- Katılım
- 22 Şubat 2011
- Mesajlar
- 9,111
- Tepkime puanı
- 81
Acepşir Camii
Caminin ana mekânı kareye yakın dikdörtgen plânlı ve mahfil katına sahiptir. Son cemaat yeri yoktur.
Giriş doğu cepheden İki kanatlı ahşap bir kapı ile sağlanmaktadır.
Ahşap karkas sistemde, arası kerpiç dolgulu, üzeri çamur sıvalı bir yapıdır. Özellik arz etmeyen tavanı çıtalı ahşap olup kiremit kaplıdır. Doğu cephede üç girişte iki olmak üzere beş adet dikdörtgen formlu pencere sahiptir. Güneyde mihrap bir niş formunda bezemesizdir. Minberin doğu kenarı ahşap oyma geometrik motiflerle bezelidir. Cami temelde moloz taş ve harç duvarlarda kerpiç çatıda ahşap malzeme ve klasik kiremit kullanılmıştır. Minare balkon tarzında şerefeli ve külahı kurşunla kaplıdır. Yapıda herhangi bir süsleme yoktur. İbadete açıktır.
Akdeğirmen Camii
Cami, dikdörtgen plânlıdır. Kuzeyde asimetrik yerleştirilmiş ahşap kapıdan giriş yapılmaktadır. Girişin solunda kapalı, küçük bir son cemaat yeri vardır. Üzeri beşik tonoz ile örtülüdür. Buradan kare plânlı esas ibadet mekânına girilmektedir. Üzeri içten sekizgen kasnak üzerine oturan kubbeyle örtülüdür. Kubbeye geçiş elemanı tromptur. Dıştan kiremit kaplı kırma çatı ile kapatılmıştır. Dönem özgünlüğünü koruyan minaresi ahşap balkonludur. Girişin sağında ve solunda dikdörtgen formlu pencereler iç mekânı aydınlatmaktadır. İnşa malzemesi temelde moloz taş, beden duvarlarında ahşap-kerpiçtir. Ahşap minber ve mihrabı vardır. Vaaz kürsüsü yoktur. Kubbenin iç yüzeyinde kalem işi süslemeler görülmektedir. Göbekte bulunan rüzgârgülü motifi etrafında gelişim gösteren vazodaki çiçeklerde sütunlarda kırmızı, yeşil, sarı, mavi renkler kullanılmıştır. İbadete açıktır.
Alipaşa Camii
Klasik Osmanlı mimari özelliklerini taşımaktadır. Esas ibadet mekânı kare plânlı ve kubbelidir. Kubbeye geçiş köşe tromplarla sağlanmıştır. Sekizgen bir kasnaktan sonra ana mekân tek büyük kubbe ile örtülmüştür. Kuzey cephede sekiz sütun üzerine oturmuş yedi kubbe ile örtülü yuvarlak kemerli revak şeklinde bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Avluda ise şadırvan yer almaktadır. Kuzeybatı köşede yer alan minareye esas ibadet mekânından bir hücre ile geçilmektedir. Kare prizmal kaideli çokgen gövdeli ve tek şerefelidir. Tamamı kesme taştan yapılan caminin avlusunda Ali Paşa’nın eşi ve oğluna ait iki türbe bulunmaktadır. Ana mekânın kıble dışında kalan üç duvarında karşılıklı mahfiller yer alır. Bunların kuzey yönündeki oda şeklindedir. Kesme taş kemerle yapılmış mahfillerin üst kısmında kadınlara ait bölümler vardır. Kubbe kaidesinde sekizgen kasnakta ve duvarlarda pencereleri olan caminin stalâktitli mihrap ve minber mermerden yapılmıştır. 19.y.y. boyama buket desenleriyle yapılan iç süsleme caminin yapıldığı 16.y.y. ile paralellik göstermemektedir. 1939 ve daha önceki yıllarda yaşanan yer sarsıntılarında hasar gören caminin onarımı yapılırken bu desenlerin işlenmiş olabileceği düşünülmektedir. Mermer taşından özenle işlenmiş damlalıklı stalâktitli taç kapı caminin en süslü ve en güzel parçasıdır. Taç kapının sağ ve solundaki cephe duvarlarında yer alan Selçuklu stilindeki nişler taş röliefleriyle son cemaat yerini süslemektedir. İbadete açıktır.
Çay Camii
Esas ibadet mekânına ahşap, çift kanatlı kapıdan girilir. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plânlı mekân ahşap tavan ve tabanlıdır. Son cemaat yeri yoktur. Güneyde yarım silindirik formlu mihrap ve güneybatıda orijinal olmayan minber yer almaktadır. Vaaz kürsüsü yoktur. Daha geç dönemde inşa edilen minaresi yapıdan ayrıdır. Kesme taş malzemeli minare kare kaideli, silindirik gövdeli ve tek şerefelidir. Şerefe altı yedi sıra kirpi motifle hareketlendirilmiştir. Kurşun kaplı sivri külahla son bulmaktadır. Şerefeden itibaren tamamen tuğla malzeme kullanılmıştır. İç mekânı güneyde altı, batıda bir, kuzeyde beş pencere aydınlatmaktadır. Caminin yanında küçük bir eklenti bölümü vardır. Yapının inşa malzemesi moloz taştır. İbadete açıktır.
( Çekenli ) Hamza Bey Camii
Zaviyeli camiler plân düzenlemesinin tipik bir örneğini teşkil eden yapının orta kısmında esas ibadet mekânı yer almaktadır. Kalın ve yüksek bir kemerle ikiye bölünen mekânın kuzey kısmı nervürlü kubbe, güney kısmı beşik tonozla örtülüdür.
Kubbe dıştan oluklu kiremit kaplı çatı ile kapatılmıştır. Bu mekânın doğu ve batı kısmına yerleştirilmiş yan mekânlar mevcuttur. Batı yöndeki beşik tonoz örtülü olup basit bir ocak nişine sahiptir. Doğu yöndeki ise yine beşik tonoz örtülü ve bir kapı ile esas ibadet mekânına açılmaktadır. Kuzeyde basık kemerli, kesme taş söveli, çift kanatlı, ahşap kapıdan yapıya giriş yapılır. Cami olarak kullanılmaya başlandığında yapılan minare yapıdan biraz daha uzaktadır. Kare kaideli, silindirik gövdeli, tek şerefeli minare, kurşun kaplı sivri külah ile son bulmaktadır. Külaha geçişte tek sıra kirpi motifleri görülmektedir.
Minarede, üç sıra tuğla ve bir sıra kesme taş dönüşümlü kullanılmış arasına horasan harç yerleştirilmiştir. Yapı moloz taş malzeme ile inşa edilmiştir. Köşelerde ve pencere sövelerinde düzgün kesme taş görülmektedir. Güneyde yarım silindirik niş şeklinde mihrap ve yanında ahşap minber yer almaktadır. Girişin üzerinde ahşap mahfil mevcuttur. İbadete açıktır.
