Van ilimizin şivesinden örnekler

ceylannur

Uzman Kardeşimiz
Üyemiz
Katılım
2 Eylül 2011
Mesajlar
3,872
Tepkime puanı
37
Van ilimizin şivesinden örnekler
Van, Anadolu'nun İran, Maveraünnehir ve Kafkas yollarının birleşim noktalarından biri olmakla çok sayıda kavmin geçişini sağlamıştır. Tarihi süreç yönünden, bölgenin kültürel yapısında Arap, Fars ve Türklerin derin izleri görülür. Türklerin özellikle Selçuklu sonrası yerleşimleri kısa zamanda Ahlat, Adilcevaz, Erciş, Gevaş ve Van'ın bayındır bir hale gelmesini sağlamış, coğrafyanın yerleşime elverişli olması önemli bir Türk nüfusunun bu havaliyi yurt tutmasına sebep olmuştur.Van, Türk dili coğrafyasında Anadolu sahasında yer almakla birlikte özellikle Azeri Türkçesinin etkisi altındadır. Bu etkiyi yapı, ses ve sözcük dağarcığı yönünden görebiliriz. Anadolunun iç kesimlerinde bilinmeyen, ancak Azeri sahasında ortaya çıkmış bir çok kelimeye Van'da rastlayabiliriz.Tek bir Van ağzından söz etmek mümkün değildir. Bölgenin çeşitli zamanlarda ve halen değişik sebeplerle göç alması, sosyolojik farklılaşmaların yanında dil değişimini de beraberinde getirmektedir. Van'daki nüfus hareketiyle ilgili şu birkaç sebebi zikredebiliriz.- Osmanlı-Karamanoğulları mücadelesi sonucunda Van, Karaman bölgesinden göç almıştır.- Osmanlı - Safevi hakimiyet mücadelesi sırasında bir takım Türk boyları yer değiştirmiştir.- Kuzey Azerbaycan'ın ve özellikle Karabağ'ın Ruslar tarafından işgali sebebiyle Van göç almıştır. - Güney Azerbaycan'daki çeşitli olaylar yüzünden Van göç almıştır.- Ekonomik sebeplerle Karadenizin Çaykara ve çevresinden Van'a aileler yerleştirilmiştir.- Üniversitenin faaliyete geçmesiyle şehre çok sayıda öğrenci ve öğretim görevlisi gelmiştir.- Afganistan'ın Ruslar tarafından işgal edilmesi üzerine Kırgız Türklerinin bir bölümü Van'a yerleştirilmiştir. Son olarak çok sayıda memurun çalışmak üzere Van'a gelmesi, bu bölgede tek bir dil karakterinden söz etmemizi zorlaştırıyor. Ayrıca yine sosyal, iktisadi ve tarihi şartlar sebebiyle Van merkez nüfusunu büyük ölçüde İstanbul, İzmir gibi Batı illerine taşımıştır. Bu yüzden çekirdek Van kültürü ve ağzı gün geçtikçe değişimlere maruz kalmaktadır. Basın yayın araçları ve özellikle televiyonun mahalli ağız üzerinde derin etkisi vardır. Yine üniversitenin faaliyete geçmesi, standard bir Van ağız ifadesini ortaya koymakta dilcileri müşkül durumlara sokmaktadır.
MEN = Ben
BİÇAĞ = Bıçak
***IĞ = Kayık
DARAĞ = Tarak
GELİYEM = Geliyorum
GİDİYEM = Gidiyorum
GELECAĞ = Gelecek
GEHVE = Kahve
ILAN = Yılan
ÇILPAĞ = Çıplak
BİLİYEM = Biliyorum
BİLMİYEM = Bilmiyorum
HE = Evet
YO = Hayır
YATTİ = Uyudu
EZE =Teyze
EFE = Dede,Baba
BİBİ = Hala
DINGALAFIS = Tahtıravelli
GEMET =Takat
HORTHEŞİL =Yorgun GİJİVİLLİ =Gürültü
KÜFLANKUF = Salıncak
GILBAŞ = Kel
PÜÇÜLÜK = Havuç
MAKAT = Divan
ALÇA = Erik
ALO = Kara erik
ŞIPİK = Terlik
HOŞAF = Komposto
PİŞİK = Kedi
ĞOPPAL =Baston, asa
ÇIMMEK =Yüzmek
APAR =Götür
EYVAN =Balkon
KUTİK,TULA =Köpek Yavrusu
BİZAV = İnek
KURRİK =Eşek
ÇAMUŞ =Manda
ŞORATAN =Yağmur oluğu
ASTA = Yavaş
GARİŞGA =Karınca
GARTOL = Patates
GIDDAN = Büyük
GUŞĞANE = Tencere
MIĞ = Çivi
SUFAT = Yüz
ŞOR = Tuzlu
TEŞT = Leğen
TUMAN = Kilot
ZAHAR = Belki
BAĞTAVAR = Talihli
OKİ = Mesela
BEÇARA = Zavallı
NAÇAR = Aciz
ZEHER = Zehir
ZIKKIM = Zakkum
HARA = Nere
ABA = Anne
ÇIRIĞ = Yırtık
NEHRE =Yayık
NAĞİRCİ =Çoban

