- Katılım
- 2 Eylül 2011
- Mesajlar
- 3,872
- Tepkime puanı
- 37
Sivas ili dağlık ve yüksek bir plato üzerinde bulunmaktadır. Bu yükseltiler ortalama 1.000 m.nin üzerindedir. Dağlar ve bunların arasındaki vadiler ile çukurluk alanlar, ovalar ilin başlıca yeryüzü şekilleridir. İl alanının % 47.6 sı platolarla, % 46.2 si dağlarla, %6.2 si ise ovalarla kaplıdır.
Dağlar
İl topraklarındaki dağlar III.Zamanda oluşmaya başlamış, Alp kıvrımlaşması sırasında Kuzey ve Güney Anadolu dağları belirginleşmiştir. Kuzey Anadolu Dağlarının güneye, Güney Anadolu Dağlarının kuzeye açılan kolları il alanının büyük bölümünü kaplamaktadır.
İl topraklarındaki başlıca dağlar Köse Dağları, Tecer Dağları, Akdağlar, İncebel Dağları ve Yama Dağı’dır.
Köse Dağları
Kuzey Anadolu sıradağlarının güneye açılan en önemli kollarından biri olan Köse Dağları gerek yükselti gerek uzunluk gerek kapladıkları alan açısından Sivas’ın en önemli dağlarıdır. Bu dağlar Yıldızeli’nde Yıldız Dağı (2.537m.), Doğuda Asmalı Dağı (2.406 m.), Tekeli Dağı (2.621 m.), Köse Dağı (3.050 m.) ve Kızıldağ (3.015 m.) il topraklarında en büyük yüksekliğe ulaşmaktadır. Köse Dağlarının kuzeyde Kelkit Vadisi’ne doğru yükseltisi azalmaktadır. Bu dağların büyük bölümü Karadeniz Bölgesi içerisindedir. Karadeniz ikliminin etkisinden ötürü de Köse Dağlarının Kuzey yamaçları yer yer iğneli ağaçlarla, yapraklılardan meşe ve menengiç ağaçlarının oluşturduğu ormanlarla kaplıdır.
Tecer Dağları
Torosların kuzeye yönelik bir kolu olan Tecer Dağları, Gemerek-Şarkışla arasından başlayarak, kuzeydoğuya doğru geniş bir yay çizer. Sivas-Kangal arasında Kulmaç Dağları ismini alır. Tecer Dağlarını Huma Çayı Vadisi ikiye ayırmaktadır. Bu dağ sırası kuzeyde Çengelli, güneyde ise Deli Dağı ismini alır. Her iki dağ sırası da doğuya doğru uzanarak Doğu Anadolu Dağlarıyla birleşir.
Akdağlar
Akdağlar Kızılırmak Vadisi’nin batısından başlayarak kuzeydoğuya yönelir ve Sivas-Tokat ve Sivas-Yozgat sınırını oluşturur. Yıldızeli Çayı ile Kızılırmak Vadisi arasındaki üçgen alanı bütünüyle kaplayan Akdağlar, fazla yüksek değildir. Kolay geçit veren, yavaş yavaş yükselen bir dağ kütlesidir. Kuzeyde Karadeniz iklimine açık olduğu için dağların yüksek kesimleri geniş ve iğne yapraklı ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlar İç Anadolu Bölgesi’nin en önemli ormanlarını oluşturur.
İncebel Dağları
Toros Dağlarının devamı olan İncebel Dağları, Gemerek yöresinde Tecer Dağları’ndan ayrılır. Bundan sonra Kızılırmak vadisiyle Gemerek-Şarkışla çöküntü oluğu arasını doldurur ve kuzeydoğu yönüne uzanır. Yüksek olmayan, aşınmış İncebel Dağları Kızılırmak’ın kolları tarafından parçalanmıştır. En yüksek dorukları Karayüce Tepe (1.712 m.) ile Yücepınar Tepe (1.789 m.)’dir. Deniz etkilerine kapalı olan İncebel Dağlarında iklim çok serttir. Bu nedenle bitki örtüsünden yoksundur.