Devegörmez Camii
Kuzeyde yer alan çift kanatlı, sundurmalı kapıdan yapıya giriş yapılmaktadır. Esas ibadet mekânı kare plânlı, kubbelidir. Kubbe dört köşede tromplarla geçiş yapılan, sekizgen kasnak üzerine oturmaktadır. Kuzeyde kapalı, ahşap tavanlı son cemaat yeri bulunmaktadır.
Son cemaat yerinin üzeri üst mahfille devam etmektedir. Tek şerefeli, kesme taş malzemeli, ince gövdeli minarenin pabuç kısmı kavislidir. Sivri külahla sonlanmaktadır. Ahşap-kerpiç malzeme ile inşa edilen camiyi altta kare, üstte dikdörtgen formlu pencereler aydınlatmaktadır. Orijinal olmayan mihrap ve ahşap minbere sahiptir. Süsleme yoktur. İbadete açıktır.
Garipler Camii
Şehrin en eski camisi olduğu belirtilen yapı bir Hıristiyan binasından camiye çevrilmiş daha sonraki dönemler de tamiratlar görmüştür. Garipler cami, kare plânlı tek kubbeli ve orta mekânı belirleyen destek sistemi dört paye ve dört sütunun alternatif sıralanmasıyla dört tarafını koridor halinde çevreleyen beşik kemerli tonoz örtülü dört mekân daha mevcuttur. Kuzey duvara bitişik ikinci bir kubbe örtü sistemini hareketlendirmektedir. Kubbeye geçiş elemanı pandantiftir. İç mekânı kuzey, güney ve doğu cephelerde dikdörtgen çerçeveli mazgalvari pencereler aydınlatmaktadır. Cami moloz taştan minare ise kesme taştan inşa edilmiştir. Minarenin gövdesinde yeşil sırlı tuğla ile yapılan süslemeler dikkat çekmektedir. Caminin mihrap nişini üç taraftan kuşatan geniş bordürün sağ alt kenarındaki iki satırlık kitabede mihrabın H.733/M.1332–1333 tarihinde Resul B.Muhammed tarafından yapıldığı yazılıdır. İbadete açıktır.
Behzad Camii
Enine dikdörtgen plânlı yapının ana mekânının üzeri kubbe ile örtülüdür. Kubbeye nervürlü troplarla geçilmiştir. Bu mekânın solunda aynalı tonoz ile örtülü mekân mevcuttur. Giriş kuzey cephede yuvarlak kemer içine yerleştirilmiş kapıdan sağlanmaktadır. Kuzeydoğu köşede kesme taştan inşa edilmiş tek şerefeli minare yer alır. Sekizgen kaideli poligonal gövdeli tek şerefeli minare orijinal değildir. Dört sıra tuğla bir sıra moloz taş almaşıklığı ile inşa edilmiş olan yapının pencereleri kesme taştandır ve kemerlidir. 1908 yılındaki sel taşkını ve 1939 da gerçekleşen depremde hasar gören yapı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir. Cami yanındaki mezar Hoca Behzat’a aittir. Caminin içinde minberin âlemi ile Kur’ân tahtı arasına sarkıtılarak asılan büyük levhanın içinde girift ve istifli celî sülüs hatla yazılı ‘’Güzelin en güzeli güzel ahlaktır.’’ manasına gelen yazı yazılıdır. Kıble duvarının ortasında yarım daire plânlı mihrap geç dönem özelliği göstermekte iken minberi orijinal değildir.
Hoca Ahmed Ağa Camii
Esas ibadet mekânı kare plânlıdır. Üzeri yüksek kasnaklı kubbe ile örtülü olup kubbe dıştan oluklu kiremit kaplı çatı kapatılmıştır. Geniş saçak ile sonlanmaktadır. Kubbeye geçiş elemanı tromptur. Ahşap-kerpiç malzeme ile inşa edilen yapının güneyinde mihrap ve onun yanında ahşap minber bulunmaktadır. Esas ibadet mekânından çıkış yapılan üst mahfilin tavanı ve tabanı ahşaptır. Kare kaideli, silindirik gövdeli minaresi kesme taştan inşa edilmiştir. İbadete açıktır.
Horuç Camii
Kare plânlı kubbeli küçük boyutlu geç dönem camilerimizdendir. Esas ibadet mekânı kare plânlı ve intikali tromplarla sağlanan kubbe ile örtülüdür. Kubbe sekizgen kasnak üzerine oturmaktadır. Bu mekânın kuzeyinde bir mahfil güneyinde dairesel plânlı yuvarlak kemerli mihrap nişi bulunmaktadır. Kuzeydeki son cemaat yeri beş kemerle dışa açılım sağlamaktadır. Daha sonradan burada yer alan bu desteklerin arası kapatılmıştır. Güney cephe tamamen sağırken batıda bir kapı doğuda yatay yerleştirilen dikdörtgen pencereler bulunmaktadır. Kuzeybatıdaki minare kare kaideli çokgen gövdelidir. Kubbe eteğindeki gül bezek ve tomurcuk motifli kalem işi süslemelerin dışında sade bir yapıdır. Yapının yenilenmiş ve mimari değerini yitirmiştir. İbadete açıktır.
Kadı Hasan Camii
Zaviyeli cami plân tarzında inşa edilmiştir. Kuzey cephedeki ahşap kapıdan yapıya giriş yapılmaktadır. Girişin ardından kapalı, küçük bir son cemaat yeri gelmektedir. Burayı iki dikdörtgen pencere aydınlatmaktadır. Esas ibadet mekânı kare plânlı ve üzeri dört köşede tromplarla geçiş yapılan kubbe ile örtülüdür. Doğuda ve batıda dikdörtgen plânlı birer oda sivri kemerlerle harime açılmaktadır. Beş adet dikdörtgen pencere içeriye aydınlatmaktadır. Minaresi yoktur. Güneyde üç sıra mukarnasla hareketlendirilen, yarım silindirik formlu mihrap bulunmaktadır. Mihrabın sağında ve solunda birer niş vardır. Ahşap minberi orijinal değildir. Vaaz kürsüsü yoktur. Yapının beden duvarları moloz taş arasına horasan harçla inşa edilmiştir. Kubbe dıştan oluklu kiremitle kaplı çatı ile kapatılmıştır. Çatı geniş saçaklıdır. Camide herhangi bir süsleme yoktur. 2006 yılında onarım görmüştür. İbadete açıktır.
