Ana sayfa
Forumlar
Yeni mesajlar
Forumlarda ara
Neler yeni
Yeni mesajlar
Son aktiviteler
Giriş yap
Kayıt ol
Neler yeni
Ara
Ara
Sadece başlıkları ara
Kullanıcı:
Yeni mesajlar
Forumlarda ara
Menü
Giriş yap
Kayıt ol
Install the app
Yükle
Ana sayfa
Forumlar
İSLAMİ PAYLAŞIMLAR
Kuran-ı Kerim
Tecvid öğreniyorum
Harflerin Sıfatları
JavaScript devre dışı. Daha iyi bir deneyim için, önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.
Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz..
Tarayıcınızı güncellemeli veya
alternatif bir tarayıcı
kullanmalısınız.
Konuya cevap cer
Mesaj
<blockquote data-quote="ceylannur" data-source="post: 23730" data-attributes="member: 1208"><p><strong><span style="color: red">SIFAT-I HURÛF</span></strong></p><p><strong><span style="color: red">(HARFLERİN SIFATLARI)</span></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Tecvid ilminde sıfat: “Mahreçlerde meydana gelişi esnasında</strong></p><p><strong>harfin sesine arız olan keyfiyete” denir. Sıfatlar iki kısma ayrılır:</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: green">1- Sıfat-ı lâzime: </span>Harflerin zatına mahsus ve harften ayrılması</strong></p><p><strong>mümkün olmayan sıfatlardır. Çünkü sıfat-ı lazimelerin harften ayrılması</strong></p><p><strong>halinde, harf diye bir şey ortada kalmaz, yok olur. Bu sıfatların terk</strong></p><p><strong>edilmesi büyük hatadır. Sıfat-ı lâzimeler şunlardır:</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>“1-Cehr, 2- Hems, 3- Şiddet, 4- Rihvet, 5- Beyniyye, 6- İsti'la, 7-</strong></p><p><strong>İnhifad, 8- Itbak, 9- İnfitah, 10- Kalkale, 11- Safir, 12- Gunne, 13-</strong></p><p><strong>Tefeşşi, 14-Tekrir, 15- İstitale, 16- İzlâk, 17- İsmat, 18-Lin, 19- İnhiraf.”</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: green">2- Sıfat-ı arıza: </span>Harften ayrılması mümkün olan ve ayrıldıkları</strong></p><p><strong>zaman da harfin zatını değiştirmeyen sıfatlardır. Harfin zatında bir</strong></p><p><strong>değişiklik meydana gelmediği için, bu sıfatların terkinde küçük hata</strong></p><p><strong>meydana gelir. Sıfat-ı arızalar şunlardır:</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>“l- Tefhim, 2- Terkik, 3- İdgam, 4- İhfa, 5- İzhar, 6- Kalb, 7-</strong></p><p><strong>Medd, 8-Hareke, 9- Sekte, 10- Vakf, 11- Sükun.”</strong></p><p><strong>Şimdi bunları teker teker izah edelim.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: red">SIFAT-I LAZİME</span></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">1- Cehr: </span>Lugatta, “ortaya çıkarmak, söz söylerken sesi</strong></p><p><strong>yükseltmek” demektir. Tecvid ilminde ise cehr: “Kendisinde cehr sıfatı</strong></p><p><strong>bulunan harfleri harekeli olarak telaffuz ederken, nefes cereyanının</strong></p><p><strong>akmamasına denir. Cehr harfleri okunurken mahrece kuvvetle</strong></p><p><strong>dayanıldığı için nefes cereyanı tıkanır. Cehr harfleri şu sözde</strong></p><p><strong>toplanmıştır: ظِلُّ قَوٍ رَبْضٌ إِذْ غَزَا جُنْدٌ مُطِيعٌ</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">2- Hems:</span> Cehrin mukabilidir. Lugatta: “Sesi gizlemek”</strong></p><p><strong>manasındadır. Tecvid ilminde ise hems: “Harf nutk olunurken</strong></p><p><strong>mahrecinden nefes cereyanının akması demektir. Hems harfleri mahrece</strong></p><p><strong>fazla dayanmazlar. Hems, harfleri فَحَثَّهُ شَحْصٌ سَكَتَ ) lafzında toplanmıştır.</strong></p><p><strong>Cehr ile hems sıfatının farkı şudur: Cehr harflerini harekeleyip ( قَقَقَ ) gibi</strong></p><p><strong>tekrar edersek, nefesin akmadığını ve o harfe ait olan sesin bir kısmının</strong></p><p><strong>işitilmediğini görürüz. Halbuki hems harflerini harekeleyip, ( آَكَكَ ) gibi</strong></p><p><strong>okursak nefesin aktığını ve sesin de çıktığını görürüz. Hems harflerinde</strong></p><p><strong>ses gizlice akar. (( اَلرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ derken ( م) ,(ح ) üzerine akar. Bazı</strong></p><p><strong>okuyucular ( ح) yı ( م) üzerine akıtmayıp ( اَلرَّحْمَّنُ الرَّحِيمُ ) gibi okuyor.