Ana sayfa
Forumlar
Yeni mesajlar
Forumlarda ara
Neler yeni
Yeni mesajlar
Son aktiviteler
Giriş yap
Kayıt ol
Neler yeni
Ara
Ara
Sadece başlıkları ara
Kullanıcı:
Yeni mesajlar
Forumlarda ara
Menü
Giriş yap
Kayıt ol
Install the app
Yükle
Ana sayfa
Forumlar
İSLAMİ PAYLAŞIMLAR
Risale-i Nur
İşârât-ül İ'caz
Işaretül icaz risalesindeki bölümler (Ibtiday-i Tefsir)
JavaScript devre dışı. Daha iyi bir deneyim için, önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.
Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz..
Tarayıcınızı güncellemeli veya
alternatif bir tarayıcı
kullanmalısınız.
Konuya cevap cer
Mesaj
<blockquote data-quote="Ekrem" data-source="post: 24031" data-attributes="member: 3"><p style="margin-left: 20px"><span style="font-size: 18px"><p style="text-align: right"><span style="color: red">[FONT=&quot]بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيبِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ[/FONT]</span></p></p> <p style="margin-left: 20px"></span></p><p><span style="font-size: 18px"><p style="text-align: right"><span style="color: red">[FONT=&quot] اَلرَّحْمنُ عَلّمَ الْقُرْآنَ خَلَقَ اْلاِنْسَانَ عَلَّمَهُ الْبَيَانَ[/FONT]</span></p><p></span></p><p><span style="font-size: 18px"><p style="text-align: right"><span style="color: red">[FONT=&quot] فَنَحْمَدُهُ مُصَلّينَ عَلَى نَبِيِّهِ مُحَمَّدٍ الَّذِى اَرْسَلَهُ رَحْمَةً لِلْعَا لَمِينَ وَ جَعَلَ مُعْجِزَتَهُ الْكُبْرَى الْجَامِعَةُ بِرُمُوزِهَا وَ اِشَارَاتِهَا لِحَقَائِقِ الْكَائِنَاتِ بَاقِيَةً عَلَى مَرِّ الدُّهُورِ اِلَى يَوْمِ الدِّينِ وَ عَلَى آلِهِ عَامَّةً وَ اَصْحَابِهِ كَافَّةً[/FONT]</span></p><p></span></p><p><span style="font-size: 18px"><p style="text-align: right"><span style="color: red">[FONT=&quot] [/FONT]</span></p><p></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>Evvelâ:</strong></em> Şu İşârât-ül İ'caz adlı eserden maksadımız; Kur'anın nazmına, lafzına ve ibaresine</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ait i'caz işaretlerini ve remizlerini beyan etmektir. Çünki i'cazın mühim bir vechi, nazmından tecelli eder. Ve en parlak i'caz, Kur'anın nazmındaki nakışlardan ibarettir.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Sâniyen: Kur'andaki an</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">sır-ı esasiye ve Kur'anın takip ettiği maksadlar; Tevhid, Nübüvvet, Haşir, Adalet ile İbadet olmak üzere dörttür. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Bu dört unsuru beyan edeceğiz.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>Sual:</strong></em> Kur'anın şu dört hedefe doğru yürüdüğü neden malûmdur?</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>Cevab:</strong></em> Evet benî-âdem, büyük bir kervan ve azîm bir kafile gibi m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">zinin derelerinden gelip, vücut ve hayat sahrasında misafir olup, istikbalin yüksek dağlarına ve müzeyyen bağlarına müteveccihen kafile kafile müteselsilen yürümekte iken, kâinatın nazar-ı dikkatini celbetti: "Şu garib ve acip mahluklar kimlerdir? Nereden geliyorlar? Nereye gidiyorlar?" diye ahvallerini anlamak üzere hilkat hükûmeti, fenn-i hikmeti karşılarına çıkardı. Ve aralarında </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">şö</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yle bir muhavere başladı:</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Hikmet: Nereden geliyorsunuz? Nereye gidiyorsunuz? Bu dünyada i</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">iniz nedir? </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Reisiniz kimdir?</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Bu suale, benî-âdem namına, emsali olan büyük peygamberler gibi, Muhammed-i Arabî Aleyhissalâtü Vesselâm, nev'-i beşere vek</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">leten karşısına çıkarak </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">şö</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yle cevabta bulundu:</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Ey hikmet! Bu gördüğün insanlar, Sultan-ı Ezelî'nin kudretiyle yokluk karanlıklarından ziyadar varlık âlemine çıkarılan mahluklardır. Sultan-ı Ezelî, bütün mevcudatı içinde biz insanları seçmiş ve emanet-i kübr</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yı bize vermiştir. Biz haşir yoluyla saadet-i ebediyeye müteveccihen hareket etmekteyiz. Dünyadaki işimiz de, o saadet-i ebediye yollarını temin etmekle, re's-ül malımız olan istidatlarımızı nemalandırmaktır. Ve şu azîm insan kervanına, bundan sonra Sultan-ı Ezelî'den risalet vazifesiyle gelip riyaset eden benim. İşte o Sultan-ı Ezelî'nin risalet beratı olarak bana verdiği Kur'an-ı Azîmüşş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n elimdedir. Ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">üphen varsa al, oku!</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Muhammed-i Arabî Aleyhissalâtü Vesselâm'</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n verdi</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">i </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u cevablar, Kur'andan muktebes ve Kur'an lisan</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yla söylenildi</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">inden; Kur'an</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n an</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> esasiyesinin </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u dört maksatta temerküz etti</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">i anla</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">şı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yor.</span></span></p><p></p><p><strong><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> S: </span></span></strong><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u makas</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">d-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> erbaa, Kur'an</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n hangi âyetlerinde bulunuyor?</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><strong>C:</strong> O anasır-ı erbaa, Kur'anın heyet-i mecmuasında bulunduğu gibi; Kur'anın surelerinde, âyetlerinde, kelâmlarında, hattâ kelimelerinde bile sarahaten veya işareten veya remzen bulunmaktadır. Çünkü Kur'anın küllü, cüz'lerinde göründüğü gibi; cüz'leri de, Kur'anın küllüne âyinedir. Bunun içindir ki, Kur'an müşahhas olduğu halde, efrad sahibi olan küllî gibi tarif edilir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>S:</strong> </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">بِسْمِ اللّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ve </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلْحَمْدُ لِلّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> gibi âyetlerde makasıd-ı erbaaya işaretler var mıdır?</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>C:</strong> Evet </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">قُلْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> kelimesi, Kur'anın çok yerlerinde mezkûr veya mukadderdir. Bu mezkûr ve mukadder olan </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">قُلْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> kelimelerine esas olmak üzere </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">بِسْمِ اللّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> dan evvel </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">قُلْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> kelimesi mukadderdir. Yani, "Ya Muhammed! Bu cümleyi insanlara söyle ve t</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lim et." Demek besmelede İlahî ve zımnî bir emir var. Binaenaleyh şu mukadder olan </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">قُلْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> emri, risalet ve nübüvvete işarettir. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Çünkü; Resûl olmasaydı, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">tebliğ ve t</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lime me'mur olmazdı. Kezalik hasrı ifade eden "câr ve mecrur'un takdimi", tevhide îmadır. Ve keza </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلرَّحْمن</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> nizam ve adalete, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلرَّحِيم</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> de haşre delalet eder. Ve keza </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلْحَمْدُ لِلّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> daki ( </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">ل</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ) ihtisası ifade ettiğinden tevhide işarettir. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">رَبِّ الْعَالَمِينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> adaletle nübüvvete remizdir. Çünki terbiye, resûller vasıtasıyla olur. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> zaten sarahaten haşir ve kıyamete del</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">let eder.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Ve keza </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِنَّا اَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> sadefi de, o makasıd-ı erbaa cevherlerini tazammun etmiştir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">بِسْمِ اللّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Bu kelâm, güneş gibidir. Yani, güneş başkalarını gösterdiği gibi, kendini de gösterir; başka bir güneşe ihtiyaç bırakmaz. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">بِسْمِ اللّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> başkalarına yapt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı vazifeyi, kendisine de yapıyor, ikinci bir </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">بِسْمِ اللّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> daha lâzım değildir. Evet </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">بِسْمِ اللّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> öyle müstakil bir nurdur ki, bu nur hiçbir şeye bağlı değildir. Hatta bu nurun "câr ve mecrur"u bile hiçbir şeye muhtaç değildir. Ancak </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">(ب)</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> harfinden müstefad olan </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَسْتَعِينُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> veya örfen malûm olan </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَتَيَمَّنُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> veyahut mukadder olan </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">قُلْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ün istilzam ettiği </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِقْرَاْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> fiillerinden birine mütealliktir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong><em>İhtar:</em></strong> </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">بِسْمِ اللّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> daki "câr ve mecrur"a müteallik olarak </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">mezkur olan fiiller, besmeleden sonra takdir edilir ki, hasrı ifade etmekle ihl</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s ve tevhidi tazammun etsin.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِسْمْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Cenab-ı Hakk'ın zâtî isimleri olduğu gibi, fi'lî isimleri de vardır. Bu fi'lî isimlerin, Gaffar ve Rezzak, Muhyî ve Mümît gibi pekçok nevi'leri vardır.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>S-</strong> Bu fi'lî isimlerinin kesretle tenevvüü neden meydana geliyor?</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>C-</strong> Kudret-i Ezeliyenin kâinattaki mevcudatın nevi'lerine, ferdlerine olan nisbet ve taallûkundan husule gelir. Bu itibarla, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">بِسْمِ اللّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> kudret-i ezeliyenin taalluk ve tesirini celbeder. Ve o taallûk, abdin kesbine ve işine yardım edici bir ruh gibi olur. Öyle ise hiç kimse, hiçbir işini Besmelesiz bırakmasın!</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَللّهُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">fza-i celali, bütün sıfât-ı kemaliyeyi tazammun eden bir sadeftir. Çünki; l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">fza-i cel</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l, Zât-ı Akdes'e del</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">let eder; Zât-ı Akdes de, bütün sıfât-ı kemaliyeyi istilzam eder; öyle ise, o l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">fza-i mukaddese, del</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">âlet</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">-i iltizamiye ile bütün sıfât-ı kemaliyeye del</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">let eder.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>İhtar:</strong></em> Başka ism-i haslarda bu del</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">âlet</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> yoktur. Çünki başka zâtlarda sıfât-ı kemaliyeyi istilzam etmek yoktur.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلرَّحْمنِ الرَّحِيمِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Bu iki sıfatın l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">fza-i cel</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lden sonra zikirlerini icab eden münasebetlerden birisi şudur ki: L</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">fza-i cel</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lden cel</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l silsilesi tecelli ettiği gibi, bu iki sıfattan dahi cemal silsilesi tecelli ediyor. Evet herbir âlemde emir ve nehiy, sevab ve azab, tergib ve terhib, tesbih ve tahmid, havf ve reca gibi pek çok füruat, cel</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l ve cemalin tecellisiyle teselsül edegelmektedir. </span></span></p><p></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><em><strong>İkincisi:</strong></em> Cenab-ı Hakk'ın ismi, Zât-ı Akdes'ine ayn olduğu cihetle; l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">fza-i cel</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l, sıfât-ı ayniyeye işarettir. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلرَّحِيمِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> de, fi'lî olan sıfât-ı gayriyeye îmadır. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلرَّحْمَنِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> dahi, ne ayn ne gayr olan sıfât-ı seb'aya remizdir. Zira Rahman, Rezzak m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nasınadır. Rızk, bekaya sebebdir. Beka, tekerrür-ü vücuttan ibarettir. Vücut </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ise; birincisi mümeyyize, ikincisi muhassısa, üçüncüsü müreccihe olmak üzere "İlim, İrade, Kudret" sıfatlarını istilzam eder. Beka dahi, semere-i rızık mahsulü olduğu için, "Basar, Sem', Kelâm" sıfatlarını iktiza eder ki; merzuk istediği zaman, ihtiyacını görsün, istediği zaman işitsin, aralarında vasıta bulunduğu takdirde o vasıta ile konuşsun. Bu altı sıfat, şübhesiz birinci sıfatı olan hayatı istilzam ederler.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>S-</strong> Rahman, büyük nimetlere; Rahîm, küçük nimetlere delalet ettikleri cihetle; Rahîm'in Rahman'dan sonra zikri, yukarıdan aşağıya inmek manasına olan "San'at-üt tedelli" kaidesine dâhildir. Bu ise, belâgatça makbul değildir?</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>C-</strong> Evet kaşlar göze, gem ata mütemmim oldukları ve onların noksanlarını ikmal ettikleri gibi; küçük ni'metler de, büyük ni'metlere mütemmimdirler. Bu itibarla mütemmim olan haddizatında küçük de olsa, faideyi ikmal ettiğinden, büyükten daha büyük olması icab eder. Ve keza büyükten beklenilen menfaat, küçüğe mütevakkıf ise; o küçük, büyük sırasına geçer; o büyük dahi, küçük hükmünde kalır. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Kilit ile anahtar, lisan ile ruh gibi.