Kaya Camii
Yol durumuna bağlı olarak dıştan beş köşeli bir plân sergilemektedir. Çift kanatlı, demir kapıdan son cemaat yeri şeklinde kullanılan küçük bir alana girilmektedir. Bu mekândan orijinal ahşap kapıdan esas ibadet mekânına geçiş yapılmaktadır. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plânlı harimin üzeri içten düz ahşap tavanla, dıştan kiremit kaplı kırma çatıyla örtülüdür. Girişin üzerinde ahşap mahfil katı bulunmaktadır. İçeriyi alt ve üst katta dikdörtgen formlu, demir parmaklıklı pencereler aydınlatmaktadır. Güneyde ahşap mihrap ve minber bulunmaktadır. Güneydoğu köşede küçük bir vaaz kürsüsü yer almaktadır. Kuzeybatı köşede moloz taş temel üzerine sekizgen kaideyle devam eden minare yükselmektedir. Tek şerefeli minare kurşun kaplı sivri külahla son bulmaktadır. Şerefe altı mukarnaslarla hareketlendirilmiştir. Cami moloz taş temel üzerine ahşap v kerpiç malzeme ile inşa edilmiştir. İbadete açıktır
Küçük Beybağı Camii
Kuzeyde bulunan çift kanatlı, ahşap kapıdan yapıya giriş yapılmaktadır. Cami kare plânlı ve tek kubbelidir. Kubbeye geçiş elemanı tromptur. İç mekânı alt katta güneyde iki, doğuda üç, kuzeyde iki; üst katta doğu, batı ve kuzeyde üç pencere aydınlatmaktadır. Kuzeybatısında şadırvan bulunmaktadır. İnşasında moloz taş, ahşap ve kerpiç malzeme kullanılmıştır. Kuzeybatıdaki minare moloz taş ve briket malzeme kullanılarak yeniden inşa edilmiş ve tek şerefelidir. Esas ibadet mekânında kubbe ve kemerlerin çevresi kırmızı, mavi ve sarı renklerden oluşan sarmaşık ve su motifleriyle bezelidir. İç mekânda güneyde yer alan mihrap yağlı boya ile sonradan boyanmış çiçek motifleriyle süslenmiştir. İbadete açıktır.
Mahmut Paşa Camii
Kare plânlı kırma çatılı yapı tek minarelidir. Kuzeyindeki eğik çatılı son cemaat yeri sonradan eklenmiştir. Kare plânlı esas ibadet mekânına giriş kuzeydeki açıklıktan sağlanmaktadır. Giriş üzerinde kadınlar mahfili bulunmaktadır. Kuzeybatı köşede yer alan minare sekizgen kaide üzerinde sekizgen prizmal formlu pabuçtan sonra şerefe kısmı gelir ve bakır kaplı konik külah ile son bulmaktadır. Camide yapılan onarımlar esnasında kadınlar mahfili ve minberdeki boyalar çıkarılarak yerine kalem işi süslemeler yapılmıştır. Caminin inşasında üç sıra tuğla iki sıra moloz taş ve binanın köşelerinde kesme taş kullanılmıştır. Tavan orijinal ve kalem işi süslemelidir. Çıtakari işçilikle yapılmış arabesklerden oluşmuş güzel bir bezemesi vardır. Ortadaki göbek sekiz kollu yıldızların kesişmesinden oluşan geometrik kompozisyon yer almaktadır. Göbeğin etrafını üç dar bordür çerçevelemektedir. Süslemelerde sarı, kırmızı, kahverengi ve yeşil renkler kullanılmıştır. Minber geçme tahta tekniği ile yapılmış arabesk bezelidir. Her cephede iki tanesi altta iki tanesi üstte bulunan pencereler iç mekânı aydınlatmaktadır. Alt kattaki pencereler sivri kemerli ve dikdörtgen formlu iken üst kattaki pencereler yuvarlak kemerli ve daha küçük boyutludur.
Hatuniye Camii
Cami, imaret ve medrese yapılarından oluşan külliye içerisinde yer almaktadır. Zaviyeli Osmanlı camilerinin son aşamasındaki plân düzenlemesine sahiptir. Cami kare plânlı üzeri on iki kasnak üzerine oturan kubbe ile örtülüdür. Ana mekânın sağına ve soluna kare plânlı prizmatik üçgenlerle geçişi sağlanan tek kubbeli birer mekân daha ilave edilmiştir ki girişte beş kubbeli son cemaat yeri bulunmaktadır. Bir tanesi mihrap ekseninde iki tanesi yanda ve bir tanesi de son cemaat yerinin doğu ucunda yer alan sonradan inşa edilen payandalar yapının mimari estetiğini bozmaktadır. Pencere iç mekânı aydınlatmakta iken kuzeyde kapının üzerinde müezzin mahfili yer almaktadır. Kuzeybatıda sekizgen kaide üzerinde oturan çokgen gövdeli tek şerefeli minare bulunmaktadır. Avlunun ortasında ahşaptan sekizgen formda yapılmış orijinal olmayan, sivri kemerli sekiz dilimli kiremit çatılı bir şadırvan yer almaktadır. İç mekânda yarım silindirik şeklindeki mihrabın köşelerinde sütünceler yer almaktadır ki ahşap olan minberi yağlı boya ile boyanmış ve orijinalliğini kaybetmiştir. Ana mekân, revaklar ve minaresindeki rölief süslemeleriyle zarif ve uyumlu bir mimari yapıya sahiptir. Caminin Selçuklu tarzı stalâktitlerle işlenmiş mermer portali ve geçme ağaçtan yapılmış kapısı birer sanat eseridir. Ağaç kapıyı çevreleyen sarı ve siyah renkli mermerden yapılmış kemerin üzerinde Arapça yazılmış kitabe yer almaktadır. İbadete açıktır.
Rüstem Çelebi Camii
Cemaati tek bir mekân altında toplamak amacıyla geliştirilen merkezi kubbeli camilerimizden biridir. 18x10 m ölçülerinde dikdörtgen plânlı yapı, ortada sekiz kasnaklı kubbe ile bunun doğusunda ve batısında eş değerde ikişer kubbeli mekânlardan oluşmaktadır. Kubbeye geçiş elemanı pandantiftir. Bunlardan batıda yer alan çift kubbeli mekân sivri kemer ile dışarı açılarak son cemaat yerini teşkil etmektedir. Giriş mekânından ana mekâna geçiş tek kemerli kapı ile sağlanmaktadır. Güneyde batı duvarına bitişik inşa edilen minare tuğla malzeme ile örülü ve şerefeye geçiş beş sıra kirpi saçakla sağlanmaktadır. Sekizgen prizmal başlayan gövde silindirik biçime dönüşerek yükselmektedir. İç mekânda güneyde yarı dairesel plânlı basit bir nişten ibaret olan yuvarlak kemerli mihrap yer alırken ahşap minber orijinal değildir. Duvar örgü taşları arasında yerleştirilen tuğla sıraları ile meydana gelen süslemeler cepheyi hareketlendirmektedir. İnşa malzemesi duvarlarda moloz taş kubbe ve kemerlerde tuğla duvar köşelerinde, kenar aralıklarında, kapı ve pencere çerçevelerinde kesme taş malzeme kullanılmıştır. İbadete açıktır.