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Hareke üzerinde durulduğundan ( م) harfine şedde verir gibi bir okuyuş</strong></p><p><strong>oluyor. Bundan kaçınmak gerekir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">3- Şiddet: </span>Lugatta, kuvvet ve kudret manalarına gelir. Tecvid</strong></p><p><strong>ilminde ise: “Şiddet harfleri sükûn ile okunduğu zaman ses ve nefesin</strong></p><p><strong>asla akmaması” demektir. Çünkü şiddet harfleri mahreçlerinden çıkarken</strong></p><p><strong>mahreçlerine kuvvetle dayanırlar. ( اَجِدْ قَطٌّ بَكَتْ ) lafzında toplanan harfler,</strong></p><p><strong>şiddet harfleridir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">4- Rihvet:</span> Lugatta, “yumuşaklık” manasına gelen Rihvet, tecvid</strong></p><p><strong>ilminde: “Rihvet harflerinin sükûn ile telaffuzu esnasında, mahrece</strong></p><p><strong>dayanmanın zayıf olması hasebiyle, ses ve nefesin beraberce akması”</strong></p><p><strong>demektir. Şiddet ve Beyniyye harflerinin dışındaki harfler, rihvet</strong></p><p><strong>harflerdir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">5- Beyniyye:</span> Lugatta, “ortada olmak” demektir. Şiddet ve rihvet</strong></p><p><strong>sıfatlarının ortasında bulunan beyniyye: “Harf telaffuz edilirken sesin ne</strong></p><p><strong>tamamen akması ve ne de tamamen haps olması” demektir. Beyniyye</strong></p><p><strong>harfleri şunlardır: ( لِنْ عُمَرَ ). Bu harfler okunurken ses, kemaliyle ne</strong></p><p><strong>akacak ve ne de akmayacaktır. Bazı okuyucuların:</strong></p><p><strong>(يَدُعُّ الْيَتِيمَ -نَعْبُدُ -فَعَّالٌ)</strong></p><p><strong>gibi kelimelerdeki ayın ( ع) harfini, şiddetli harf gibi, sesini tamamen</strong></p><p><strong>habs etmeleri fahiş hatadır. ( يَدُعُّ ) nun ayınını ( يَدُلُّ ) nun lamı gibi okumak</strong></p><p><strong>gerekir. Yani sesleri az akacak, şiddetli harf gibi haps olunmayacak.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">6- İsti'la:</span> Lugatta, “yükselmek ve irtifa” demektir. Tecvid</strong></p><p><strong>ilminde ise: “İsti'la harflerini telaffuz ederken dilin, kökü ile birlikte üst</strong></p><p><strong>damağa yükselmesi” demektir. ( خُصَّ ضَغْطٍ قِظْ ) harfleri, isti'la harfleridir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">7- İnhifad:</span> Lugatta, “aşağı ve alçak olmak” demektir. Tecvid</strong></p><p><strong>ilminde ise: “İnhifad harflerini telaffuz ederken dilin yukarıya</strong></p><p><strong>yükselmeyip, aşağıda kalmasına” denir. İstila harflerinin dışında kalan</strong></p><p><strong>harfler, inhifad harfleri olup ( أُنْشُرْ حَدِيثَ عِلْمِكَ سَوْفَ تَجْهَزُ بَدَا ) lafzında</strong></p><p><strong>toplanmıştır. İsti'la sıfatının zıddı olan inhifad’ın diğer bir adı da:</strong></p><p><strong>İstifale’dir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">8- Itbak:</span> Lugatta, “yapıştırmak” manasına gelen ıtbak, Tecvid</strong></p><p><strong>ilminde: “Itbak harfleri okunduğu zaman, dilin üst damağa yapışması”</strong></p><p><strong>demektir. ( ص ض ط ظ ) harfleri, ıtbak harfleridir.</strong></p><p><strong></strong><span style="color: purple"></span></p><p><span style="color: purple"><strong>9- İnfitah:</strong></span><strong> Lugatta, “açılmak ve ayrılmak” manalarına gelir.</strong></p><p><strong>Tecvid ilminde ise: “İnfitah harfleri okunduğu zaman, dil ile yukarı</strong></p><p><strong>damak arasının açık olmasına” denir ki, ıtbakın mukabilidir. İnfitah</strong></p><p><strong>harfleri şu cümlede toplanmıştır.