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Ve keza bu makam, ni'metlerin t</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">d</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">d</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> veya ni'metler ile imtinan makam</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> de</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ildir. Ancak insanlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">, gizli ve küçük ni'metlere tenbih ve ikaz etmek makam</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">d</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. Evvelki makamlardaki "tedellî", </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u "tenbih" makam</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nda terakki say</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. Çünki gizli ve küçük nimetleri insanlara göstermek ve insanlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> onlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n vücuduna ikaz etmek, daha lây</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">k ve daha lâz</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">md</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Bu itibarla, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u mes'elemizde tedelli de</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">il, terakki vard</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><strong>S:</strong> Mebde ve me'haz itibariyle rikkat-ül kalb m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nasını ifade eden bu iki sıfatın Cenab-ı Hak hakkında kullanılması caiz değildir. Eğer m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na-yı hakikatlerinin lâzımı ve neticesi olan in'am ve ihsan kasdedilirse, mecazda ne hikmet vardır?</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>C:</strong> Bu iki sıfat, "yed" gibi m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na-yı hakikîleriyle, Cenab-ı Hak hakkında kullanılması muhal olan müteşabihattandır. Müteşabihatta, m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na-yı mecazînin m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na-yı hakikînin lafzıyla, üslûbuyla gösterilmesindeki hikmet, insanların me'luf ve malûmları olmayan m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">naları ve hakikatları zihinlerine yakınlaştırıp kabul ettirmekten ibarettir. Meselâ "yed"in m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na-yı mecazîsi insanlara me'nus olmad</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ından, mana-yı hakikînin şekliyle, lafzıyla gösterilmesi zarureti vardır.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلْحَمْدُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Evvelâ bu kelimeyi mâkabline bağlattıran cihet-i münasebet; "Rahman" "Rahîm"in del</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">let ettikleri ni'metlerin hamd ve şükür ile karşılanması lüzumundan ibarettir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>Sâniyen:</strong></em> Şu </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلْحَمْدُ لِلَّهِ </span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> cümlesi, herbiri niam-ı esasiyeden birine işaret olmak üzere, Kur'anın dört suresinde tekerrür etmiştir. O nimetler de; Neş'e-i ûlâ ile neş'e-i ûlâda beka, neş'e-i uhra ile neş'e-i uhrada beka nimetlerinden ibarettir.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Sâlisen: Bu cümlenin Kur'anın başlangıcı olan F</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">tiha Suresi'ne f</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">tiha y</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ni başlangıç yapılması neye binaendir?</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>C:</strong> Kâinatın ve dolayısıyla insanların hilkatindeki hikmet ve gaye, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ اْلاِنْسَ اِلاَّ لِيَعْبُدُونِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ferman-ı Celilince, ibadettir. Hamd ise, ibadetin icmalî bir sureti ve küçük bir nüshasıdır. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلْحَمْدُ لِلّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ın bu makamda zikri, hilkatin gayesini tasavvur etmeğe işarettir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>Râbian:</strong> Hamdin en meşhur m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nası, sıfât-ı kemaliyeyi izhar etmektir. Şöyle ki: Cenab-ı Hak insanı kâinata câmi' bir nüsha ve onsekiz bin âlemi hâvi şu büyük âlemin kitabına bir fihrist olarak yaratmıştır. Ve esma-i hüsnadan herbirisinin tecelligâhı olan herbir âlemden bir örnek, bir nümune, insanın cevherinde vedia bırakmıştır. Eğer insan maddî ve manevî herbir uzvunu Allah'ın emrettiği yere sarfetmekle hamdin şubelerinden olan şükr-ü örfîyi îfa ve şeriata imtisal ederse, insanın cevherinde vedia bırakılan o örneklerin herbirisi, kendi âlemine bir pencere olur. İnsan o pencereden, o âleme bakar. Ve o âleme tecelli eden sıfatla, o âlemden tezahür eden isme bir mir'at ve bir âyine olur. O vakit insan ruhuyla, cismiyle âlem-i şehadet ve âlem-i gayba bir hulâsa olur. Ver her iki âleme tecelli eden, insana da tecelli eder. İşte bu cihetle insan, sıfât-ı kemaliye-i İlahiyeye hem mazhar olur, hem müzhir olur.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Nitekim Muhyiddin-i Arabî, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">كُنْتُ كَنْزًا مَخْفِيًّا فَخَلَقْتُ الْخَلْقَ لِيَعْرِفُونِى</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Hadîs-i Şerifinin beyanında: "Mahlûkatı yarattım ki, bana bir âyine olsun ve o âyinede cemalimi göreyim." demiştir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">لِلّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : burada ihtisas içindir. Hamdin Zât-ı Akdes'e has ve münhasır </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">olduğunu ifade eder. Bu </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">(ل)</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ın müteallakı olan ihtisas hazf olduktan sonra ona intikal etmiştir ki, ihl</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s ve tevhidi ifade etsin.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>İhtar:</strong> Müşahhas olan bir şeyin umumî bir mefhum ile mülâhaza edildiğine binaen; Zât-ı Akdes de müşahhas olduğu halde, Vâcib-ül Vücud mefhumuyla tasavvur edilebilir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">رَبِّ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Yani herbir cüz'ü bir âlem mesabesinde bulunan şu âlemi bütün eczasıyla terbiye ve yıldızlar hükmünde olan o cüz'lerin zerratını kemal-i intizamla tahrik eder. Evet Cenab-ı Hak, herşey için bir nokta-i kemal tayin etmiştir. Ve o noktayı elde etmek için o şeye bir meyil vermiştir. Her şey, o nokta-i kemale doğru hareket etmek üzere, sanki m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nevî bir emir almış gibi muntazaman o noktaya müteveccihen hareket etmektedir. Esna-yı harekette onlara yardım eden ve mânilerini def'eden, şüphesiz Cenab-ı Hakk'ın terbiyesidir. Evet kâinata dikkatle bakıld</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı zaman, insanların taife ve kabileleri gibi, kâinatın zerratı münferiden ve müçtemian Hâlıklarının kanununa imtisalen, muayyen olan vazifelerine koşmakta oldukları hissedilir.'' </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Yaln</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">z bedbaht insanlar müstesna!''</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلْعَالَمِينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Bu kelimenin sonundaki </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">ين</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> yalnız i'rab alâmetidir, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">عِشْرِينَ ثَلاَثِينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> gibi. Veya cem' alâmetidir. Çünki âlemin ihtiva ettiği cüz'lerin herbirisi bir âlemdir. Veyahut yalnız manzume-i şemsiyeye münhasır değildir. Cenab-ı Hakk'ın şu gayr-ı mütenahî fezada çok âlemleri vardır. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Evet</span></span></p><p style="text-align: center"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلْحَمْدُ لِلّهِ كَمْ لِلّهِ مِنْ فَلَكٍ </span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">{</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red"> تَجْرِى النُّجُومُ بِهِ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ</span></span></span></p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">رَاَيْتُهُمْ لِى سَاجِدِينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> de olduğu gibi, burada da ukalâya mahsus cem' sîgasıyla gayr-ı ukalâ cem'lendirilmiştir. Bu ise, kavaide muhaliftir?