Seyit Necmeddin Camii
Kare plânlı küçük bir mahalle camisidir. Üst örtüsü içten düz ahşap tavan, dıştan oluklu kiremit kaplı kırma çatılıdır. Çatı geniş saçaklıdır. Son cemaat yeri yoktur. Camiye giriş doğu cephedeki kapıdan yapılmaktadır. İç mekânı doğu cephede alt katta bir adet, üst katta iki adet dikdörtgen pencere aydınlatmaktadır. Diğer cepheler sağırdır. İçte ahşap mihrap, minber ve üst mahfil bulunmaktadır. Taş temel üzerine ahşap iskeletlerle inşa edilen beden duvarlarının arasına kerpiç dolgu yerleştirilmiştir. Dönem özgünlüğünü koruyan minare ahşap balkon şerefelidir. Tavan eteğinden başlayarak üst mahfil boyunca devam eden geometrik süslü bordür yapıda dikkate değer tek tezyindir. İbadete açıktır.
Takyeciler Camii
Tokat il merkezinde, Tarihi Sulusokak caddesi üzerinede bulunan bu caminin kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Caminin ana mekânı kare plânlı içten dört fil ayağı ile kemerlerle birbirine bağlanmış ve üzerleri kubbe ile örtülmüştür. Duvarlarda moloz taş kubbede tuğla fil ayaklarında ve kapıda taş kullanılmıştır. Batı girişinde son cemaat yeri ve minare yer almaktadır. Avluda içten bağdadi kubbeli dıştan kırma çatılı şadırvan bulunmaktadır ve şadırvanın silindirik havuzu orijinaldir. Camide moloz ve kesme taştan yapılmış mekân ve kolonlar üzerinde dokuz kubbe bulunmaktadır. Restorasyondan önce kiremit kaplı orijinal bir çatıyla kapalı kubbeler bugün dışarıda bırakılmışlardır. Hiçbir süsleme göremediğiz iç mekânda sekiz köşeli kesme taştan yapılmış kolonlar ve başlık köşelerinde arabesk oymalar vardır. 1871 de yapıldığı sanılan barok süslemelerin mavi tonlarda işlenmiş olduğu kemerlerin birisinde kalmış küçük bir parçadan anlaşılıyor. Kesme taştan yapılmış ve onarım görmüş kısa bir minaresi vardır. Ahşap konstrüksiyon ve çatısı sonradan yapılmıştır. Güneybatı köşesine bitişik minare kare kaideli silindirik gövdeli ve tek şerefelidir. Şerefe altı mukarnaslarla süslü konik bir külah ve alem minareyi taçlandırmaktadır. Süsleme açısından esas ibadet mekânında kemer yüzeylerinde kalan kalem işi süslemelere ait kalıntılardan başka bir şey yoktur. İbadete açıktır.
Tatar Hacı Camii
Orijinalinde sıbyan mektebi amacıyla inşa edilmiştir. Kubbeyle örtülü iki kare mekân ve bu mekânları birbirine bağlayan hol kısmından oluşmaktadır. Kuzeydeki girişin ardından beşik tonoz örtülü hole ulaşılmaktadır. Holün kuzeybatısındaki kapıdan kare plânlı kubbeli mescide, kuzeydoğudaki kapıdan yine kare plânlı kubbeli odaya geçiş sağlanmaktadır. Güneyde yuvarlak niş halinde mihrap, mihrabın sağında ahşap minber yer almaktadır. Beton harçla moloz taş malzeyle inşa edilen beden duvarları dört sıra kirpi saçakla sonlanmaktadır. Mekânı dikdörtgen formlu, düzgün kesme taş söveli ve tuğla malzemeli pencereler aydınlatmaktadır. İbadete kapalıdır.
Ulu Camii
Tarihi Sulusokak caddesininden görülebiler, Cami-i Kebir Mahallesi’nde bulunan Ulu Cami’nin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Camii dikdörtgen plânlı ve batısında küçük bir avlusu ve kuzeybatı köşesinde tek şerefeli kesme taştan zarif bir minare yer almaktadır. Doğuda yer alan girişe merdivenlerle çıkılmaktadır.Doğuda kare ayaklar ile batıda sütunlar tarafından taşınan sivri kemerli son cemaat yerleri bulunmaktadır.Camiyi alt katta dikdörtgen üst katta yuvarlak kemerli pencereler aydınlatmaktadır. Esas ibadet mekânı kuzey güney doğrultusunda üç sahına ayrılmıştır. Sekiz adet ayak sırası ile birbirinden ayrılan sahınlardan orta sahın diğerlerine göre daha geniş ve yüksek tutulmuştur. Mihrap sade görünümlü minber ise ahşap kafes oyma işçiliği dikkati çeker. Düz tavan ile örtülü yapının bu kısmında yer alan 17.y.y. özelliklerini taşıyan kalem işi süslemeleri muhteşemdir. İnşa malzemesi moloz taş ve kesme taş kullanılmıştır. Caminin kesme taştan yapılmış kemerli kolonların her tarafında desenler mevcuttur. Perdahlanmış kireç taşları üzerine çini görünümü vermek için pastel renklerle boyanmış bu naif kolon süslemelerin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Kemer ve alınlarında Selçuklu çinilerindeki geçme rumi motifler ve kemer içlerine de birbirine bağlı küçük panolar halinde 16.-17. y.y. İznik çini desenlerini anımsatan süslemeler yapılmıştır. Caminin doğu ve batı yönlerindeki revakların malzeme ve işçilik bakımından birbirinden ayrı olduğu görülmektedir.
Kitabesinde ‘’Çün bu cami oldu cedit’’ ifadesi caminin yenilendiğini gösterir. İç mekânlarda ve kuzey revaklarında kesme taştan yapılmış kemerli kolonları ile batı yönündeki son cemaat yerinin devşirme sütunları da caminin çok eski olduğunu göstermektedir. Herhangi bir nedenle hasar gören cami Sultan Avcı Mehmet zamanında 1678de restore edilmiştir.
Yolbaşı Camii
Dıştan kare plânlıdır. Üç mermer sütun ile iki bölüme ayrılan son cemaat yerinin yanları sonradan kapatılmıştır. Yapıya batı cephede bulunan ahşap kapıdan girilmektedir. Esas ibadet mekânı kare plânlı ve üzeri içten kubbe, dıştan kiremit kaplı kırma çatıyla örtülüdür. Kubbeye geçiş elemanı tromptur. Ahşap minaresi ince gövdeli, balkon şerefelidir. Küçük bir külah ile son bulan minare dönem özelliğini korumaktadır. Minareye üst mahfildeki ahşap kapıdan çıkılmaktadır. Ahşap-kerpiç malzemeyle inşa edilen beden duvarları geniş saçakla sonlanmaktadır. İç mekânda yarım silindirik niş şeklinde mihrap, ahşap minber ve ahşap üst mahfil bulunmaktadır. Vaaz kürsüsü yoktur. Batıda bir, güneyde ve kuzeyde iki, mihrap üzerinde yer alan bir pencereden ışık içeriye süzülmektedir. Kubbe göbeğinde bitkisel motiflerle süslü yazıt yer almaktadır. İbadete açıktır.