Yama Dağı
Sivas’ın doğusunda Çetinkaya-Divriği arasındaki bölgenin güneyinde yer alan volkanik bir dağdır. Bu dağ güneye doğru açılarak Malatya topraklarına ulaşmaktadır. Yüksek ve toplu bir kütle durumundaki Yama Dağının en yüksek doruğu Ozangediği Tepesi’dir (2.371 m.). Yama Dağı Divriği ve Çetinkaya yörelerinde çeşitli basamak halinde platolarla kuşatılmıştır. Genellikle çıplak olan bu dağ sırasında hayvancılığa elverişli yaylalar bulunmaktadır.
Akarsular
Kızılırmak
Türkiye’nin en uzun akarsuyu olan Kızılırmak İmranlı, Suşehri arasında kalan Kızıldağ’ın güney yamaçlarından üç ayrı koldan doğmaktadır. Bu üç kol İmranlı’ya 16 km. uzaklıktaki Çukuryurt yakınlarında birleşerek Kızılırmak ismini alır. Sonra da Zara yakınında Habeş Çayı ile birleşir, Zara Ovası’nın güneyinde Acısu ile birleştikten sonra Hafik yönüne döner. Burada Koruçay ve Acı Irmak ile birleşerek Sivas merkez ilçesine girer Bu bölgede de Tecer, Mundar, Mısmılırmak ve Yıldızeli çaylarını sularına katar. Yıldızeli’nde Kalınçay ile, Şarkışla’da Kardırak Çayı ve Acı su ile; Gemerek’te Sınır ve Kasımbeyli dereleri ile birleşir ve bundan sonra da Sivas il sınırları dışına çıkar.
Kızılırmak 1.151 km. uzunluğunda olup, bunun 250 km.si Sivas il toprakları içerisindedir. Akış hızı düzensizdir. Sivas’ta saniyede 45 m3 su akıtır. Bu düzen en çok 49.3 m3’e çıkar ve en az da 3/4 m3’e iner.
Kelkit Çayı
Gümüşhane topraklarından doğan Kelkit Çayı, Suşehri yakınlarında Sivas ili sınırlarına girdikten sonra dar ve derin bir vadiden akarak Koyulhisar, Reşadiye sınırlarıyla il topraklarını terk eder. Kelkit Çayı’nın 50 km.si il toprakları içerisindedir. Suyun akış hızı Kızılırmak’a göre daha düzenlidir. Kızıldağdan çıkan Akşar ve Gemin dereleri başlıca kollarındandır.
Tozanlı Çayı
Köse Dağının batı yamaçlarından kaynaklanan Tozanlı Çayı, birkaç kaynağın birleşmesiyle meydana gelir. Yatağı oldukça meyillidir. Şerefiye’yi geçtikten sonra ormanlık yamaçların oluşturduğu derin bir vadide büyük bir hızla akışını sürdürürken küçük-büyük birçok dereyi de beraberine alarak Doğanşar önlerinde yoluna devam eder. Bu arada Asmalı ve Tekeli dağlarından akan dereler de Tozanlı Çayına ulaşır. Tozanlı Çayı’nın akış hızı düzenlidir.
Türkiye’nin önemli barajlarından Almus Barajı bu çay üzerinde kurulmuştur.
Çaltı Çayı
Sivas’ın güneyindeki dağlardan kaynaklanan Çaltı Çayı, Yılanlı dağlarından çıkan Güneş Çayı ile Tecer, Gürleyük ve Karabel yörelerinden kaynaklanan Sincan Çayının, Divriği yakınlarında Cürek boğazında birleşmesiyle meydana gelir ve burada Çaltı adını alır. Doğu yönünde akan Çaltı Çayının suları Keban Baraj Gölüne dökülür. Divriği önlerinde akışını sürdüren Çaltı Çayı Sivas-Erzincan demiryolunu takip eder. Çaltı Çayı’nın Uzunluğu 180 km. olup, bunun 130 km.si Sivas ilinin sınırları içerisindedir.