LÜLEHİN = İBRİK
GARTMAĞ = KİR
DIRİNGAVAZ= DENGESİZ
ĞIRDE = KÜÇÜK
CENDEK= VÜCUT
GIRRAN = KIRAN, HASTALIK
ZEHIRMAR = YILANIN ZEHRİ
ZEHLEM GETMİŞ = NEFRET ETMEK
DIĞE= YARAMAZ ÇOCUK
MOZİGİNİ TÖKÜP= SURAT ASMAK
İÇİM GIJGIRIT= MİDEM YANIYOR (GASTRİT,REFLÜ)
HIRNEYIN ŞİŞE = NEFES ALMADA ZORLAN CİĞERLERİN ŞİŞSİN
TIRIĞE DÜŞMÜŞEM= İSHAL OLDUM
FIRTTIĞ= SÜMÜK
GILDEVER=YUVARLAK
AVTAFA=İBRİK SU KABI
CELİKAN=BÜYÜK SU KABI

geyganah - omlet,
***ıncah - kaydırak
cındır - etin yağlı bölümü,
hırheşek - döküntü,
zerzavat - ele ne desez o olur,
kambah - yıkık, virane,
golot - kısa boylu,
anzaz - huysuz , mızmız,
örgencek - yalama olma hali örneğin omuzu sürekli çıkan biri için söylenir,
bahdavarlı - bahtı açık, şanslı
necesİz keyfİz ğaliz necedır - nasılsınız, keyf haliniz nasıl?
kim diyipse zırt atıp - kim demişse yalan söylemiş
içisiz - içiyorsunuz
guşhana - tencere
çılgısız - hiçbirşeyi dert etmeyen
tıskırmış - zayıf
gısgırdan - büsbüyük
uşaklar -çocuklar
tosbağa - kaplumbağa

çömçe - kepçe
pantor - pantolon
üti - ütü
gapi - kapı
gol - kol
bacağ - bacak
gulağ - kulak
grem - krem
balığ - balık
teyip - teyp
kambağ - hane,ev

teramaş......--- wıle menim anam menim babam........... -- kambağ senin başan --- halen bi karşılıkları yok türkçede ele teremaş diyin sabaha kadar konuşun

sen o baban başi - babanın üzerine yemin et
sele vallah - yemin et
goymuşam senin vicdanan - enin vicdanına kalmış
çığ o kuncıkten - çık o köşeden
olmiyağ - olmayalım
yalaştan - yalancıktan
görmağ istiyığ - görmek istiyoruz
gejo - manyak
pırtı - parca
 
K

Kayıtsız Üye

Kayıtsız
Misafir
Mrb erciş şivesine yer verdiğinız için teşekkür ederem.ederim yanlız birkaç tenesinde cumle hatası var genel olarak çok güzel olup olmuş.
 