Caminin ana mekânı kareye yakın dikdörtgen plânlı ve mahfil katına sahiptir. Son cemaat yeri yoktur.
Giriş doğu cepheden İki kanatlı ahşap bir kapı ile sağlanmaktadır.
Ahşap karkas sistemde, arası kerpiç dolgulu, üzeri çamur sıvalı bir yapıdır. Özellik arz etmeyen tavanı çıtalı ahşap olup kiremit kaplıdır. Doğu cephede üç girişte iki olmak üzere beş adet dikdörtgen formlu pencere sahiptir. Güneyde mihrap bir niş formunda bezemesizdir. Minberin doğu kenarı ahşap oyma geometrik motiflerle bezelidir. Cami temelde moloz taş ve harç duvarlarda kerpiç çatıda ahşap malzeme ve klasik kiremit kullanılmıştır. Minare balkon tarzında şerefeli ve külahı kurşunla kaplıdır. Yapıda herhangi bir süsleme yoktur. İbadete açıktır.
Cami, dikdörtgen plânlıdır. Kuzeyde asimetrik yerleştirilmiş ahşap kapıdan giriş yapılmaktadır. Girişin solunda kapalı, küçük bir son cemaat yeri vardır. Üzeri beşik tonoz ile örtülüdür. Buradan kare plânlı esas ibadet mekânına girilmektedir. Üzeri içten sekizgen kasnak üzerine oturan kubbeyle örtülüdür. Kubbeye geçiş elemanı tromptur. Dıştan kiremit kaplı kırma çatı ile kapatılmıştır. Dönem özgünlüğünü koruyan minaresi ahşap balkonludur. Girişin sağında ve solunda dikdörtgen formlu pencereler iç mekânı aydınlatmaktadır. İnşa malzemesi temelde moloz taş, beden duvarlarında ahşap-kerpiçtir. Ahşap minber ve mihrabı vardır. Vaaz kürsüsü yoktur. Kubbenin iç yüzeyinde kalem işi süslemeler görülmektedir. Göbekte bulunan rüzgârgülü motifi etrafında gelişim gösteren vazodaki çiçeklerde sütunlarda kırmızı, yeşil, sarı, mavi renkler kullanılmıştır. İbadete açıktır.
Klasik Osmanlı mimari özelliklerini taşımaktadır. Esas ibadet mekânı kare plânlı ve kubbelidir. Kubbeye geçiş köşe tromplarla sağlanmıştır. Sekizgen bir kasnaktan sonra ana mekân tek büyük kubbe ile örtülmüştür. Kuzey cephede sekiz sütun üzerine oturmuş yedi kubbe ile örtülü yuvarlak kemerli revak şeklinde bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Avluda ise şadırvan yer almaktadır. Kuzeybatı köşede yer alan minareye esas ibadet mekânından bir hücre ile geçilmektedir. Kare prizmal kaideli çokgen gövdeli ve tek şerefelidir. Tamamı kesme taştan yapılan caminin avlusunda Ali Paşa’nın eşi ve oğluna ait iki türbe bulunmaktadır. Ana mekânın kıble dışında kalan üç duvarında karşılıklı mahfiller yer alır. Bunların kuzey yönündeki oda şeklindedir. Kesme taş kemerle yapılmış mahfillerin üst kısmında kadınlara ait bölümler vardır. Kubbe kaidesinde sekizgen kasnakta ve duvarlarda pencereleri olan caminin stalâktitli mihrap ve minber mermerden yapılmıştır. 19.y.y. boyama buket desenleriyle yapılan iç süsleme caminin yapıldığı 16.y.y. ile paralellik göstermemektedir. 1939 ve daha önceki yıllarda yaşanan yer sarsıntılarında hasar gören caminin onarımı yapılırken bu desenlerin işlenmiş olabileceği düşünülmektedir. Mermer taşından özenle işlenmiş damlalıklı stalâktitli taç kapı caminin en süslü ve en güzel parçasıdır. Taç kapının sağ ve solundaki cephe duvarlarında yer alan Selçuklu stilindeki nişler taş röliefleriyle son cemaat yerini süslemektedir. İbadete açıktır.
Esas ibadet mekânına ahşap, çift kanatlı kapıdan girilir. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plânlı mekân ahşap tavan ve tabanlıdır. Son cemaat yeri yoktur. Güneyde yarım silindirik formlu mihrap ve güneybatıda orijinal olmayan minber yer almaktadır. Vaaz kürsüsü yoktur. Daha geç dönemde inşa edilen minaresi yapıdan ayrıdır. Kesme taş malzemeli minare kare kaideli, silindirik gövdeli ve tek şerefelidir. Şerefe altı yedi sıra kirpi motifle hareketlendirilmiştir. Kurşun kaplı sivri külahla son bulmaktadır. Şerefeden itibaren tamamen tuğla malzeme kullanılmıştır. İç mekânı güneyde altı, batıda bir, kuzeyde beş pencere aydınlatmaktadır. Caminin yanında küçük bir eklenti bölümü vardır. Yapının inşa malzemesi moloz taştır. İbadete açıktır.
Zaviyeli camiler plân düzenlemesinin tipik bir örneğini teşkil eden yapının orta kısmında esas ibadet mekânı yer almaktadır. Kalın ve yüksek bir kemerle ikiye bölünen mekânın kuzey kısmı nervürlü kubbe, güney kısmı beşik tonozla örtülüdür.
Kubbe dıştan oluklu kiremit kaplı çatı ile kapatılmıştır. Bu mekânın doğu ve batı kısmına yerleştirilmiş yan mekânlar mevcuttur. Batı yöndeki beşik tonoz örtülü olup basit bir ocak nişine sahiptir. Doğu yöndeki ise yine beşik tonoz örtülü ve bir kapı ile esas ibadet mekânına açılmaktadır. Kuzeyde basık kemerli, kesme taş söveli, çift kanatlı, ahşap kapıdan yapıya giriş yapılır. Cami olarak kullanılmaya başlandığında yapılan minare yapıdan biraz daha uzaktadır. Kare kaideli, silindirik gövdeli, tek şerefeli minare, kurşun kaplı sivri külah ile son bulmaktadır. Külaha geçişte tek sıra kirpi motifleri görülmektedir.