</strong></p><p><strong>(مَنْ اَخَذَ وَجَدَ سَعَةً فَزَآَا حَقٌّ لَهُ شُرْبُ غَيْثٍ)</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">10- Kalkale:</span> Lugatta, “hareket etmek, kımıldamak” demektir.</strong></p><p><strong>Tecvid ilminde ise: “Kuvvetli bir ses işitilinceye kadar mahrecin</strong></p><p><strong>kımıldaması, deprenmesi” demektir. Kalkale harfleri ( قُطْبُ جَدٍ ) harfleridir.</strong></p><p><strong>Bu harfler, harekeli oldukları zaman kalkale sıfatı az zahir olur. Kelime</strong></p><p><strong>ortasında veya sonunda sakin olarak vaki oldukları zaman, kalkale</strong></p><p><strong>sıfatları daha kuvvetli ve daha ziyade olur. Kalkale harflerinde cehr ve</strong></p><p><strong>şiddet sıfatları içtimâ etmiştir. Tafsilat için bakınız Sh: 44</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">11- Safir:</span> Lugatta, “ıslık ve kuş sesine” denir. Tecvid ilminde ise:</strong></p><p><strong>“Safir harfleri olan ( ص س ز ) harflerini okurken, kuş veya ıslık sesine</strong></p><p><strong>benzer kuvvetli ve keskin bir sesin çıkmasına” denir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">12- Gunne:</span> Hayşum’dan gelen sestir. Harfleri ( م) ve ( ن) olmak</strong></p><p><strong>üzere ikidir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">13- Tefeşşi:</span> Lugatta, “yayılmak ve dağılmak” demektir. Tecvid</strong></p><p><strong>ilminde ise: “Tefeşşi harfi olan ( ش) harfini telaffuz ederken sesin dil ile</strong></p><p><strong>damak arasında yayılması ve ( ظ) harfinin mahrecine varıncaya kadar</strong></p><p><strong>uzamasına” denir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">14- Tekrir:</span> Lugatta, “tekrar etmek” manasındadır. Tecvid</strong></p><p><strong>ilminde ise: “Tekrir sıfatının harfi olan ra ( ر) yı okurken dil ucunun</strong></p><p><strong>titremesine” denir. Tekrir sıfatının yapılışı şöyledir: Dilin ucuna yakın</strong></p><p><strong>olan kısmını üst damağa sıkıca basarak, oradan ayrılmaksızın sürçer gibi</strong></p><p><strong>titreyerek durulur. Bunu yaparken ra'nın tekrarından sakınmak lazımdır.</strong></p><p><strong>Bunun için de dil, damaktan ayrılmamalıdır,</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">15- İstitale:</span> Lugatta, “uzun olmak” demektir. Tecvid ilminde ise:</strong></p><p><strong>“İstitale harfi olan dat ( ض) harfini telaffuz ederken sesin, dil kenarının</strong></p><p><strong>üst azı dişlerinden lamın mahrecine kadar uzanmasına” denir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">16- İzlak:</span> Lugatta, “kolaylık ve süratli olmak” demektir. Tecvid</strong></p><p><strong>ilminde ise: “Kendisinde bu sıfat bulunan harfleri telaffuz ederken, dilin</strong></p><p><strong>çabuk olmasına, kolayca telaffuz etmesine” denir. İzlak harfleri şu</strong></p><p><strong>cümlede toplanmıştır: ( (فَرَّ مِنْ لُبٍّ</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">17- İsmat:</span> Lugatta, “men etmek” demektir. Tecvid ilminde ise:</strong></p><p><strong>“Kendisinde bu sıfat bulunan harflerin telaffuzundaki zorluk ve çetinlik”</strong></p><p><strong>demektir. Bu sebeple dört, beş ve altı harfli kelimelerde ismat harfleri</strong></p><p><strong>yan yana gelemez. Mutlaka aralarında izlak harflerinden birinin</strong></p><p><strong>bulunması gerekir. İzlak'ın dışındaki harfler, ismat harfleridir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">18- Lin:</span> Lugatta, “yumuşak olmak” demektir. Tecvid ilminde ise:</strong></p><p><strong>“Lin harfi olan vav ( و) ve ye ( ي) nin, telaffuz ve nutkunun diğer harflerin</strong></p><p><strong>telaffuzuna nazaran daha kolay olmasına” denir. Ancak