Rüya Tabircisi

Moderatör
Moderatör
Rüya Tabirleri
Katılım
17 Mart 2019
Mesajlar
825
Tepkime puanı
277
Konum
Türkiye
Van ilimizin şivesinden örnekler
Van, Anadolu'nun İran, Maveraünnehir ve Kafkas yollarının birleşim noktalarından biri olmakla çok sayıda kavmin geçişini sağlamıştır. Tarihi süreç yönünden, bölgenin kültürel yapısında Arap, Fars ve Türklerin derin izleri görülür. Türklerin özellikle Selçuklu sonrası yerleşimleri kısa zamanda Ahlat, Adilcevaz, Erciş, Gevaş ve Van'ın bayındır bir hale gelmesini sağlamış, coğrafyanın yerleşime elverişli olması önemli bir Türk nüfusunun bu havaliyi yurt tutmasına sebep olmuştur.Van, Türk dili coğrafyasında Anadolu sahasında yer almakla birlikte özellikle Azeri Türkçesinin etkisi altındadır. Bu etkiyi yapı, ses ve sözcük dağarcığı yönünden görebiliriz. Anadolunun iç kesimlerinde bilinmeyen, ancak Azeri sahasında ortaya çıkmış bir çok kelimeye Van'da rastlayabiliriz.Tek bir Van ağzından söz etmek mümkün değildir. Bölgenin çeşitli zamanlarda ve halen değişik sebeplerle göç alması, sosyolojik farklılaşmaların yanında dil değişimini de beraberinde getirmektedir. Van'daki nüfus hareketiyle ilgili şu birkaç sebebi zikredebiliriz.- Osmanlı-Karamanoğulları mücadelesi sonucunda Van, Karaman bölgesinden göç almıştır.- Osmanlı - Safevi hakimiyet mücadelesi sırasında bir takım Türk boyları yer değiştirmiştir.- Kuzey Azerbaycan'ın ve özellikle Karabağ'ın Ruslar tarafından işgali sebebiyle Van göç almıştır. - Güney Azerbaycan'daki çeşitli olaylar yüzünden Van göç almıştır.- Ekonomik sebeplerle Karadenizin Çaykara ve çevresinden Van'a aileler yerleştirilmiştir.- Üniversitenin faaliyete geçmesiyle şehre çok sayıda öğrenci ve öğretim görevlisi gelmiştir.- Afganistan'ın Ruslar tarafından işgal edilmesi üzerine Kırgız Türklerinin bir bölümü Van'a yerleştirilmiştir. Son olarak çok sayıda memurun çalışmak üzere Van'a gelmesi, bu bölgede tek bir dil karakterinden söz etmemizi zorlaştırıyor. Ayrıca yine sosyal, iktisadi ve tarihi şartlar sebebiyle Van merkez nüfusunu büyük ölçüde İstanbul, İzmir gibi Batı illerine taşımıştır. Bu yüzden çekirdek Van kültürü ve ağzı gün geçtikçe değişimlere maruz kalmaktadır. Basın yayın araçları ve özellikle televiyonun mahalli ağız üzerinde derin etkisi vardır. Yine üniversitenin faaliyete geçmesi, standard bir Van ağız ifadesini ortaya koymakta dilcileri müşkül durumlara sokmaktadır.
MEN = Ben
BİÇAĞ = Bıçak
***IĞ = Kayık
DARAĞ = Tarak
GELİYEM = Geliyorum
GİDİYEM = Gidiyorum
GELECAĞ = Gelecek
GEHVE = Kahve
ILAN = Yılan
ÇILPAĞ = Çıplak
BİLİYEM = Biliyorum
BİLMİYEM = Bilmiyorum
HE = Evet
YO = Hayır
YATTİ = Uyudu
EZE =Teyze
EFE = Dede,Baba
BİBİ = Hala
DINGALAFIS = Tahtıravelli
GEMET =Takat
HORTHEŞİL =Yorgun GİJİVİLLİ =Gürültü
KÜFLANKUF = Salıncak
GILBAŞ = Kel
PÜÇÜLÜK = Havuç
MAKAT = Divan
ALÇA = Erik
ALO = Kara erik
ŞIPİK = Terlik
HOŞAF = Komposto
PİŞİK = Kedi
ĞOPPAL =Baston, asa
ÇIMMEK =Yüzmek
APAR =Götür
EYVAN =Balkon
KUTİK,TULA =Köpek Yavrusu
BİZAV = İnek
KURRİK =Eşek
ÇAMUŞ =Manda
ŞORATAN =Yağmur oluğu
ASTA = Yavaş
GARİŞGA =Karınca
GARTOL = Patates
GIDDAN = Büyük
GUŞĞANE = Tencere
MIĞ = Çivi
SUFAT = Yüz
ŞOR = Tuzlu
TEŞT = Leğen
TUMAN = Kilot
ZAHAR = Belki
BAĞTAVAR = Talihli
OKİ = Mesela
BEÇARA = Zavallı
NAÇAR = Aciz
ZEHER = Zehir
ZIKKIM = Zakkum
HARA = Nere
ABA = Anne
ÇIRIĞ = Yırtık
NEHRE =Yayık
NAĞİRCİ =Çoban