Minarede, üç sıra tuğla ve bir sıra kesme taş dönüşümlü kullanılmış arasına horasan harç yerleştirilmiştir. Yapı moloz taş malzeme ile inşa edilmiştir. Köşelerde ve pencere sövelerinde düzgün kesme taş görülmektedir. Güneyde yarım silindirik niş şeklinde mihrap ve yanında ahşap minber yer almaktadır. Girişin üzerinde ahşap mahfil mevcuttur. İbadete açıktır.
Kuzeyde yer alan çift kanatlı, sundurmalı kapıdan yapıya giriş yapılmaktadır. Esas ibadet mekânı kare plânlı, kubbelidir. Kubbe dört köşede tromplarla geçiş yapılan, sekizgen kasnak üzerine oturmaktadır. Kuzeyde kapalı, ahşap tavanlı son cemaat yeri bulunmaktadır.
Şehrin en eski camisi olduğu belirtilen yapı bir Hıristiyan binasından camiye çevrilmiş daha sonraki dönemler de tamiratlar görmüştür. Garipler cami, kare plânlı tek kubbeli ve orta mekânı belirleyen destek sistemi dört paye ve dört sütunun alternatif sıralanmasıyla dört tarafını koridor halinde çevreleyen beşik kemerli tonoz örtülü dört mekân daha mevcuttur. Kuzey duvara bitişik ikinci bir kubbe örtü sistemini hareketlendirmektedir. Kubbeye geçiş elemanı pandantiftir. İç mekânı kuzey, güney ve doğu cephelerde dikdörtgen çerçeveli mazgalvari pencereler aydınlatmaktadır. Cami moloz taştan minare ise kesme taştan inşa edilmiştir. Minarenin gövdesinde yeşil sırlı tuğla ile yapılan süslemeler dikkat çekmektedir. Caminin mihrap nişini üç taraftan kuşatan geniş bordürün sağ alt kenarındaki iki satırlık kitabede mihrabın H.733/M.1332–1333 tarihinde Resul B.Muhammed tarafından yapıldığı yazılıdır. İbadete açıktır.
Enine dikdörtgen plânlı yapının ana mekânının üzeri kubbe ile örtülüdür. Kubbeye nervürlü troplarla geçilmiştir. Bu mekânın solunda aynalı tonoz ile örtülü mekân mevcuttur. Giriş kuzey cephede yuvarlak kemer içine yerleştirilmiş kapıdan sağlanmaktadır. Kuzeydoğu köşede kesme taştan inşa edilmiş tek şerefeli minare yer alır. Sekizgen kaideli poligonal gövdeli tek şerefeli minare orijinal değildir. Dört sıra tuğla bir sıra moloz taş almaşıklığı ile inşa edilmiş olan yapının pencereleri kesme taştandır ve kemerlidir. 1908 yılındaki sel taşkını ve 1939 da gerçekleşen depremde hasar gören yapı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir. Cami yanındaki mezar Hoca Behzat’a aittir. Caminin içinde minberin âlemi ile Kur’ân tahtı arasına sarkıtılarak asılan büyük levhanın içinde girift ve istifli celî sülüs hatla yazılı ‘’Güzelin en güzeli güzel ahlaktır.’’ manasına gelen yazı yazılıdır. Kıble duvarının ortasında yarım daire plânlı mihrap geç dönem özelliği göstermekte iken minberi orijinal değildir.
Esas ibadet mekânı kare plânlıdır. Üzeri yüksek kasnaklı kubbe ile örtülü olup kubbe dıştan oluklu kiremit kaplı çatı kapatılmıştır. Geniş saçak ile sonlanmaktadır. Kubbeye geçiş elemanı tromptur. Ahşap-kerpiç malzeme ile inşa edilen yapının güneyinde mihrap ve onun yanında ahşap minber bulunmaktadır. Esas ibadet mekânından çıkış yapılan üst mahfilin tavanı ve tabanı ahşaptır. Kare kaideli, silindirik gövdeli minaresi kesme taştan inşa edilmiştir. İbadete açıktır.
Kare plânlı kubbeli küçük boyutlu geç dönem camilerimizdendir. Esas ibadet mekânı kare plânlı ve intikali tromplarla sağlanan kubbe ile örtülüdür. Kubbe sekizgen kasnak üzerine oturmaktadır. Bu mekânın kuzeyinde bir mahfil güneyinde dairesel plânlı yuvarlak kemerli mihrap nişi bulunmaktadır. Kuzeydeki son cemaat yeri beş kemerle dışa açılım sağlamaktadır. Daha sonradan burada yer alan bu desteklerin arası kapatılmıştır. Güney cephe tamamen sağırken batıda bir kapı doğuda yatay yerleştirilen dikdörtgen pencereler bulunmaktadır. Kuzeybatıdaki minare kare kaideli çokgen gövdelidir. Kubbe eteğindeki gül bezek ve tomurcuk motifli kalem işi süslemelerin dışında sade bir yapıdır. Yapının yenilenmiş ve mimari değerini yitirmiştir. İbadete açıktır.
Zaviyeli cami plân tarzında inşa edilmiştir. Kuzey cephedeki ahşap kapıdan yapıya giriş yapılmaktadır. Girişin ardından kapalı, küçük bir son cemaat yeri gelmektedir. Burayı iki dikdörtgen pencere aydınlatmaktadır. Esas ibadet mekânı kare plânlı ve üzeri dört köşede tromplarla geçiş yapılan kubbe ile örtülüdür. Doğuda ve batıda dikdörtgen plânlı birer oda sivri kemerlerle harime açılmaktadır. Beş adet dikdörtgen pencere içeriye aydınlatmaktadır. Minaresi yoktur. Güneyde üç sıra mukarnasla hareketlendirilen, yarım silindirik formlu mihrap bulunmaktadır. Mihrabın sağında ve solunda birer niş vardır. Ahşap minberi orijinal değildir. Vaaz kürsüsü yoktur. Yapının beden duvarları moloz taş arasına horasan harçla inşa edilmiştir. Kubbe dıştan oluklu kiremitle kaplı çatı ile kapatılmıştır. Çatı geniş saçaklıdır. Camide herhangi bir süsleme yoktur. 2006 yılında onarım görmüştür. İbadete açıktır.