Tohma Çayı
Fırat nehrinin önemli kollarından Tohma Çayı, her ikisi de Tohma adını taşıyan iki büyük kolun birleşmesiyle meydana gelir. Bunlardan Kangal Tohması, Şarkışla sınırları içerisinde bulunan Karatonus Dağlarından doğar. Kangal topraklarından geçerken Havuz yazısından geçen Havuzlu suyunu da alır. Bu suya Çamurlu da denir. Gürün Tohması Tahtalı Dağlarının eteklerinden doğar. Gürün ilçe merkezi önlerinden geçerken Gökpınar ve Sazcağız derelerini de alarak yoluna devam eder. Malatya sınırları içinde Kangal Tohması ile birleşerek Fırat nehrine dökülmek üzere yoluna devam eder.
Gökpınar Gölü (Gürün)
Sivas’a 147 km, Gürün ilçesine 10 km. uzaklıktadır. Gökpınar Gölü’nün suyu çok temiz ve durudur. Doğal güzellikleri ve alabalıklarıyla ünlü olan göl, dipten gelen kaynaklarla beslenmektedir. Derinliği 15 m.yi bulan gölün fazla suları Tohma Çayı’na dökülür.
Göl çevresi yörenin dinlenme ve mesire yeri olup, göl kıyısında turistik tesisler vardır. Çoğunlukla günübirlik ziyaretçilerin geldiği bir mesire yeridir.
Lota Gölleri (Hafik)
Sivas ili Hafik ilçesinin 3 km. doğusunda, Sivas-Erzurum karayolunun kuzeyindeki göller topluluğudur. Bu topluluk Lota Gölleri ismi ile anılmaktadır. İlkbahar yağışlarının başlamasıyla bu göller kabararak birleşir. Dipten gelen kaynaklarla beslenen ve derin olan Lota Göllerinde bol balık yaşar. Göllerin çevresi özellikle balık avcılarının sıkça geldiği yerler arasındadır.
Hafik Gölü (Hafik)
Sivas Hafik İlçesine 2 km, Sivas ilo merkezine de 34 km. uzaklıkta olan bu gölün alanı yaklaşık 1 km2’dir. Derinliği ortalama 6 m. olan göl, dipten kaynayan sularla beslenmektedir. Ortasında bir adacık olan gölde bol balık yaşamaktadır. Fazla suları Kızılırmak’a akan göl, yörenin önemli mesire yerlerinden biridir. Gölün çevresi yöre halkının en güzel mesire yerleri arasındadır.
Tödürge Gölü
İl Merkezine 50 km. uzaklıktaki Tödürge Gölü Sivas-Erzurum karayolu yakınında Cencin Ovası’nın doğusunda bulunmaktadır. Yüzölçümü 5 km2 olan gölün derinliği 20 m. ile 45 m. arasında değişmektedir. Dipten ve çevreden kaynaklanan sularla beslenen gölde bol balık yaşamaktadır. 1980’lerin başında uygulanmaya başlayan projeyle gölün fazla suları Kızılırmak’a akıtılmaya başlanmıştır.
Gölün doğusunda iki adacık vardır. Yabani yaşam açısından önemi büyük olan bu adacıklarda, kanatlı av hayvanlarından turna yaşamaktadır. Soyları tükenmek üzere olduğundan turnalar koruma altına alınmıştır. Mesire yeri olarak kullanılmakta olup, gölde kayıkla gezilmekte balık avlanmaktadır.
Mesire Yerleri
Sivas’ın vadi boyları ile göl kıyıları ilin başlıca mesire yerleridir. Bunların bazılarında konaklama tesisleri bulunmaktadır.
Eğriçimen (Koyulhisar)
Sivas ili Koyulhisar ilçesine 20 km. uzaklıkta, 1.700 m. yüksekliğindeki Eğriçimen yaylası yörenin önemli bir mesire yeridir. Ormanlık bir alan olup, çevresinde soğuk su kaynakları bulunmaktadır. Orman Bakanlığı burasını mesire yerine dönüştürmüştür.
Sızır Çağlayan (Gemerek)
Sivas Gemerek ilçesinde, Göksu üzerinde bulunan bu çağlayan çevresinde dinlenme ve yerleşim yerleri bulunmaktadır.