LÜLEHİN = İBRİK
GARTMAĞ = KİR
DIRİNGAVAZ= DENGESİZ
ĞIRDE = KÜÇÜK
CENDEK= VÜCUT
GIRRAN = KIRAN, HASTALIK
ZEHIRMAR = YILANIN ZEHRİ
ZEHLEM GETMİŞ = NEFRET ETMEK
DIĞE= YARAMAZ ÇOCUK
MOZİGİNİ TÖKÜP= SURAT ASMAK
İÇİM GIJGIRIT= MİDEM YANIYOR (GASTRİT,REFLÜ)
HIRNEYIN ŞİŞE = NEFES ALMADA ZORLAN CİĞERLERİN ŞİŞSİN
TIRIĞE DÜŞMÜŞEM= İSHAL OLDUM
FIRTTIĞ= SÜMÜK
GILDEVER=YUVARLAK
AVTAFA=İBRİK SU KABI
CELİKAN=BÜYÜK SU KABI

geyganah - omlet,
***ıncah - kaydırak
cındır - etin yağlı bölümü,
hırheşek - döküntü,
zerzavat - ele ne desez o olur,
kambah - yıkık, virane,
golot - kısa boylu,
anzaz - huysuz , mızmız,
örgencek - yalama olma hali örneğin omuzu sürekli çıkan biri için söylenir,
bahdavarlı - bahtı açık, şanslı
necesİz keyfİz ğaliz necedır - nasılsınız, keyf haliniz nasıl?
kim diyipse zırt atıp - kim demişse yalan söylemiş
içisiz - içiyorsunuz
guşhana - tencere
çılgısız - hiçbirşeyi dert etmeyen
tıskırmış - zayıf
gısgırdan - büsbüyük
uşaklar -çocuklar
tosbağa - kaplumbağa

çömçe - kepçe
pantor - pantolon
üti - ütü
gapi - kapı
gol - kol
bacağ - bacak
gulağ - kulak
grem - krem
balığ - balık
teyip - teyp
kambağ - hane,ev

teramaş......--- wıle menim anam menim babam........... -- kambağ senin başan --- halen bi karşılıkları yok türkçede ele teremaş diyin sabaha kadar konuşun

sen o baban başi - babanın üzerine yemin et
sele vallah - yemin et
goymuşam senin vicdanan - enin vicdanına kalmış
çığ o kuncıkten - çık o köşeden
olmiyağ - olmayalım
yalaştan - yalancıktan
görmağ istiyığ - görmek istiyoruz
gejo - manyak
pırtı - parca
Vanlılar kendi dillerini oluşturmuşlar basbaya :D Ayrıca bazı sözler Oğuz Türkçesinin biraz değiştirilmiş hali.
 
Üst Alt