Yol durumuna bağlı olarak dıştan beş köşeli bir plân sergilemektedir. Çift kanatlı, demir kapıdan son cemaat yeri şeklinde kullanılan küçük bir alana girilmektedir. Bu mekândan orijinal ahşap kapıdan esas ibadet mekânına geçiş yapılmaktadır. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plânlı harimin üzeri içten düz ahşap tavanla, dıştan kiremit kaplı kırma çatıyla örtülüdür. Girişin üzerinde ahşap mahfil katı bulunmaktadır. İçeriyi alt ve üst katta dikdörtgen formlu, demir parmaklıklı pencereler aydınlatmaktadır. Güneyde ahşap mihrap ve minber bulunmaktadır. Güneydoğu köşede küçük bir vaaz kürsüsü yer almaktadır. Kuzeybatı köşede moloz taş temel üzerine sekizgen kaideyle devam eden minare yükselmektedir. Tek şerefeli minare kurşun kaplı sivri külahla son bulmaktadır. Şerefe altı mukarnaslarla hareketlendirilmiştir. Cami moloz taş temel üzerine ahşap v kerpiç malzeme ile inşa edilmiştir. İbadete açıktır
Kuzeyde bulunan çift kanatlı, ahşap kapıdan yapıya giriş yapılmaktadır. Cami kare plânlı ve tek kubbelidir. Kubbeye geçiş elemanı tromptur. İç mekânı alt katta güneyde iki, doğuda üç, kuzeyde iki; üst katta doğu, batı ve kuzeyde üç pencere aydınlatmaktadır. Kuzeybatısında şadırvan bulunmaktadır. İnşasında moloz taş, ahşap ve kerpiç malzeme kullanılmıştır. Kuzeybatıdaki minare moloz taş ve briket malzeme kullanılarak yeniden inşa edilmiş ve tek şerefelidir. Esas ibadet mekânında kubbe ve kemerlerin çevresi kırmızı, mavi ve sarı renklerden oluşan sarmaşık ve su motifleriyle bezelidir. İç mekânda güneyde yer alan mihrap yağlı boya ile sonradan boyanmış çiçek motifleriyle süslenmiştir. İbadete açıktır.
Kare plânlı kırma çatılı yapı tek minarelidir. Kuzeyindeki eğik çatılı son cemaat yeri sonradan eklenmiştir. Kare plânlı esas ibadet mekânına giriş kuzeydeki açıklıktan sağlanmaktadır. Giriş üzerinde kadınlar mahfili bulunmaktadır. Kuzeybatı köşede yer alan minare sekizgen kaide üzerinde sekizgen prizmal formlu pabuçtan sonra şerefe kısmı gelir ve bakır kaplı konik külah ile son bulmaktadır. Camide yapılan onarımlar esnasında kadınlar mahfili ve minberdeki boyalar çıkarılarak yerine kalem işi süslemeler yapılmıştır. Caminin inşasında üç sıra tuğla iki sıra moloz taş ve binanın köşelerinde kesme taş kullanılmıştır. Tavan orijinal ve kalem işi süslemelidir. Çıtakari işçilikle yapılmış arabesklerden oluşmuş güzel bir bezemesi vardır. Ortadaki göbek sekiz kollu yıldızların kesişmesinden oluşan geometrik kompozisyon yer almaktadır. Göbeğin etrafını üç dar bordür çerçevelemektedir. Süslemelerde sarı, kırmızı, kahverengi ve yeşil renkler kullanılmıştır. Minber geçme tahta tekniği ile yapılmış arabesk bezelidir. Her cephede iki tanesi altta iki tanesi üstte bulunan pencereler iç mekânı aydınlatmaktadır. Alt kattaki pencereler sivri kemerli ve dikdörtgen formlu iken üst kattaki pencereler yuvarlak kemerli ve daha küçük boyutludur.
Cami, imaret ve medrese yapılarından oluşan külliye içerisinde yer almaktadır. Zaviyeli Osmanlı camilerinin son aşamasındaki plân düzenlemesine sahiptir. Cami kare plânlı üzeri on iki kasnak üzerine oturan kubbe ile örtülüdür. Ana mekânın sağına ve soluna kare plânlı prizmatik üçgenlerle geçişi sağlanan tek kubbeli birer mekân daha ilave edilmiştir ki girişte beş kubbeli son cemaat yeri bulunmaktadır. Bir tanesi mihrap ekseninde iki tanesi yanda ve bir tanesi de son cemaat yerinin doğu ucunda yer alan sonradan inşa edilen payandalar yapının mimari estetiğini bozmaktadır. Pencere iç mekânı aydınlatmakta iken kuzeyde kapının üzerinde müezzin mahfili yer almaktadır. Kuzeybatıda sekizgen kaide üzerinde oturan çokgen gövdeli tek şerefeli minare bulunmaktadır. Avlunun ortasında ahşaptan sekizgen formda yapılmış orijinal olmayan, sivri kemerli sekiz dilimli kiremit çatılı bir şadırvan yer almaktadır. İç mekânda yarım silindirik şeklindeki mihrabın köşelerinde sütünceler yer almaktadır ki ahşap olan minberi yağlı boya ile boyanmış ve orijinalliğini kaybetmiştir. Ana mekân, revaklar ve minaresindeki rölief süslemeleriyle zarif ve uyumlu bir mimari yapıya sahiptir. Caminin Selçuklu tarzı stalâktitlerle işlenmiş mermer portali ve geçme ağaçtan yapılmış kapısı birer sanat eseridir. Ağaç kapıyı çevreleyen sarı ve siyah renkli mermerden yapılmış kemerin üzerinde Arapça yazılmış kitabe yer almaktadır. İbadete açıktır.
Cemaati tek bir mekân altında toplamak amacıyla geliştirilen merkezi kubbeli camilerimizden biridir. 18x10 m ölçülerinde dikdörtgen plânlı yapı, ortada sekiz kasnaklı kubbe ile bunun doğusunda ve batısında eş değerde ikişer kubbeli mekânlardan oluşmaktadır. Kubbeye geçiş elemanı pandantiftir. Bunlardan batıda yer alan çift kubbeli mekân sivri kemer ile dışarı açılarak son cemaat yerini teşkil etmektedir. Giriş mekânından ana mekâna geçiş tek kemerli kapı ile sağlanmaktadır. Güneyde batı duvarına bitişik inşa edilen minare tuğla malzeme ile örülü ve şerefeye geçiş beş sıra kirpi saçakla sağlanmaktadır. Sekizgen prizmal başlayan gövde silindirik biçime dönüşerek yükselmektedir. İç mekânda güneyde yarı dairesel plânlı basit bir nişten ibaret olan yuvarlak kemerli mihrap yer alırken ahşap minber orijinal değildir. Duvar örgü taşları arasında yerleştirilen tuğla sıraları ile meydana gelen süslemeler cepheyi hareketlendirmektedir. İnşa malzemesi duvarlarda moloz taş kubbe ve kemerlerde tuğla duvar köşelerinde, kenar aralıklarında, kapı ve pencere çerçevelerinde kesme taş malzeme kullanılmıştır. İbadete açıktır.