</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Evet âlemin ihtiva ettiği uzuvların birer âkıl, birer mütekellim suretinde tasavvur edilmesi, belâgatın en makbul bir prensibidir. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Zira kâinatın </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">"âlem" ile tesmiyesi, kâinatın Sâniine olan del</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">leti, şehadeti, işareti içindir. Binaenaleyh kâinatın uzuvları da Sânia olan del</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">letleri, şehadetleri için birer âlem olmaları icabeder. Öyle ise Sâniin o uzuvları terbiyesinden ve o uzuvların da Sânii i'lam etmelerinden anlaşılır ki; o uzuvlar birer hay, birer âkıl, birer mütekellim suretinde tasavvur edilmiştir. Binaenaleyh bu cem'de, kavaide muhalefet yoktur.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلرَّحْمنِ الرَّحِيمِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Mâkabliyle bu iki sıfatın nazmını îcab eden </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">şö</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yle bir münasebet vardır ki; biri menfaatleri celb, diğeri mazarratları def'etmek üzere terbiyenin iki esası vardır. Rezzak manasına olan</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلرَّحْمنِ </span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> birinci esasa, Gaffar manasını ifade eden </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلرَّحِيمِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> de ikinci esasa işaretleri için birbiriyle bağlanmıştır.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red"> : مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Mâkabliyle şu sıfatın nazmını iktiza eden sebeb şudur ki; şu sıfat, rahmeti ifade eden mâkabline neticedir. Zira kıyametle, saadet-i ebediyenin geleceğine en büyük delil, rahmettir. Evet rahmetin rahmet olması ve ni'metin ni'met olması ancak ve ancak haşir ve saadet-i ebediyeye bağlıdır. Evet saadet-i ebediye olmasa, en büyük ni'metlerden sayılan aklın, insanın kafasında yılan vazifesini görmekten başka bir işi kalmaz. Kezalik en l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">tif ni'metlerden sayılan şefkat ve muhabbet, ebedî bir ayrılık düşüncesiyle, en büyük elemler sırasına geçerler.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><strong>S:</strong> Cenab-ı Hakk'ın her şeye mâlik olduğu bir hakikat iken, burada haşir ve ceza gününün tahsisi neye binaendir?</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <strong>C:</strong> Şu âlemin insanlarca hakir ve hasis sayılan bazı şeylerine kudret-i ezeliyenin bizzât mübaşereti, azamet-i İlahiyeye münasib görülmediğinden, vaz'edilen esbab-ı zahiriyenin o gün ref'iyle, her şeyin şeffaf, parlak iç yüzüyle tecelli edip Sâniini, Hâlıkını vasıtasız göreceğine işarettir. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">يَوْم</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> tabiri ise, haşrin vukuunu gösteren emarelerden birine işarettir. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Şöyle ki:</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Saniye, dakika, saat ve günleri gösteren haftalık bir saatin millerinden birisi devrini tamam ettiği zaman, behemehal ötekiler de devirlerini </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ikmal edeceklerine kanaat hasıl olur. Kezalik yevm, sene, ömr-ü beşer ve ömr-ü dünya içinde tayin edilen manevî millerden birisi devrini tamam ettiğinde, ötekilerin de (velev uzun bir zamandan sonra olsun) devirlerini ikmal edeceklerine hükmedilir. Ve keza bir gün veya bir sene zarfında vukua gelen küçük küçük kıyametleri, haşirleri gören bir adam, saadet-i ebediyenin (haşrin tulû'-u fecriyle, şahsı bir nev' hükmünde olan) insanlara ihsan edileceğine şübhe edemez.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">دِين</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> kelimesinden maksad; ya cezadır, çünkü o gün hayır ve şerlere ceza verilecek bir gündür.. veya hakaik-i diniyedir. Çünkü hakaik-i diniye o gün tam m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nasıyla meydana çıkar. Ve daire-i itikadın, daire-i esbaba galebe edeceği bir gündür. Evet Cenab-ı Hak müsebbebatı esbaba bağlamakla, intizamı temin eden bir nizamı kâinatta vaz' etmiş. Ve herşeyi, o nizama müraat etmeğe ve o nizamla kalmaya tevcih etmiştir. Ve bilhassa insanı da, o daire-i esbaba müraat ve merbutiyet etmeğe mükellef kılmıştır. Her ne kadar dünyada daire-i esbab daire-i itikada galib ise de; âhirette hakaik-i itikadiye tamamen tecelli etmekle, daire-i esbaba galebe edecektir. Buna binaen, bu dairelerin herbirisi için ayrı ayrı makamlar, ayrı ayrı hükümler vardır. Ve her makamın iktiza ettiği hükme göre hareket lâzımdır. Aksi takdirde daire-i esbabda iken tabiatıyla, vehmiyle, hayaliyle daire-i itikada bakan; Mu'tezile olur ki, tesiri esbaba verir. Ve keza daire-i itikadda iken ruhuyla, imanıyla daire-i esbaba bakan da; esbaba kıymet vermeyerek, Cebriye Mezhebi gibi tenbelcesine bir tevekkül ile nizam-ı âleme muhalefet eder.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِيَّاكَ نَعْبُدُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red"> (كَ)</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> zamirinde iki nükte vardır. Birincisi: Mâkablinde zikredilen sıfât-ı kemaliyenin </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">كَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> zamirinde müstetir ve mutazammın olduğuna işarettir. Çünkü o sıfatların birer birer t</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">dadından hasıl olan büyük bir şevk ile gaybdan hitaba, yani ism-i zâhirden şu </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">كَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> zamirine iltifat ve intikal olmuştur. Demek </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">ك</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> zamirinin mercii, geçen sıfât-ı kemaliye ile mevsuf olan zâttır. İkincisi: Elfaz okunurken m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nalarını düşünmek, belâgat mezhebinde vâcib olduğuna işarettir. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Çünki m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nalar düşünülürse, nâzil olduğu gibi okunur ve o okuyuş; tabiatıyla, zevkiyle hitaba incirar eder. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Hattâ </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِيَّاكَ نَعْبُدُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> yu </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">okuyan adam, sanki </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اُعْبُدْ رَبَّكَ كَاَنَّكَ تَرَاهُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> cümlesindeki emre imtisalen okuyor gibi olur.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Cem' sîgasıyla zikredilen </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">نَعْبُدُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> deki zamir, üç taifeye işarettir. Birincisi: İnsanın vücudundaki bütün aza ve zerrata r</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">cidir ki, bu itibarla şükr-ü örfîyi eda etmiş olur. İkincisi: Bütün ehl-i tevhidin cemaatlerine aittir. Bu cihetle şeriata itaat etmiş olur. Üçüncüsü: Kâinatın ihtiva ettiği mevcudata işarettir. Bu itibarla, şeriat-ı fıtriye-i kübraya tâbi olarak hayret ve muhabbetle kudret ve azametin arşı altında sâcid ve âbid olmuş olur.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Bu cümlenin mâkabliyle vech-i nazmı, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">نَعْبُدُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> nün </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلْحَمْدُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ye tefsir ve beyanı olmakla </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> e de bir netice ve bir lâzım olmasıdır.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>İhtar:</strong></em> </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِيَّاكَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> nin takdimi, ihl</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">sı vikaye etmek içindir ve zamir-i hitab da, ibadetin sebeb ve illetine işarettir. Çünki hitaba incirar eden geçen sıfâtla muttasıf olan zât, elbette ibadete müstehaktır.