden damına kadar olan yüksekliği sekiz metredir. Minare mescidin kıble duvarı üzerine yapılmıştır. Minarenin kapısına mescidin soluna düşen 25 er santim eninde, 35 basamaklı taş merdivenle çıkılır. Mescidin damından itibaren minarenin şerefesine kadar irtifası 6 metre, şerefeden yukarısı da takriben dört metredir. Minarenin yüksekliği, mescidin yer seviyesinden itibaren onsekiz metredir. Minarenin şerefesi ve külah kısmı harap olmuştur. Mescit ve minaresi tarihin bize kadar getirdiği nadir şaheserlerden birisidir.
Kale camiîn kuzeyinde Kale Beği'nin ve dizdarının sarayı, hazine daireleri vardır. Saray odalarının doğu pencereleri şehir tarafına, ufuktaki bütün yamaçları görür. Saray ve teferruatının yer yer duvarları ve kubbeleri yıkılmıştır. Buranın bir kilise olduğu hakkındaki rivayet tarihi hakikate uygun değildir.
Kalenin batısında Çoruh nehrine inen gizli yol vardır. Bu yolun bir kısmına kadar girilebilmekteydi. Bu günkü Çamlıkaya yolu inşaatı sırasında bu gizli su yolunun önemli bir kısmı sökülmüş, sadece kaleden giriş kısmı kalmıştır.Kaleye bir başka girişte Kalenin güney kısmında bulunan değirmenden var olduğu söylenmekte,hatta buradan kaleye giriş için resmi ve ri resmi çalışmalar yapıldığı bilinmektedir.
Kalenin batı duvarları ve burçları, dendanlarıyle beraber sağlam kalmıştır. Kalenin duvarları ve giriş kapısı Kültür Bakanlığınca onarıma alınmışsa da bir kısmı yapıldığı halde faaliyet tatil edilmiştir. Kale mescidi ve minaresinin en kısa zamanda onarıma alınması ve bu kıymetli eserin yıkılmasına mani olunulması gerekmektedir.1990'l ı yıllarda da iki ayrı onarım çalışması yapılmış ve kısmen camii ve camii yakıni bulunan sur ve gözetleme kuleleri tamir edilmişse de bu eser için yapılacak daha çok iş vardır.
İspir Kalesi ve çevresi siyasi rant uğruna birilerine peşkeş çekilmiş olup Kale ve 200 metre civarı 1.derecede sit alanı olmasına rağmen kaçak yapılaşmaya göz yumulmuştur.Gerekli önlemler alınmazsa bu güzide eser de elimizden çıkacaktır.
İspir kalesinin ilk kurucuları hakkında güvenilir bir vesikaya ve kaynağa rastlanmamıştır.
İspir Kalsesi - İspir Kale Mescidi - İspir İç Kale Mescidi - İspir Kale Camii
Çoruh nehrinin sol yakasını takip ederek Erzurum yolu ile İspir'e girerken, bir tepenin üzerinde bütün güzellik ve heybeti ile İspir Kalesi sizi karşılayarak asırlık tarihi geçmişi ile sizi yüzyıllar öncesine götürür.Kale; İspir'e hakim bir tepenin üzerine inşa edilmiştir . İç kalesi ve mescidi tepenin en yüksek yerine bir pırlantalı taç gibi oturtulmuştur. Dış kalenin şehir tarafındaki duvarları yıkılmıştır. Kalenin inşasında başka kalelerde görülmeyen bir hususiyet vardır.Kalenin ve kale camisinin duvarlarının alt kısımları nehirden toplanmış, suların sürükleyip aşındırdığı ve törpülediği renk renk taşlarla yapılmış, üst kısımlarında muntazam kesme taş kullanılmıştır.
