Sakarya tiyatro

ceylannur

Uzman Kardeşimiz
Üyemiz
Katılım
2 Eylül 2011
Mesajlar
3,872
Tepkime puanı
37
Tiyatro

Adapazarı’nda tiyatro faaliyetlerinin geçmişini 1860’lara götürmek mümkündür. Zira Ermeni sanatçılardan oluşan ve 1863 yılında dağılan Şark Tiyatrosu oyuncularının Anadolu’ya dağılarak tiyatro faaliyeti gösterdikleri, 1890 yılında Adapazarı’nda 12.810 Ermeni Gregoryen nüfusun yaşadığı, aynı yıllarda Adapazarı’nda dört kız ortaokulu, dört erkek lisesi, bir misyoner okulunda toplam 1.240 Ermeni öğrencinin öğrenim gördüğü bilinmektedir. Söz konusu okullarda tiyatro gösterimlerinin yapılmış olması kuvvetle muhtemeldir.

Adapazarı’nda kaynaklara dayalı olarak bilinen ilk tiyatro gösterimi, İstanbul Dar’ül-Bedayi Tiyatrosu’nca (İstanbul Şehir Tiyatroları), 1922 yılında Kömürpazarı Havuzlu Kahve’de oynanan Aka Gündüz’ün “Muhterem Katil” adlı oyunudur. Ermeni oyuncular Zabel, Anayis, Sara Mannik ve Roza Hanım’larla, Şadi Nurettin Şefkati, Rıza Fazıl, Mehmet Kemal, Vasfı Rıza Zobu, ve Hazım Körmükçü’nün rol aldığı oyun, Adapazarı Ankara Kıraathanesi’nde tekrar sahnelendiği bilinmektedir. Aynı yıl Şadi Bey yönetimindeki Milli Sahne’nin de Adapazarı’na turne yaparak oyunlar sahnelediği kayıtlarda mevcuttur. 1924 yılında ise Komik Mümin Kumpanyası, Şişman Muammer Sahne Sanatkarları ve Sabık Dar’ül-Bedayi Sanatkaran Grubu’nun, ilimizde bazı oyunlar sahnelediği de bilinmektedir. Aynı yıllarda Cumhuriyet Kıraathanesi’nde de bazı oyunların sahnelendiği ifade edilmektedir.

Adapazarı’nda, İstanbul kökenli grupların turne amaçlı gösterimleri dışında, yerel tiyatro gruplarının ilk oluşumu 1932 yılında bütün yurtta faaliyete başlayan Halkevi kökenli olanlarıdır. Eşref Sayit’in Kocaeli Valiliği (1927-34) döneminde) 1932 yılında 2 katlı olarak inşa edilen Adapazarı Halkevi binasının ek kısmındaki sinema salonu, aynı zamanda tiyatro sahnesi olarak kullanılmaktaydı. 1933 yılında ilimizde oluşturulan Halkevi Temsil Kolu, 1934 yılında Polis Memuru Fehmi Varsan’ın temsil kolu başkanı seçilmesiyle atılım gerçekleştirir ve Direktör Ali Bey’in Misafir-i İstiskal’ini hazırlar. Fehmi Varsan’ın İstanbul’a tayini sonrasında temsil kolu oyunlarını, Sabihahanım İlkokulu Müdürü Zeki Tanır’ın yönetiminde, İlçe İlköğrteim Müdürü Talat Tarkan, Karaosman İlkokulu Müdürü Remzi Gençosman, Adapazarı Ortaokulu Türkçe Öğretmeni Hasan Balcıoğlu, Ali Şemsi ve Cahit Tunç'un rol aldığı oyunlarla sahneliyordu. Sakarya’nın il olduğu 1954 yılında Halkevlerinin kapatılması sonucu, temsil kolu da faaliyetlerini okulların tiyatro kolları aracılığıyla sürdürmeye çalıştı.

1950-70 yılları arasında ilimizde tiyatro faaliyetleri, daha çok Adapazarı Ortaokulu ve Adapazarı Lisesi’nin kol faaliyeti olarak ön plana çıkmış, bu dönemde Hasan Balcıoğlu, Meziyet Akkemik, Gülçin Devrim, Rüknettin Bağcı ve Necati Mert gibi öğretmenlerin öncülüğünde bir çok oyun sahnelenmiştir.