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">وَ اِيَّاكَ نَسْتَعِينُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">نَسْتَعِينُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> de müstetir zamir, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">نَعْبُدُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> nun fâili gibi, o üç cemaatten herbirine r</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ci'dir. Yani: Bizim vücudumuzun zerratı veya ehl-i tevhid cemaatı veyahut kâinat mevcudatı, bütün hacat ve maksadlarımıza, bilhassa en ehemm olan ibadetimize, senden iane ve tevfik istiyoruz. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِيَّاكَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> kelimesinin tekrarlanmasındaki hikmetin birincisi, hitap ve huzurdaki lezzetin artırılmasına; ikincisi, ayân makamının bürhan makamından daha yüksek olduğuna; üçüncüsü, huzurda sıdk olup kizbin ihtimali olmad</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ına; dördüncüsü, ibadetle istianenin ayrı ve müstakil maksadlar olduklarına işarettir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Bu iki fiili birbiriyle bağlayan münasebet, ücretle hizmet arasındaki münasebettir. Zira ibadet, abdin Allah'a karşı bir hizmetidir. İane de, o hizmete karşı bir ücret gibidir. Veya mukaddeme ile maksud arasındaki alâkadır. Çünkü iane ve tevfik, ibadete mukaddemedir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِيَّاكَ</span></span></span> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">kelimesinin takdiminden doğan hasr, abdin Cenab-ı Hakk'a karşı yapt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı ibadet ve hizmetle, vesait ve esbaba olan tezellülden kurtuluşuna işarettir. Lâkin esbabı tamamen ihmal ve terketmek iyi değildir. Çünkü o zaman, Cenab-ı Hakk'ın hikmet ve meşietiyle kâinatta vaz'edilen nizama karşı bir temerrüd çıkar. Evet daire-i esbabda iken tevekkül etmek, bir nevi tenbellik ve atalettir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِهْدِنَا</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Hidayeti taleb etmekle ianeyi istemek arasında ne münasebet vardır?</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Evet; biri sual, diğeri cevap olduklarından birbiriyle bağlanılmıştır. Şöyle ki:</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">نَسْتَعِينُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile iane taleb edilirken makam iktizasıyla "Ne istiyorsun?" diye varid olan mukadder sual, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِهْدِنَا</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile cevablandırılmıştır.</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِهْدِنَا</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile istenilen şeylerin ayrı ayrı ve müteaddid olması, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِهْدِنَا</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> manasının da ayrı ayrı ve müteaddid olmasını îcab eder. Sanki </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِهْدِنَا</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">, dört masdardan müştaktır. Meselâ: Bir mü'min hidayeti isterse, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِهْدِنَا</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> sebat ve devam manasını ifade eder. Zengin olan isterse, ziyade manasını; fakir olan isterse, i'ta manasını; zaîf olan isterse iane ve tevfik manasını ifade eder. Ve keza "Her şeyi halk ve hidayet etmiştir" manasında bulunan </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">وَ خَلَقَ كُلَّ شَىْءٍ وَ هَدَى</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Âyet-i Celilesi hükmünce, zâhirî ve bâtınî duygular, âfâkî ve haricî deliller, enfüsî ve dâhilî bürhanlar, Peygamberlerin irsaliyle, kitabların inzali gibi vasıtalar itibariyle de hidayetin manası taaddüd eder.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> İhtar: En büyük hidayet, hicabın kaldırılmasıyla hakkı hak, bâtılı bâtıl göstermektir.</span></span></p><p></p><p style="text-align: center"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَللّهُمَّ اَرِنَا الْحَقَّ حَقًّا وَ ارْزُقْنَا اِتِّبَاعَهُ وَ اَرِنَا الْبَاطِلَ بَاطِلاً وَ ارْزُقْنَا اِجْتِنَابَهُ آمِينَ</span></span></span></p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> :</span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Sırat-ı müstakim; şecaat, iffet, hikmetin mezcinden ve hülâsasından hasıl olan adl ve adalete işarettir. Şöyle ki:</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Tagayyür, inkılab ve felâketlere maruz ve muhtaç şu insan bedeninde iskân edilen ruhun yaşayabilmesi için üç kuvvet ihdas edilmiştir. Bu kuvvetlerin birincisi: Menfaatleri celb ve cezb için kuvve-i şeheviyye-i behimiyye. İkincisi: Zararlı şeyleri def' için kuvve-i sebuiyye-i gadabiyye. Üçüncüsü: Nef' ve zararı, iyi ve kötüyü birbirinden temyiz için kuvve-i akliyye-i melekiyyedir.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Lâkin insandaki bu kuvvetlere şeriatça bir had ve bir nihayet tayin edilmiş ise de, fıtraten tayin edilmemiş olduğundan bu kuvvetlerin herbirisi tefrit, vasat, ifrat namıyla üç mertebeye ayrılırlar. Meselâ: Kuvve-i şeheviyyenin tefrit mertebesi humuddur ki; ne helâle ve ne de harama şehveti, iştihası yoktur. İfrat mertebesi fücurdur ki; namusları ve ırzları p</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yimal etmek iştihasında olur. Vasat mertebesi ise iffettir ki; helâline şehveti var, harama yoktur.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> İhtar: Kuvve-i şeheviyyenin; yemek, içmek, uyumak ve konuşmak gibi füruatında da bu üç mertebe mevcuttur.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Ve keza kuvve-i gadabiyyenin tefrit mertebesi cebanettir ki, korkulmayan şeylerden bile korkar. İfrat mertebesi tehevvürdür ki, ne maddî ve ne manevî hiç bir şeyden korkmaz. Bütün istibdadlar, tahakkümler, zulümler bu mertebenin mahsulüdür. Vasat mertebesi ise şecaattır ki; hukuk-u diniye ve dünyeviyesi için canını feda eder, meşru olmayan şeylere karışmaz.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> İhtar: Bu kuvve-i gadabiyyenin füruatında da şu üç mertebenin yeri vardır.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Ve keza kuvve-i akliyyenin tefrit mertebesi gabavettir ki, hiç bir şeyden haberi olmaz. İfrat mertebesi cerbezedir ki; hakkı bâtıl, bâtılı hak suretinde gösterecek kadar aldatıcı bir zekâya mâlik olur. Vasat mertebesi ise hikmettir ki; hakkı hak bilir imtisal eder, bâtılı bâtıl bilir içtinab eder.</span></span></p><p style="text-align: center"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">وَ مَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ اُوتِىَ خَيْرًا كَثِيرًا</span></span></span></p> </p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">sh: » (İ: 24)</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> İhtar: Bu kuvvetin şu üç mertebeye inkısamı gibi; füruatı da, o üç mertebeyi hâvidir. Meselâ: Halk-ı ef'al mes'elesinde Cebr mezhebi ifrattır ki, bütün bütün insanı mahrum eder. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">İ'tizal mezhebi de tefrittir ki, tesiri insana verir. Ehl-i Sünnet mezhebi vasatt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. Çünki bu mezheb beyne-beynedir ki; o fiillerin bidayetini irade-i cüz'iyeye, nihayetini irade-i külliyeye veriyor. Ve keza itikadda da ta'til ifratt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r; te</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">bih; tefrittir; tevhid, vasatt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>Hülâsa:</strong></em> </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u dokuz mertebenin alt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> zulümdür, üçü adl ve adalettir. S</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rat-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> müstakimden murad </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u üç mertebedir.</span></span></p><p></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">صِرَاطَ الَّذِينَ اَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Kur'anın inci gibi lafızlarının dizilmesi; bir hayta, bir çeşite, bir nakşa münhasır değildir. Belki zuhurca, hafâca, yakınlıkça, uzaklıkça mütefavit çok tenasüblerden hasıl olan pek çok nakışlar üzerine dizilmişlerdir, nazmedilmişlerdir. Zâten i'cazın esası, ihtisardan sonra ancak böyle nakışlardadır. Evet </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">صِرَاطَ الَّذِينَ اَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile mâkablindeki herbir kelime arasında bir münasebet vardır. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Meselâ: </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلْحَمْدُ لِلّهِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile münasebeti vardır. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Çünkü ni'met, hamde delil ve karinedir. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">رَبِّ الْعَالَمِينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile münasebetdardır. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Çünkü, terbiyenin kemali, nimetlerin tevali ve teakubu ile olur. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلرَّحْمنِ الرَّحِيمِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile alâkadardır. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Çünkü </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلَّذِينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> den irade edilen "enbiya, şüheda, suleha, ulema" rahmettirler. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile alâkası vardır. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Çünkü nimet-i kâmile, ancak dindir. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">نَعْبُدُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile alâkası var. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Çünkü, ibadette imamlar, bunlardır. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">نَسْتَعِينُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile var. </span></span></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Çünkü, tevfike </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ve ianeye mazhar bunlardır. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِهْدِنَا</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile var. Çünkü, hidayette mukteda-bih onlardır. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">صِرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ile vardır. Çünkü, doğru yol, ancak onların mesleğidir.</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> "Tarîk" veya "Sebil" kelimelerine "Sırat" kelimesinin tercihi, mesleklerinin etrafı mahdud ve işlek bir cadde olduğuna ve o caddeye girenlerin bir daha çıkmamalarına işarettir.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Mahud ve m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lûm olan şeylerde kullanılması usûl ittihaz edilen esma-i mevsuleden </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلَّذِينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> tabiri, onların zulümat-ı beşeriye içinde elmas gibi parladıklarına işarettir ki; onları taharri ve taleb etmeye ve aramaya lüzum yoktur. Onlar, herkesin gözü önünde hazır olduklarını temin eden bir ulüvv-ü şâna mâliktirler. Cem' sîgasıyla </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَلَّذِينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> nin zikri, onlara iktida ve tâbi olmak imkânının mevcudiyetine ve onların mesleklerinde butlan olmad</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ına işarettir. Çünkü ferdî olmayan bir meslekte tevatür vardır; tevatürde, butlan yoktur.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> M</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">zi sîgasıyla </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَنْعَمْتَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> nin zikri; tekrar ni'meti taleb etmeye bir vesile olduğuna ve Allah'a raci olan zamiri de, bir yardımcı ve bir şefaatçı vazifesini gördüğüne işarettir. Yani: "Ey Rabbim! Mademki in'am senin fiilindir ve evvelce de in'amı yapmışsın; istihkakım olmad</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı halde in'amı tekrarlamak, senin şe'nindir."</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">عَلَيْهِمْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> deki </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">عَلَى</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> enbiyaya yükletilen risalet ve teklif yükünün pek ağır olduğuna ve sahraları faydalandırmak için yağmur, kar ve fırtınaların şedaidine maruz kalan yüksek dağlar gibi, peygamberlerin de ümmetlerini feyizlendirmek için risalet zahmetlerine maruz kaldıklarına işarettir.</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><em><strong>İhtar:</strong></em> Ba</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ka bir surede zikredilen</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">فَاُولئِكَ مَعَ اَلَّذِينَ اَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> olan âyet-i kerime, buradaki </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">الَّذِينَ اَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> âyet-i celilesini beyan eder. Zâten Kur'anın bir kısmı, bir kısmını tefsir eder.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> S: Peygamberlerin meslekleri birbirine uymad</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı gibi, ibadetleri de birbirine muhaliftir. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Bunun esbab</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> nedir?</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>C:</strong></em> İtikad ve amelde, usûl ve ahkâm-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> esasiyede peygamberlerin hepsi daimdirler, sabittirler, müttehiddirler. İhtilaf ve tefavütleri, ancak füruattad</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. Zâten, zamanlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n tebeddülüyle, füruat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n da tebeddül ve tegayyürü tabiî bir </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">eydir. Evet, mevasim-i erbaada tedavi ve telebbüs gibi çok </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">eyler tebeddüle u</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rar. Meselâ, k</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ışı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n giyilen kal</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n elbise yaz</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n tebeddüle u</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rar; veya k</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ışı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n güzel tesiri olan bir ilâc</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n, yaz</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n fena tesiri olur, kullan</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lmaz. Kezalik, kalb ve ruhlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n g</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">das</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> olan ahkâm-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> diniyenin füruat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> da, ömr-ü be</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">erin devreleri itibariyle tebeddüle u</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rar.