vav ile ye'nin</strong></p><p><strong>harfi lin olabilmesi için:</strong></p><p><strong>l- Kendileri cezimli,</strong></p><p><strong>2- Bir evvelki harflerinin de üstünlü olması gerekir. ((نَوْمٌ -عَلَيْهِ</strong></p><p><strong>gibi. Tafsilatı için bak. </strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">19- İnhiraf:</span> Lugatta, “meyletmek, bir tarafa eğilmek ve sapmak”</strong></p><p><strong>demektir. Tecvid ilminde ise: “Kendisinde inhiraf sıfatı bulunan lam ( (ل</strong></p><p><strong>ve ra ( ر) harflerini telaffuz ederken dilin yukarıya veya geriye</strong></p><p><strong>meyletmesine” denir. Lam’da dil ucuna, ra da ise dilin üstüne doğru meyl</strong></p><p><strong>edilir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: red">SIFAT-I ARIZA</span></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">l- Tefhim: </span>Lugatta, “bir şeyi kalın etmek” manasındadır. Tecvid</strong></p><p><strong>ilminde ise: “Kendisinde tefhim sıfatı bulunan harfleri kalın okumak”</strong></p><p><strong>demektir. Tefhim sıfatının harfleri şunlardır</strong></p><p><strong><span style="color: purple">a-</span> İsti'la harflerinin hepsi: Itbak harfleri daha da kalın okunur.</strong></p><p><strong>قَالَ ) , (وَالْعَصَا ) ) gibi.</strong></p><p><strong><span style="color: purple">b- </span>Kalın okunan harften sonra gelen elif ve harf-i med olan vav.</strong></p><p><strong>طَالَ –رَانَ –يَقُولُ ) ) gibi.</strong></p><p><strong><span style="color: purple">c- </span>Lam-ı mufahhame: (Kalın okunan lam). Kıraat-ı İmam</strong></p><p><strong>Asım'da bundan maksad: ( اَللهُ ) lafza-i celâlinin lamı olup, bunun bir</strong></p><p><strong>evvelki harfi üstünlü veya ötreli olduğu zaman, bu lam kalın okunur.</strong></p><p><strong>. نَصْرُاللهِ -هُوَ اللهُ ) ) gibi.</strong></p><p><strong><span style="color: purple">d-</span> Kalın okunan ra; Ra'nın okunuş şekillerine bak. </strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: purple">2- Terkik:</span> Lugatta, “bir şeyi ince etmek” manasındadır. Tecvid</strong></p><p><strong>ilminde ise: “Kendisinde bu sıfat bulunan harfleri ince okumak”</strong></p><p><strong>demektir. Tefhim harflerinin dışında kalan harfler, terkik harfleridir.</strong></p><p><strong>Harf-i med olan ye'yi, gerek kalın okunan ve gerekse ince okunan harften</strong></p><p><strong>sonra vaki olsun, ince okumak lazımdır. ( قِيلَ -نِيلَ ) gibi.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: red">Önemli Not:</span> Tefhim sıfatlı harfleri kalın, terkik sıfatlı harfleri de</strong></p><p><strong>ince okumak gerekir. Bazı ülkelerde olduğu gibi, ( نَعْبُدُ ) ve benzeri</strong></p><p><strong>kelimelerdeki: Be, dal harfinin ötre halini üstün haline uydurmayıp, kalın</strong></p><p><strong>okunması hatadır..</strong></p><p><strong></strong><span style="color: purple"></span></p><p><span style="color: purple"><strong>3- İdgam: </strong></span></p><p><span style="color: purple"><strong>4- İhfa: </strong></span></p><p><span style="color: purple"><strong>5- İzhar: </strong></span></p><p><span style="color: purple"><strong>6- Kalb (İklab): </strong></span></p><p><span style="color: purple"><strong>7-Medd:</strong></span></p><p><span style="color: purple"><strong>8- Sekte: </strong></span></p><p><span style="color: purple"><strong>9- Sükun: </strong></span></p><p><span style="color: purple"><strong>10- Hareke:</strong></span><strong> Lugatta, “Kımıldamak, hareketli olmak” demektir.</strong></p><p><strong>Tecvid ilminde ise hareke: “Harfleri seslendirmek için onların alt veya</strong></p><p><strong>üstlerine konan işaretlere” denir. Hareke: Zamme (ötre), fetha (üstün) ve</strong></p><p><strong>kesre olmak üzere üçtür. Harekeli harfe “müteharrik” harekesiz harfe de</strong></p><p><strong>“sakin” denir.