İlk bakışta kalede Erzurum iç kalesindeki kulenin ve mescidin mimarisinin hâkim olduğu görülüyor. İspir Kalesi'nde de mescidin minaresi ayni zamanda bir gözetleme kulesi olarak yapılmıştır. Yalnız Erzurum kalesinin minaresi tuğla ve çok kalın, burasınınki taş ve incedir. Mescidin kubbesinin tenasübünü sülün minaresi tamamlamaktadır.Kale nin güney tarafına yapılan Saltuklu eseri mescidin temellerinden başka; içi, dışı ve kubbesi de muntazam kesme taşla yapılmıştır.Mescidin duvar kalınlıkları 115 santimdir. Dışarıdan cephesi 10,80 metre, derinliği 9,5 metredir. Girerken sol tarafta olan kapısının üstünü istelâktitler süsler. Kapının söveleri ve üstündeki kitabesi sökülmüş, yok olmuştur.
Camiîn dışarıdan sekiz yüzlü olan derin kubbesi kuzey ve güneyden birer kemerle, batıdan üç metre enindeki bir kalın kemerin üstüne oturtulmuştur. Kubbenin eteğinde dört pencere vardır. Kubbenin köşeleri istelâktitlidir. Camiîn alt kısmı birisi güneyden, diğeri kuzeyden iki pencereden ışık alır.Mescidin sol duvarında yer yer çatlaklar göze çarpar. Sol duvarın alt kısmında bir kemer daha vardır. Buradan vaktiyle başka bir yere geçilirken sonradan kapatılmış olması muhtemeldir.Camiîn kapı tarafından zeminden damına kadar olan yüksekliği sekiz metredir. Minare mescidin kıble duvarı üzerine yapılmıştır. Minarenin kapısına mescidin soluna düşen 25 er santim eninde, 35 basamaklı taş merdivenle çıkılır. Mescidin damından itibaren minarenin şerefesine kadar irtifası 6 metre, şerefeden yukarısı da takriben dört metredir. Minarenin yüksekliği, mescidin yer seviyesinden itibaren onsekiz metredir. Minarenin şerefesi ve külah kısmı harap olmuştur. Mescit ve minaresi tarihin bize kadar getirdiği nadir şaheserlerden birisidir.
Kale camiîn kuzeyinde Kale Beği'nin ve dizdarının sarayı, hazine daireleri vardır. Saray odalarının doğu pencereleri şehir tarafına, ufuktaki bütün yamaçları görür. Saray ve teferruatının yer yer duvarları ve kubbeleri yıkılmıştır. Buranın bir kilise olduğu hakkındaki rivayet tarihi hakikate uygun değildir.
Kalenin batısında Çoruh nehrine inen gizli yol vardır. Bu yolun bir kısmına kadar girilebilmekteydi. Bu günkü Çamlıkaya yolu inşaatı sırasında bu gizli su yolunun önemli bir kısmı sökülmüş, sadece kaleden giriş kısmı kalmıştır.Kaleye bir başka girişte Kalenin güney kısmında bulunan değirmenden var olduğu söylenmekte,hatta buradan kaleye giriş için resmi ve ri resmi çalışmalar yapıldığı bilinmektedir.
Kalenin batı duvarları ve burçları, dendanlarıyle beraber sağlam kalmıştır. Kalenin duvarları ve giriş kapısı Kültür Bakanlığınca onarıma alınmışsa da bir kısmı yapıldığı halde faaliyet tatil edilmiştir. Kale mescidi ve minaresinin en kısa zamanda onarıma alınması ve bu kıymetli eserin yıkılmasına mani olunulması gerekmektedir.1990'l ı yıllarda da iki ayrı onarım çalışması yapılmış ve kısmen camii ve camii yakıni bulunan sur ve gözetleme kuleleri tamir edilmişse de bu eser için yapılacak daha çok iş vardır.
İspir Kalesi ve çevresi siyasi rant uğruna birilerine peşkeş çekilmiş olup Kale ve 200 metre civarı 1.derecede sit alanı olmasına rağmen kaçak yapılaşmaya göz yumulmuştur.Gerekli önlemler alınmazsa bu güzide eser de elimizden çıkacaktır.
İspir kalesinin ilk kurucuları hakkında güvenilir bir vesikaya ve kaynağa rastlanmamıştır.