</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">غَيْرِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">الْمَغْضُوبِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">عَلَيْهِمْ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> : Havf ve firar makam</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> olan </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u s</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">fat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n mâkablindeki makamlarla münasebat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ise: Bu makam</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n hayret ve deh</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">et nazar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yla cel</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l ve cemal ile muttas</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">f olan makam-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> rububiyete bakt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rmas</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">; ve iltica ve dehalet nazar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yla </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">نَعْبُدُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> deki makam-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ubudiyete bakt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rmas</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">; ve acz nazar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yla </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">نَسْتَعِينُ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> deki tevekkül makam</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na bakt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rmas</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">; ve teselli nazar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yla refik-i daimî olan makam-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> recaya bakt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rmas</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">d</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. Çünkü, korkunç bir </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">eyi gören adam, korku ve hayret içinde kal</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r; sonra firar etmeye meyleder. Âciz oldu</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u takdirde tevekkül eder, sonra teselli yollar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> arar.</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>S-</strong></em> Cenab-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Hak, Ganiyy-i Mutlak't</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r; âlemde bu kadar dal</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">letleri ve pek çirkin fena </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">eyleri yapan nev'-i be</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">erin yarat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ışı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nda ne hikmet vard</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r?</span></span></p><p></p><p><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>C-</strong></em> Kâinatta maksud-u bizzat ve küllî ve </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ümullü olarak yarat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lan ancak kemaller, hay</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rlar, hüsünlerdir. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">erler, kubuhlar, noksanlar ise; hüsünlerin, hay</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n, kemallerin aras</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nda görülmeyecek kadar da</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">k ve cüz'iyet kabilinden tebeî olarak yarat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lm</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ış</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lard</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r ki; hay</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n, hüsünlerin, kemallerin mertebelerini, nevi'lerini, k</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">mlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> göstermeye vesile olsunlar ve hakaik-i nisbiyenin vücuduna veya zuhuruna bir mukaddeme ve bir vâhid-i k</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">yasî olsunlar.</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>S- </strong></em>Hakaik-i nisbiyenin ne k</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ymeti var ki, onun için </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">erler istihsan edilecek?</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>C-</strong></em> Hakaik-i nisbiye denilen </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">eyler, kâinat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n eczas</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> aras</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">nda bulunan rab</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">talard</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. Ve kâinattaki nizam, ancak hakaik-i nisbiyeden do</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">mu</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">tur. Ve hakaik-i nisbiyeden kâinat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n enva'</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na bir vücud-u vâhid in'ikas etmi</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">tir. Hakaik-i nisbiye, büyük bir ölçüde hakaik-i hakikiyeden çoktur. Hattâ bir zât</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n hakaik-i hakikiyesi yedi ise, hakaik-i nisbiyesi yediyüzdür. Binaenaleyh kubh ve </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">erde </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">er varsa da kalildir.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Malûmdur ki, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">err-i kalil için hayr-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> kesîr terkedilmez. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Terkedilirse, şerr-i kesîr olur. Zekat ve cihadda olduğu gibi.</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Evet </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اِنَّمَا تُعْرَفُ اْلاَشْيَاءُ بِاَضْدَادِهَا</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> meşhur kaziyeden maksad, bir şeyin zıddı, o şeyin hakaik-i nisbiyesinin vücud veya zuhuruna sebebdir. Meselâ: Kubh olmasaydı ve hüsünlerin arasına girmeseydi, hüsnün gayr-ı mütenahî olan mertebeleri tezahür etmezdi.</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>S-</strong></em> </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">اَنْعَمْتَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> fiil, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">مَغْضُوبِ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ism-i mef'ul,</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: red">ضَالِّينَ</span></span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ism-i fâil olarak zikirlerinde ve keza üçüncü fırkanın sıfatını ve ikinci fırkanın sıfatına terettüb eden </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">kıbetini ve birinci fırkanın ünvan-ı sıfatını aynen zikretmekte ne gibi bir hikmet vardır?</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> <em><strong>C-</strong></em> Ni'met ünvanı, nefsin daima meylettiği bir lezzet olduğundan ihtiyar edilmiştir. Fiil-i mazi olarak zikrindeki sebeb, evvelce beyan edilmiştir. İkinci fırka ise, kuvve-i gadabiyenin galebe ve tecavüzüyle tecavüz ederek ahkâmın terkiyle zulüm ve fıska düşmüşlerdir. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Yahudilerin temerrüdü gibi. Zulüm ve f</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">skta hasis ve hay</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rs</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">z bir lezzet görüldü</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ünden, onlardan nefis teneffür etmez. Kur'an-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Kerim o zulmün akibeti olan gazab-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> İlahîyi zikretmi</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">tir ki, nefisleri o zulüm ve f</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">sktan tenfir ettirsin. İstimrar ve devam </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">e'ninde olan isimlerden ism-i mef'ul </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">olarak zikredilmesi ise, </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">err ve isyanlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n devam edip, tevbe ve afv ile ink</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ta etmedikleri takdirde kat'ile</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ece</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ine ve silinmez bir damga </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ekline geçece</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ine i</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">arettir. Üçüncü