</strong></p><p><strong><span style="color: purple">11- Vakf:</span></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: red">ÖNEMLİ İKAZLAR</span></strong></p><p><strong>1- Kendisinde inhifad (istifale) sıfatı olan harfleri ince oku.</strong></p><p><strong>مَالِكِ) ,(إِيَّاكَ ) - 2 ) gibi kelimelerde ince okunan harften sonra gelen</strong></p><p><strong>elifleri ince oku. ( خَا)، (صَا ) daki, gibi kalın sadalı yapma.</strong></p><p><strong>اَلْحَمْدُ)، (أَعُوذُ)، (إِهْدِنَا)، (اَللهُ) - 3 ) daki hemzeleri ince oku. Sakın</strong></p><p><strong>kalın okunma.</strong></p><p><strong>للهِ )، (لَنَا) - 4 ) gibi kelimelerdeki lamları ince oku.</strong></p><p><strong>5- Kalın okunan harflerin yanında vaki olan her ince okunan harfe</strong></p><p><strong>dikkat et, kalın okumaktan sakın. Binaenaleyh: ( وَلْيَتَلَطَّفْ ) kelimesindeki</strong></p><p><strong>lamı, ( عَلَي اللهِ ) deki ( عَلَي )nın lamını, ( مَخْمَصَةٌ)، (مَرَضٌ ) gibi kelimelerdeki</strong></p><p><strong>mimleri sakın kalın okuma ( بَرْقٌ ) kelimesindeki be'yi de ince oku.</strong></p><p><strong>نَعْبُدُ) - 6 ) nün be'sini, ( يَعْلَمُونَ ) gibi kelimelerdeki mim ve vav</strong></p><p><strong>harflerini kalın okuma.</strong></p><p><strong>7- Be ve cim’in şiddet ve cehr sıfatlarını beyan et. Be'yi p, cim'i ç</strong></p><p><strong>şeklinde okuma. Kef’i kaf, kaf’ı kef gibi yapma.</strong></p><p><strong>أَلْحَقُّ)، (أَحَطْتُ)، (حَصْحَصَ) - 8 ) daki ha’ların; ( يَسْطُونَ) (يَسْقُونَ ) ve</strong></p><p><strong>مُسْتَقِيمٌ) ) deki sinlerin inceliklerini beyan et:</strong></p><p><strong>9- Ranın tekrir sıfatını yaparken, ra'yı çok mırıldatma. Çünkü iki</strong></p><p><strong>ra'lı olur.</strong></p><p><strong>اَلْحَمْدُ ) - 10 ) gibi kelimelerdeki lam ve mim'in sükûnuna dikkat et.</strong></p><p><strong>Kalkale gibi okuma.</strong></p><p><strong>11- Se ( ث) yi sin, sin’i sad şeklinde okumaktan sakın. Sakın ( ذ) i</strong></p><p><strong>ze, ze’yi de zı ( ظ) gibi okuma.</strong></p><p><strong>12- Kef ve te'nin şiddet sıfatlarını iyi göster.</strong></p><p><strong>13- Zı ( ظ) yı dat ( ض) gibi, ( ض) ı da zı ve dal gibi okuma.</strong></p><p><strong>14- Bakara süresi 245. ayet-i kerimesinde geçen ( يَبْصُطُ ) ve Araf</strong></p><p><strong>süresi 69. ayet-i kerimesinde geçen ( بَصْطَةً ) kelimelerindeki sad harfleri</strong></p><p><strong>her ne kadar sad olarak yazılmışsa da sin olarak, yani ( يَبْسُطُ ) ve ( (بَسْطَةً</strong></p><p><strong>şeklinde okunur.</strong></p><p><strong>15- Tûr sûresi 37. ayet-i kerimesinde geçen ( (اَلْمُصَيْطِرُونَ</strong></p><p><strong>kelimesindeki sad harfi, sin olarak da sad olarak da okunabilir: ( اَلْمُسَيْطِرُونَ</strong></p><p><strong>اَلْمُصَيْطِرُونَ - ) gibi.</strong></p><p><strong>16- Gaşiye süresi 22. ayet-i kerimesinde geçen ( ( بِمُصَيْطِرْ</strong></p><p><strong>kelimesindeki sad harfi, sadece yazıldığı gibi sad olarak okunur.</strong></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="ceylannur, post: 23730, member: 1208"] [B][COLOR=red]SIFAT-I HURÛF (HARFLERİN SIFATLARI)[/COLOR] Tecvid ilminde sıfat: “Mahreçlerde meydana gelişi esnasında harfin sesine arız olan keyfiyete” denir. Sıfatlar iki kısma ayrılır: [COLOR=green]1- Sıfat-ı lâzime: [/COLOR]Harflerin zatına mahsus ve harften ayrılması mümkün olmayan sıfatlardır. Çünkü sıfat-ı lazimelerin harften ayrılması halinde, harf diye bir şey ortada kalmaz, yok olur. Bu sıfatların terk edilmesi büyük hatadır. Sıfat-ı lâzimeler şunlardır: “1-Cehr, 2- Hems, 3- Şiddet, 4- Rihvet, 5- Beyniyye, 6- İsti'la, 7- İnhifad, 8- Itbak, 9- İnfitah, 10- Kalkale, 11- Safir, 12- Gunne, 13- Tefeşşi, 14-Tekrir, 15- İstitale, 16- İzlâk, 17- İsmat, 18-Lin, 19- İnhiraf.” [COLOR=green]2- Sıfat-ı arıza: [/COLOR]Harften ayrılması mümkün olan ve ayrıldıkları zaman da harfin zatını değiştirmeyen sıfatlardır. Harfin zatında bir değişiklik meydana gelmediği için, bu sıfatların terkinde küçük hata meydana gelir. Sıfat-ı arızalar şunlardır: “l- Tefhim, 2- Terkik, 3- İdgam, 4- İhfa, 5- İzhar, 6- Kalb, 7- Medd, 8-Hareke, 9- Sekte, 10- Vakf, 11- Sükun.” Şimdi bunları teker teker izah edelim. [COLOR=red]SIFAT-I LAZİME[/COLOR] [COLOR=purple]1- Cehr: [/COLOR]Lugatta, “ortaya çıkarmak, söz söylerken sesi yükseltmek” demektir. Tecvid ilminde ise cehr: “Kendisinde cehr sıfatı bulunan harfleri harekeli olarak telaffuz ederken, nefes cereyanının akmamasına denir. Cehr harfleri okunurken mahrece kuvvetle dayanıldığı için nefes cereyanı tıkanır. Cehr harfleri şu sözde toplanmıştır: ظِلُّ قَوٍ رَبْضٌ إِذْ غَزَا جُنْدٌ مُطِيعٌ [COLOR=purple]2- Hems:[/COLOR] Cehrin mukabilidir. Lugatta: “Sesi gizlemek” manasındadır. Tecvid ilminde ise hems: “Harf nutk olunurken mahrecinden nefes cereyanının akması demektir. Hems harfleri mahrece fazla dayanmazlar. Hems, harfleri فَحَثَّهُ شَحْصٌ سَكَتَ ) lafzında toplanmıştır. Cehr ile hems sıfatının farkı şudur: Cehr harflerini harekeleyip ( قَقَقَ ) gibi tekrar edersek, nefesin akmadığını ve o harfe ait olan sesin bir kısmının işitilmediğini görürüz. Halbuki hems harflerini harekeleyip, ( آَكَكَ ) gibi okursak nefesin aktığını ve sesin de çıktığını görürüz. Hems harflerinde ses gizlice akar. (( اَلرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ derken ( م) ,(ح ) üzerine akar. Bazı okuyucular ( ح) yı ( م) üzerine akıtmayıp ( اَلرَّحْمَّنُ الرَّحِيمُ ) gibi okuyor. Hareke üzerinde durulduğundan ( م) harfine şedde verir gibi bir okuyuş oluyor. Bundan kaçınmak gerekir. [COLOR=purple]3- Şiddet: [/COLOR]Lugatta, kuvvet ve kudret manalarına gelir. Tecvid ilminde ise: “Şiddet harfleri sükûn ile okunduğu zaman ses ve nefesin asla akmaması” demektir. Çünkü şiddet harfleri mahreçlerinden çıkarken mahreçlerine kuvvetle dayanırlar. ( اَجِدْ قَطٌّ بَكَتْ ) lafzında toplanan harfler, şiddet harfleridir. [COLOR=purple]4- Rihvet:[/COLOR] Lugatta, “yumuşaklık” manasına gelen Rihvet, tecvid ilminde: “Rihvet harflerinin sükûn ile telaffuzu esnasında, mahrece dayanmanın zayıf olması hasebiyle, ses ve nefesin beraberce akması” demektir. Şiddet ve Beyniyye harflerinin dışındaki harfler, rihvet harflerdir. [COLOR=purple]5- Beyniyye:[/COLOR] Lugatta, “ortada olmak” demektir. Şiddet ve rihvet sıfatlarının ortasında bulunan beyniyye: “Harf telaffuz edilirken sesin ne tamamen akması ve ne de tamamen haps olması” demektir. Beyniyye harfleri şunlardır: ( لِنْ عُمَرَ ). Bu harfler okunurken ses, kemaliyle ne akacak ve ne de akmayacaktır. Bazı okuyucuların: (يَدُعُّ الْيَتِيمَ -نَعْبُدُ -فَعَّالٌ) gibi kelimelerdeki ayın ( ع) harfini, şiddetli harf gibi, sesini tamamen habs etmeleri fahiş hatadır. ( يَدُعُّ ) nun ayınını ( يَدُلُّ ) nun lamı gibi okumak gerekir. Yani sesleri az akacak, şiddetli harf gibi haps olunmayacak. [COLOR=purple]6- İsti'la:[/COLOR] Lugatta, “yükselmek ve irtifa” demektir. Tecvid ilminde ise: “İsti'la harflerini telaffuz ederken dilin, kökü ile birlikte üst damağa yükselmesi” demektir. ( خُصَّ ضَغْطٍ قِظْ ) harfleri, isti'la harfleridir. [COLOR=purple]7- İnhifad:[/COLOR] Lugatta, “aşağı ve alçak olmak” demektir. Tecvid ilminde ise: “İnhifad harflerini telaffuz ederken dilin yukarıya yükselmeyip, aşağıda kalmasına” denir. İstila harflerinin dışında kalan harfler, inhifad harfleri olup ( أُنْشُرْ حَدِيثَ عِلْمِكَ سَوْفَ تَجْهَزُ بَدَا ) lafzında toplanmıştır. İsti'la sıfatının zıddı olan inhifad’ın diğer bir adı da: İstifale’dir. [COLOR=purple]8- Itbak:[/COLOR] Lugatta, “yapıştırmak” manasına gelen ıtbak, Tecvid ilminde: “Itbak harfleri okunduğu zaman, dilin