Kare plânlı küçük bir mahalle camisidir. Üst örtüsü içten düz ahşap tavan, dıştan oluklu kiremit kaplı kırma çatılıdır. Çatı geniş saçaklıdır. Son cemaat yeri yoktur. Camiye giriş doğu cephedeki kapıdan yapılmaktadır. İç mekânı doğu cephede alt katta bir adet, üst katta iki adet dikdörtgen pencere aydınlatmaktadır. Diğer cepheler sağırdır. İçte ahşap mihrap, minber ve üst mahfil bulunmaktadır. Taş temel üzerine ahşap iskeletlerle inşa edilen beden duvarlarının arasına kerpiç dolgu yerleştirilmiştir. Dönem özgünlüğünü koruyan minare ahşap balkon şerefelidir. Tavan eteğinden başlayarak üst mahfil boyunca devam eden geometrik süslü bordür yapıda dikkate değer tek tezyindir. İbadete açıktır.
Tokat il merkezinde, Tarihi Sulusokak caddesi üzerinede bulunan bu caminin kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Caminin ana mekânı kare plânlı içten dört fil ayağı ile kemerlerle birbirine bağlanmış ve üzerleri kubbe ile örtülmüştür. Duvarlarda moloz taş kubbede tuğla fil ayaklarında ve kapıda taş kullanılmıştır. Batı girişinde son cemaat yeri ve minare yer almaktadır. Avluda içten bağdadi kubbeli dıştan kırma çatılı şadırvan bulunmaktadır ve şadırvanın silindirik havuzu orijinaldir. Camide moloz ve kesme taştan yapılmış mekân ve kolonlar üzerinde dokuz kubbe bulunmaktadır. Restorasyondan önce kiremit kaplı orijinal bir çatıyla kapalı kubbeler bugün dışarıda bırakılmışlardır. Hiçbir süsleme göremediğiz iç mekânda sekiz köşeli kesme taştan yapılmış kolonlar ve başlık köşelerinde arabesk oymalar vardır. 1871 de yapıldığı sanılan barok süslemelerin mavi tonlarda işlenmiş olduğu kemerlerin birisinde kalmış küçük bir parçadan anlaşılıyor. Kesme taştan yapılmış ve onarım görmüş kısa bir minaresi vardır. Ahşap konstrüksiyon ve çatısı sonradan yapılmıştır. Güneybatı köşesine bitişik minare kare kaideli silindirik gövdeli ve tek şerefelidir. Şerefe altı mukarnaslarla süslü konik bir külah ve alem minareyi taçlandırmaktadır. Süsleme açısından esas ibadet mekânında kemer yüzeylerinde kalan kalem işi süslemelere ait kalıntılardan başka bir şey yoktur. İbadete açıktır.
Orijinalinde sıbyan mektebi amacıyla inşa edilmiştir. Kubbeyle örtülü iki kare mekân ve bu mekânları birbirine bağlayan hol kısmından oluşmaktadır. Kuzeydeki girişin ardından beşik tonoz örtülü hole ulaşılmaktadır. Holün kuzeybatısındaki kapıdan kare plânlı kubbeli mescide, kuzeydoğudaki kapıdan yine kare plânlı kubbeli odaya geçiş sağlanmaktadır. Güneyde yuvarlak niş halinde mihrap, mihrabın sağında ahşap minber yer almaktadır. Beton harçla moloz taş malzeyle inşa edilen beden duvarları dört sıra kirpi saçakla sonlanmaktadır. Mekânı dikdörtgen formlu, düzgün kesme taş söveli ve tuğla malzemeli pencereler aydınlatmaktadır. İbadete kapalıdır.
Tarihi Sulusokak caddesininden görülebiler, Cami-i Kebir Mahallesi’nde bulunan Ulu Cami’nin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Camii dikdörtgen plânlı ve batısında küçük bir avlusu ve kuzeybatı köşesinde tek şerefeli kesme taştan zarif bir minare yer almaktadır. Doğuda yer alan girişe merdivenlerle çıkılmaktadır.Doğuda kare ayaklar ile batıda sütunlar tarafından taşınan sivri kemerli son cemaat yerleri bulunmaktadır.Camiyi alt katta dikdörtgen üst katta yuvarlak kemerli pencereler aydınlatmaktadır. Esas ibadet mekânı kuzey güney doğrultusunda üç sahına ayrılmıştır. Sekiz adet ayak sırası ile birbirinden ayrılan sahınlardan orta sahın diğerlerine göre daha geniş ve yüksek tutulmuştur. Mihrap sade görünümlü minber ise ahşap kafes oyma işçiliği dikkati çeker. Düz tavan ile örtülü yapının bu kısmında yer alan 17.y.y. özelliklerini taşıyan kalem işi süslemeleri muhteşemdir. İnşa malzemesi moloz taş ve kesme taş kullanılmıştır. Caminin kesme taştan yapılmış kemerli kolonların her tarafında desenler mevcuttur. Perdahlanmış kireç taşları üzerine çini görünümü vermek için pastel renklerle boyanmış bu naif kolon süslemelerin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Kemer ve alınlarında Selçuklu çinilerindeki geçme rumi motifler ve kemer içlerine de birbirine bağlı küçük panolar halinde 16.-17. y.y. İznik çini desenlerini anımsatan süslemeler yapılmıştır. Caminin doğu ve batı yönlerindeki revakların malzeme ve işçilik bakımından birbirinden ayrı olduğu görülmektedir.
Kitabesinde ‘’Çün bu cami oldu cedit’’ ifadesi caminin yenilendiğini gösterir. İç mekânlarda ve kuzey revaklarında kesme taştan yapılmış kemerli kolonları ile batı yönündeki son cemaat yerinin devşirme sütunları da caminin çok eski olduğunu göstermektedir. Herhangi bir nedenle hasar gören cami Sultan Avcı Mehmet zamanında 1678de restore edilmiştir.
Dıştan kare plânlıdır. Üç mermer sütun ile iki bölüme ayrılan son cemaat yerinin yanları sonradan kapatılmıştır. Yapıya batı cephede bulunan ahşap kapıdan girilmektedir. Esas ibadet mekânı kare plânlı ve üzeri içten kubbe, dıştan kiremit kaplı kırma çatıyla örtülüdür. Kubbeye geçiş elemanı tromptur. Ahşap minaresi ince gövdeli, balkon şerefelidir. Küçük bir külah ile son bulan minare dönem özelliğini korumaktadır. Minareye üst mahfildeki ahşap kapıdan çıkılmaktadır. Ahşap-kerpiç malzemeyle inşa edilen beden duvarları geniş saçakla sonlanmaktadır. İç mekânda yarım silindirik niş şeklinde mihrap, ahşap minber ve ahşap üst mahfil bulunmaktadır. Vaaz kürsüsü yoktur. Batıda bir, güneyde ve kuzeyde iki, mihrap üzerinde yer alan bir pencereden ışık içeriye süzülmektedir. Kubbe göbeğinde bitkisel motiflerle süslü yazıt yer almaktadır. İbadete açıktır.