Paşa Fabrikası (Merkez)
İl merkezine 7 km. uzaklıktaki Paşa Fabrikası ağaçlık ve akarsuyu bulunan bir mesire yeridir. Bu mesire yerinde 1960 yılında iki yapay göl oluşturulmuştur. Bu mesire yerinde turistik tesisler bulunmaktadır.
Dağlar
İl topraklarındaki dağlar III.Zamanda oluşmaya başlamış, Alp kıvrımlaşması sırasında Kuzey ve Güney Anadolu dağları belirginleşmiştir. Kuzey Anadolu Dağlarının güneye, Güney Anadolu Dağlarının kuzeye açılan kolları il alanının büyük bölümünü kaplamaktadır.
İl topraklarındaki başlıca dağlar Köse Dağları, Tecer Dağları, Akdağlar, İncebel Dağları ve Yama Dağı’dır.
Köse Dağları
Kuzey Anadolu sıradağlarının güneye açılan en önemli kollarından biri olan Köse Dağları gerek yükselti gerek uzunluk gerek kapladıkları alan açısından Sivas’ın en önemli dağlarıdır. Bu dağlar Yıldızeli’nde Yıldız Dağı (2.537m.), Doğuda Asmalı Dağı (2.406 m.), Tekeli Dağı (2.621 m.), Köse Dağı (3.050 m.) ve Kızıldağ (3.015 m.) il topraklarında en büyük yüksekliğe ulaşmaktadır. Köse Dağlarının kuzeyde Kelkit Vadisi’ne doğru yükseltisi azalmaktadır. Bu dağların büyük bölümü Karadeniz Bölgesi içerisindedir. Karadeniz ikliminin etkisinden ötürü de Köse Dağlarının Kuzey yamaçları yer yer iğneli ağaçlarla, yapraklılardan meşe ve menengiç ağaçlarının oluşturduğu ormanlarla kaplıdır.
Tecer Dağları
Torosların kuzeye yönelik bir kolu olan Tecer Dağları, Gemerek-Şarkışla arasından başlayarak, kuzeydoğuya doğru geniş bir yay çizer. Sivas-Kangal arasında Kulmaç Dağları ismini alır. Tecer Dağlarını Huma Çayı Vadisi ikiye ayırmaktadır. Bu dağ sırası kuzeyde Çengelli, güneyde ise Deli Dağı ismini alır. Her iki dağ sırası da doğuya doğru uzanarak Doğu Anadolu Dağlarıyla birleşir.
Akdağlar
Akdağlar Kızılırmak Vadisi’nin batısından başlayarak kuzeydoğuya yönelir ve Sivas-Tokat ve Sivas-Yozgat sınırını oluşturur. Yıldızeli Çayı ile Kızılırmak Vadisi arasındaki üçgen alanı bütünüyle kaplayan Akdağlar, fazla yüksek değildir. Kolay geçit veren, yavaş yavaş yükselen bir dağ kütlesidir. Kuzeyde Karadeniz iklimine açık olduğu için dağların yüksek kesimleri geniş ve iğne yapraklı ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlar İç Anadolu Bölgesi’nin en önemli ormanlarını oluşturur.
İncebel Dağları
Toros Dağlarının devamı olan İncebel Dağları, Gemerek yöresinde Tecer Dağları’ndan ayrılır. Bundan sonra Kızılırmak vadisiyle Gemerek-Şarkışla çöküntü oluğu arasını doldurur ve kuzeydoğu yönüne uzanır. Yüksek olmayan, aşınmış İncebel Dağları Kızılırmak’ın kolları tarafından parçalanmıştır. En yüksek dorukları Karayüce Tepe (1.712 m.) ile Yücepınar Tepe (1.789 m.)’dir. Deniz etkilerine kapalı olan İncebel Dağlarında iklim çok serttir. Bu nedenle bitki örtüsünden yoksundur.
Yama Dağı
Sivas’ın doğusunda Çetinkaya-Divriği arasındaki bölgenin güneyinde yer alan volkanik bir dağdır. Bu dağ güneye doğru açılarak Malatya topraklarına ulaşmaktadır. Yüksek ve toplu bir kütle durumundaki Yama Dağının en yüksek doruğu Ozangediği Tepesi’dir (2.371 m.). Yama Dağı Divriği ve Çetinkaya yörelerinde çeşitli basamak halinde platolarla kuşatılmıştır. Genellikle çıplak olan bu dağ sırasında hayvancılığa elverişli yaylalar bulunmaktadır.