üst damağa yapışması” demektir. ( ص ض ط ظ ) harfleri, ıtbak harfleridir. [/B][COLOR=purple] [B]9- İnfitah:[/B][/COLOR][B] Lugatta, “açılmak ve ayrılmak” manalarına gelir. Tecvid ilminde ise: “İnfitah harfleri okunduğu zaman, dil ile yukarı damak arasının açık olmasına” denir ki, ıtbakın mukabilidir. İnfitah harfleri şu cümlede toplanmıştır. (مَنْ اَخَذَ وَجَدَ سَعَةً فَزَآَا حَقٌّ لَهُ شُرْبُ غَيْثٍ) [COLOR=purple]10- Kalkale:[/COLOR] Lugatta, “hareket etmek, kımıldamak” demektir. Tecvid ilminde ise: “Kuvvetli bir ses işitilinceye kadar mahrecin kımıldaması, deprenmesi” demektir. Kalkale harfleri ( قُطْبُ جَدٍ ) harfleridir. Bu harfler, harekeli oldukları zaman kalkale sıfatı az zahir olur. Kelime ortasında veya sonunda sakin olarak vaki oldukları zaman, kalkale sıfatları daha kuvvetli ve daha ziyade olur. Kalkale harflerinde cehr ve şiddet sıfatları içtimâ etmiştir. Tafsilat için bakınız Sh: 44 [COLOR=purple]11- Safir:[/COLOR] Lugatta, “ıslık ve kuş sesine” denir. Tecvid ilminde ise: “Safir harfleri olan ( ص س ز ) harflerini okurken, kuş veya ıslık sesine benzer kuvvetli ve keskin bir sesin çıkmasına” denir. [COLOR=purple]12- Gunne:[/COLOR] Hayşum’dan gelen sestir. Harfleri ( م) ve ( ن) olmak üzere ikidir. [COLOR=purple]13- Tefeşşi:[/COLOR] Lugatta, “yayılmak ve dağılmak” demektir. Tecvid ilminde ise: “Tefeşşi harfi olan ( ش) harfini telaffuz ederken sesin dil ile damak arasında yayılması ve ( ظ) harfinin mahrecine varıncaya kadar uzamasına” denir. [COLOR=purple]14- Tekrir:[/COLOR] Lugatta, “tekrar etmek” manasındadır. Tecvid ilminde ise: “Tekrir sıfatının harfi olan ra ( ر) yı okurken dil ucunun titremesine” denir. Tekrir sıfatının yapılışı şöyledir: Dilin ucuna yakın olan kısmını üst damağa sıkıca basarak, oradan ayrılmaksızın sürçer gibi titreyerek durulur. Bunu yaparken ra'nın tekrarından sakınmak lazımdır. Bunun için de dil, damaktan ayrılmamalıdır, [COLOR=purple]15- İstitale:[/COLOR] Lugatta, “uzun olmak” demektir. Tecvid ilminde ise: “İstitale harfi olan dat ( ض) harfini telaffuz ederken sesin, dil kenarının üst azı dişlerinden lamın mahrecine kadar uzanmasına” denir. [COLOR=purple]16- İzlak:[/COLOR] Lugatta, “kolaylık ve süratli olmak” demektir. Tecvid ilminde ise: “Kendisinde bu sıfat bulunan harfleri telaffuz ederken, dilin çabuk olmasına, kolayca telaffuz etmesine” denir. İzlak harfleri şu cümlede toplanmıştır: ( (فَرَّ مِنْ لُبٍّ [COLOR=purple]17- İsmat:[/COLOR] Lugatta, “men etmek” demektir. Tecvid ilminde ise: “Kendisinde bu sıfat bulunan harflerin telaffuzundaki zorluk ve çetinlik” demektir. Bu sebeple dört, beş ve altı harfli kelimelerde ismat harfleri yan yana gelemez. Mutlaka aralarında izlak harflerinden birinin bulunması gerekir. İzlak'ın dışındaki harfler, ismat harfleridir. [COLOR=purple]18- Lin:[/COLOR] Lugatta, “yumuşak olmak” demektir. Tecvid ilminde ise: “Lin harfi olan vav ( و) ve ye ( ي) nin, telaffuz ve nutkunun diğer harflerin telaffuzuna nazaran daha kolay olmasına” denir. Ancak vav ile ye'nin harfi lin olabilmesi için: l- Kendileri cezimli, 2- Bir evvelki harflerinin de üstünlü olması gerekir. ((نَوْمٌ -عَلَيْهِ gibi. Tafsilatı için bak. [COLOR=purple]19- İnhiraf:[/COLOR] Lugatta, “meyletmek, bir tarafa eğilmek ve sapmak” demektir. Tecvid ilminde ise: “Kendisinde inhiraf sıfatı bulunan lam ( (ل ve ra ( ر) harflerini telaffuz ederken dilin yukarıya veya geriye meyletmesine” denir. Lam’da dil ucuna, ra da ise dilin üstüne doğru meyl edilir. [COLOR=red]SIFAT-I ARIZA[/COLOR] [COLOR=purple]l- Tefhim: [/COLOR]Lugatta, “bir şeyi kalın etmek” manasındadır. Tecvid ilminde ise: “Kendisinde tefhim sıfatı bulunan harfleri kalın okumak” demektir. Tefhim sıfatının harfleri şunlardır [COLOR=purple]a-[/COLOR] İsti'la harflerinin hepsi: Itbak