1960-80 arasında Resul Arslan yönetimindeki Alparslan Oda Tiyatrosu, Sait Yalım, Nevzat Bayrak’ında içinde eyer aldığı Ülkü Tiyatrosu, Necati Mert ve Savaş Korkmaz’ın öncülüğündeki Genç Tiyatrocular, Cavit Yur ile Ekrem Tokdemir’in yönetiminde Yurdemir Tiyatrosu, M. Selahaddin Şimşek yönetiminde Salih Deniz, Mehmet Sami Çakmak, Alaattin Taşçeken’in katılımıyla Beyaz Leke Tiyatrosu, Salim Atar, Erdal Er, İffet Erdoğan ve Arif Nazım’ın yer aldığı Halk Eğitim Merkezi (HEM) Oyuncularının bazı oyunları sahnelediği bilinmektedir. Adapazarı’nda 1970’li yılların en önemli tiyatro grubu olan Beyaz Leke Tiyatrosu olup, Ali Nar’ın Muhtar Kafası ve Necip Fazıl’ın Siyah Pelerinli Adam adlı oyunlarını Türkiye genelinde 60’ın üzerinde ilde sahneleme başarısını göstermiştir.

1960 ve 70’li yıllarda Türkiye’nin bir çok ünlü tiyatro grubunu ve tiyatrocusunu ilimize getirerek, Adapazarı halkına sunan organizatör Hamdi Özarutandır‘dir. Özarutan dönemin popüler grup veya tiyatrocularını sanatseverlerle buluşturarak şehrimize önemli katkılar sunmuştur.

1980-90’lı yılların ilimizdeki en önemli tiyatrocusu Salim Atar’dır. 1983’te aralarında İffet Erdoğan, Ufuk Güngörsün gibi genç oyuncuların da bulunduğu isimlerle Sakarya Sanat Tiyatrosu’nu kuran Salim Atar, yönettiği ve baş rolünü oynadığı Şaban Yine Şaban adlı oyunuyla büyük ilgi görmüş, 1985-89 yılları arasında da Adapazarı Belediyesi Konservatuarı Tiyatro Bölümünde eğitici ve yönetmenlik üstlenerek, bir çok oyunu sahnelemiş, 1990’larda ise Özel Sakarya Lisesi Tiyatro Kolu ve Halk Eğitim Merkezi Tiyatro Bölümünü yönetmiştir.

1990’larda ise Kamil Övünç ve Osman Karpuz’un dikkati çektiklerini görüyoruz. Adapazarı Belediye Tiyatrosu’nda yıldızı parlayan Övünç, kuruduğu gruplarla özellikle geleneksel tiyatronun temel öge ve unsurlarını sergilemeye devam etmiş; ortaoyunu, karagöz-hacivat, meddah tiplemeleriyle dikkat çekerken, bazı televizyon dizilerinde de rol almıştır. Osman Karpuz ise, Yunus Emre Sanat Tiyatrosu (YEST) adıyla bir tiyatro grubu oluşturarak, sahnelediği bazı oyunlarda yazıp yönetmiş ve oynamıştır.

Kamil Övünç Tiyatrosu ise, 1990’lardaki çizgisini koruyarak, geleneksel ortaoyunu ve gölge oyunu gösterilerini, 2000’lerde de sürdürürken, kısa akı SAKÜT olan Sapanca Kültür ve Tiyatro Topluluğu, tiyatro ve sinema oyuncusu Mustafa Suphi’nin yönetmenliğinde Cemal Karaağaç, Tuncer Serdaroğlu, Ekrem Pehlivanoğlu, Eren Satıroğlu, Gül Adıyaman, İnci Güç, Mine Pulat, Pınar Kızılırmak, Ramazan Özdemir ve Tülay Bekar’ın katılımıyla; Memet Baydur’un Düdüklüde Kıymalı Bamya, Turgut Özakman’ın Töre ve Cemal Karaağaç’ın Sabanca adlı oyunlarını başarıyla sahnelemiştir.

Sakarya’daki tiyatro sanatının ilgi görmesinde Adapazarı Büyükşehir Belediyesi’nin öncülüğünde, ilki 2000’de, ikincisi 2003’te, üçüncüsü 2004’te ve dördüncüsü 2005’te gerçekleştirilen Adapazarı Geleneksel Tiyatro Günleri’nin de payı büyüktür. Ulusal tiyatro grupları ve yerel tiyatro grupları sahne alırken, bir çok ünlü tiyatro sanatçısı da söyleşilerle şenliği zenginleştirmektedirler.
Türk Tiyatrosunun önemli oyuncularından Salih Kalyon ile Sema Yunak da Adapazarılıdır.
 
Moderatör tarafında düzenlendi:
Üst Alt