Akarsular
Kızılırmak
Türkiye’nin en uzun akarsuyu olan Kızılırmak İmranlı, Suşehri arasında kalan Kızıldağ’ın güney yamaçlarından üç ayrı koldan doğmaktadır. Bu üç kol İmranlı’ya 16 km. uzaklıktaki Çukuryurt yakınlarında birleşerek Kızılırmak ismini alır. Sonra da Zara yakınında Habeş Çayı ile birleşir, Zara Ovası’nın güneyinde Acısu ile birleştikten sonra Hafik yönüne döner. Burada Koruçay ve Acı Irmak ile birleşerek Sivas merkez ilçesine girer Bu bölgede de Tecer, Mundar, Mısmılırmak ve Yıldızeli çaylarını sularına katar. Yıldızeli’nde Kalınçay ile, Şarkışla’da Kardırak Çayı ve Acı su ile; Gemerek’te Sınır ve Kasımbeyli dereleri ile birleşir ve bundan sonra da Sivas il sınırları dışına çıkar.
Kızılırmak 1.151 km. uzunluğunda olup, bunun 250 km.si Sivas il toprakları içerisindedir. Akış hızı düzensizdir. Sivas’ta saniyede 45 m3 su akıtır. Bu düzen en çok 49.3 m3’e çıkar ve en az da 3/4 m3’e iner.
Kelkit Çayı
Gümüşhane topraklarından doğan Kelkit Çayı, Suşehri yakınlarında Sivas ili sınırlarına girdikten sonra dar ve derin bir vadiden akarak Koyulhisar, Reşadiye sınırlarıyla il topraklarını terk eder. Kelkit Çayı’nın 50 km.si il toprakları içerisindedir. Suyun akış hızı Kızılırmak’a göre daha düzenlidir. Kızıldağdan çıkan Akşar ve Gemin dereleri başlıca kollarındandır.
Tozanlı Çayı
Köse Dağının batı yamaçlarından kaynaklanan Tozanlı Çayı, birkaç kaynağın birleşmesiyle meydana gelir. Yatağı oldukça meyillidir. Şerefiye’yi geçtikten sonra ormanlık yamaçların oluşturduğu derin bir vadide büyük bir hızla akışını sürdürürken küçük-büyük birçok dereyi de beraberine alarak Doğanşar önlerinde yoluna devam eder. Bu arada Asmalı ve Tekeli dağlarından akan dereler de Tozanlı Çayına ulaşır. Tozanlı Çayı’nın akış hızı düzenlidir.
Türkiye’nin önemli barajlarından Almus Barajı bu çay üzerinde kurulmuştur.
Çaltı Çayı
Sivas’ın güneyindeki dağlardan kaynaklanan Çaltı Çayı, Yılanlı dağlarından çıkan Güneş Çayı ile Tecer, Gürleyük ve Karabel yörelerinden kaynaklanan Sincan Çayının, Divriği yakınlarında Cürek boğazında birleşmesiyle meydana gelir ve burada Çaltı adını alır. Doğu yönünde akan Çaltı Çayının suları Keban Baraj Gölüne dökülür. Divriği önlerinde akışını sürdüren Çaltı Çayı Sivas-Erzincan demiryolunu takip eder. Çaltı Çayı’nın Uzunluğu 180 km. olup, bunun 130 km.si Sivas ilinin sınırları içerisindedir.
Tohma Çayı
Fırat nehrinin önemli kollarından Tohma Çayı, her ikisi de Tohma adını taşıyan iki büyük kolun birleşmesiyle meydana gelir. Bunlardan Kangal Tohması, Şarkışla sınırları içerisinde bulunan Karatonus Dağlarından doğar. Kangal topraklarından geçerken Havuz yazısından geçen Havuzlu suyunu da alır. Bu suya Çamurlu da denir. Gürün Tohması Tahtalı Dağlarının eteklerinden doğar. Gürün ilçe merkezi önlerinden geçerken Gökpınar ve Sazcağız derelerini de alarak yoluna devam eder. Malatya sınırları içinde Kangal Tohması ile birleşerek Fırat nehrine dökülmek üzere yoluna devam eder.