harfleri daha da kalın okunur. قَالَ ) , (وَالْعَصَا ) ) gibi. [COLOR=purple]b- [/COLOR]Kalın okunan harften sonra gelen elif ve harf-i med olan vav. طَالَ –رَانَ –يَقُولُ ) ) gibi. [COLOR=purple]c- [/COLOR]Lam-ı mufahhame: (Kalın okunan lam). Kıraat-ı İmam Asım'da bundan maksad: ( اَللهُ ) lafza-i celâlinin lamı olup, bunun bir evvelki harfi üstünlü veya ötreli olduğu zaman, bu lam kalın okunur. . نَصْرُاللهِ -هُوَ اللهُ ) ) gibi. [COLOR=purple]d-[/COLOR] Kalın okunan ra; Ra'nın okunuş şekillerine bak. [COLOR=purple]2- Terkik:[/COLOR] Lugatta, “bir şeyi ince etmek” manasındadır. Tecvid ilminde ise: “Kendisinde bu sıfat bulunan harfleri ince okumak” demektir. Tefhim harflerinin dışında kalan harfler, terkik harfleridir. Harf-i med olan ye'yi, gerek kalın okunan ve gerekse ince okunan harften sonra vaki olsun, ince okumak lazımdır. ( قِيلَ -نِيلَ ) gibi. [COLOR=red]Önemli Not:[/COLOR] Tefhim sıfatlı harfleri kalın, terkik sıfatlı harfleri de ince okumak gerekir. Bazı ülkelerde olduğu gibi, ( نَعْبُدُ ) ve benzeri kelimelerdeki: Be, dal harfinin ötre halini üstün haline uydurmayıp, kalın okunması hatadır.. [/B][COLOR=purple] [B]3- İdgam: 4- İhfa: 5- İzhar: 6- Kalb (İklab): 7-Medd: 8- Sekte: 9- Sükun: 10- Hareke:[/B][/COLOR][B] Lugatta, “Kımıldamak, hareketli olmak” demektir. Tecvid ilminde ise hareke: “Harfleri seslendirmek için onların alt veya üstlerine konan işaretlere” denir. Hareke: Zamme (ötre), fetha (üstün) ve kesre olmak üzere üçtür. Harekeli harfe “müteharrik” harekesiz harfe de “sakin” denir. [COLOR=purple]11- Vakf:[/COLOR] [COLOR=red]ÖNEMLİ İKAZLAR[/COLOR] 1- Kendisinde inhifad (istifale) sıfatı olan harfleri ince oku. مَالِكِ) ,(إِيَّاكَ ) - 2 ) gibi kelimelerde ince okunan harften sonra gelen elifleri ince oku. ( خَا)، (صَا ) daki, gibi kalın sadalı yapma. اَلْحَمْدُ)، (أَعُوذُ)، (إِهْدِنَا)، (اَللهُ) - 3 ) daki hemzeleri ince oku. Sakın kalın okunma. للهِ )، (لَنَا) - 4 ) gibi kelimelerdeki lamları ince oku. 5- Kalın okunan harflerin yanında vaki olan her ince okunan harfe dikkat et, kalın okumaktan sakın. Binaenaleyh: ( وَلْيَتَلَطَّفْ ) kelimesindeki lamı, ( عَلَي اللهِ ) deki ( عَلَي )nın lamını, ( مَخْمَصَةٌ)، (مَرَضٌ ) gibi kelimelerdeki mimleri sakın kalın okuma ( بَرْقٌ ) kelimesindeki be'yi de ince oku. نَعْبُدُ) - 6 ) nün be'sini, ( يَعْلَمُونَ ) gibi kelimelerdeki mim ve vav harflerini kalın okuma. 7- Be ve cim’in şiddet ve cehr sıfatlarını beyan et. Be'yi p, cim'i ç şeklinde okuma. Kef’i kaf, kaf’ı kef gibi yapma. أَلْحَقُّ)، (أَحَطْتُ)، (حَصْحَصَ) - 8 ) daki ha’ların; ( يَسْطُونَ) (يَسْقُونَ ) ve مُسْتَقِيمٌ) ) deki sinlerin inceliklerini beyan et: 9- Ranın tekrir sıfatını yaparken, ra'yı çok mırıldatma. Çünkü iki ra'lı olur. اَلْحَمْدُ ) - 10 ) gibi kelimelerdeki lam ve mim'in sükûnuna dikkat et. Kalkale gibi okuma. 11- Se ( ث) yi sin, sin’i sad şeklinde okumaktan sakın. Sakın ( ذ) i ze, ze’yi de zı ( ظ) gibi okuma. 12- Kef ve te'nin şiddet sıfatlarını iyi göster. 13- Zı ( ظ) yı dat ( ض) gibi, ( ض) ı da zı ve dal gibi okuma. 14- Bakara süresi 245. ayet-i kerimesinde geçen ( يَبْصُطُ ) ve Araf süresi 69. ayet-i kerimesinde geçen ( بَصْطَةً ) kelimelerindeki sad harfleri her ne kadar sad olarak yazılmışsa da sin olarak, yani ( يَبْسُطُ ) ve ( (بَسْطَةً şeklinde okunur. 15- Tûr sûresi 37. ayet-i kerimesinde geçen ( (اَلْمُصَيْطِرُونَ kelimesindeki sad harfi, sin olarak da sad olarak da okunabilir: ( اَلْمُسَيْطِرُونَ اَلْمُصَيْطِرُونَ - ) gibi. 16- Gaşiye süresi 22. ayet-i kerimesinde geçen ( ( بِمُصَيْطِرْ kelimesindeki sad harfi, sadece yazıldığı gibi sad olarak okunur.[/B] [/QUOTE]
Adı
İnsan doğrulaması
Günün ilk namazı hangi namazdır
Cevap yaz
Ana sayfa
Forumlar
İSLAMİ PAYLAŞIMLAR
Kuran-ı Kerim
Tecvid öğreniyorum
Harflerin Sıfatları
Üst
Alt