Gökpınar Gölü (Gürün)
Sivas’a 147 km, Gürün ilçesine 10 km. uzaklıktadır. Gökpınar Gölü’nün suyu çok temiz ve durudur. Doğal güzellikleri ve alabalıklarıyla ünlü olan göl, dipten gelen kaynaklarla beslenmektedir. Derinliği 15 m.yi bulan gölün fazla suları Tohma Çayı’na dökülür.
Göl çevresi yörenin dinlenme ve mesire yeri olup, göl kıyısında turistik tesisler vardır. Çoğunlukla günübirlik ziyaretçilerin geldiği bir mesire yeridir.
Lota Gölleri (Hafik)
Sivas ili Hafik ilçesinin 3 km. doğusunda, Sivas-Erzurum karayolunun kuzeyindeki göller topluluğudur. Bu topluluk Lota Gölleri ismi ile anılmaktadır. İlkbahar yağışlarının başlamasıyla bu göller kabararak birleşir. Dipten gelen kaynaklarla beslenen ve derin olan Lota Göllerinde bol balık yaşar. Göllerin çevresi özellikle balık avcılarının sıkça geldiği yerler arasındadır.
Hafik Gölü (Hafik)
Sivas Hafik İlçesine 2 km, Sivas ilo merkezine de 34 km. uzaklıkta olan bu gölün alanı yaklaşık 1 km2’dir. Derinliği ortalama 6 m. olan göl, dipten kaynayan sularla beslenmektedir. Ortasında bir adacık olan gölde bol balık yaşamaktadır. Fazla suları Kızılırmak’a akan göl, yörenin önemli mesire yerlerinden biridir. Gölün çevresi yöre halkının en güzel mesire yerleri arasındadır.
Tödürge Gölü
İl Merkezine 50 km. uzaklıktaki Tödürge Gölü Sivas-Erzurum karayolu yakınında Cencin Ovası’nın doğusunda bulunmaktadır. Yüzölçümü 5 km2 olan gölün derinliği 20 m. ile 45 m. arasında değişmektedir. Dipten ve çevreden kaynaklanan sularla beslenen gölde bol balık yaşamaktadır. 1980’lerin başında uygulanmaya başlayan projeyle gölün fazla suları Kızılırmak’a akıtılmaya başlanmıştır.
Gölün doğusunda iki adacık vardır. Yabani yaşam açısından önemi büyük olan bu adacıklarda, kanatlı av hayvanlarından turna yaşamaktadır. Soyları tükenmek üzere olduğundan turnalar koruma altına alınmıştır. Mesire yeri olarak kullanılmakta olup, gölde kayıkla gezilmekte balık avlanmaktadır.
Mesire Yerleri
Sivas’ın vadi boyları ile göl kıyıları ilin başlıca mesire yerleridir. Bunların bazılarında konaklama tesisleri bulunmaktadır.
Eğriçimen (Koyulhisar)
Sivas ili Koyulhisar ilçesine 20 km. uzaklıkta, 1.700 m. yüksekliğindeki Eğriçimen yaylası yörenin önemli bir mesire yeridir. Ormanlık bir alan olup, çevresinde soğuk su kaynakları bulunmaktadır. Orman Bakanlığı burasını mesire yerine dönüştürmüştür.
Sızır Çağlayan (Gemerek)
Sivas Gemerek ilçesinde, Göksu üzerinde bulunan bu çağlayan çevresinde dinlenme ve yerleşim yerleri bulunmaktadır.
Paşa Fabrikası (Merkez)
İl merkezine 7 km. uzaklıktaki Paşa Fabrikası ağaçlık ve akarsuyu bulunan bir mesire yeridir. Bu mesire yerinde 1960 yılında iki yapay göl oluşturulmuştur. Bu mesire yerinde turistik tesisler bulunmaktadır.