f</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rka ise, vehim ve heva-y</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> nefsin ak</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l ve vicdanlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na galebesiyle, bât</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l bir itikada tâbi' olarak nifaka dü</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">en bir k</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">m nasara'd</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. Dal</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">let, nefisleri tenfir ve ruhlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> inciten bir elem oldu</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">undan; Kur'an-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Kerim o f</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rkay</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ayn</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> o s</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">fatla zikretmi</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">tir. Ve ism-i fâil olarak zikrindeki sebeb ise; dal</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">letin dal</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">let olmas</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">, devam etmesine mütevakk</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">f olup, ink</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">taa u</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rad</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> zaman afva dâhil olaca</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na i</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">arettir.</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Ey arkada</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">! Bütün lezzetler imanda oldu</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u gibi, bütün elemler de dal</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lettedir. Bunun izah</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ise; bir </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ah</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s, kudret-i ezeliye taraf</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ndan, adem zulümat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ndan </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">u korkunç dünya sahras</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na at</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rken gözünü açar, bakar. Bir lütuf bekledi</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">i zaman, birdenbire dü</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">manlar gibi hastal</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">klar, elemler, belalar hücum etmeye ba</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">larlar. Bir meded, bir yard</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">m için müsterhimane tabiata ve anas</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ra bakt</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> vakit, kasavet-i kalble, merhametsizlikle kar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">şı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">la</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">şı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. Ecram-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> semaviyeden istimdad etmek üzere ba</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">şı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> havaya kald</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r. O ecram, atom bombalar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> gibi deh</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">etli ve heybetli halleriyle gözüne görünür. Hemen gözünü yumar, ba</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">şı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> e</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">er, dü</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ünmeye ba</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lar. Bakar ki, hayatî hacetleri ba</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">p ça</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rmaya ba</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">larlar. Bütün bütün tevahhu</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> ederek hemen kulaklar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> t</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">kar, vicdan</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na iltica eder; bakar ki: Vicdan</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">, binler âmâl (emeller) ve emanî ile dolu gürültülerinden cinnet getirecek bir hale gelir. Acaba hiçbir cihetten hiçbir teselli çaresini bulamayan o zavall</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ah</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s, mebde ile meâdi, Sâni' ile ha</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ri itikad etmezse, onun o vaziyetinden Cehennem daha serin olmaz m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">?</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Evet o bîçare havf ve heybetten, acz ve ra'</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">etten, vah</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">et ve gönül darl</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ığ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ndan, yetimlikle me'yusiyetten mürekkeb bir vaziyet içinde olup kudretine bakar, kudreti âciz ve nâk</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s.. h</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">cetlerine bakar, def'edilecek bir durumda de</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ildir. Ça</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">p yard</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">m istese, yard</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">m</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">na gelen yok. Her</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">eyi dü</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">man, her</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">eyi garib görür. Dünyaya geldi</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ine bin defa nedamet eder, lanet okur. Fakat o </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ahs</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n s</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rat-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> müstakime girmekle kalbi ve ruhu nur-u imanla </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ışı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">klan</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">rsa, o zulmetli evvelki vaziyeti nuranî bir h</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">lete ink</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">l</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">â</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">b eder. </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">Ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">öyle ki:</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> O </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ah</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s, hücum eden belalar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">, musibetleri gördü</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ü zaman, Cenab-</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> Hakk'a istinad eder, müsterih olur. Yine o </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ah</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s, ebede kadar uzan</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">p giden emellerini, istidatlar</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> dü</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ündü</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ü zaman, saadet-i ebediyeyi tasavvur eder. O saadet-i ebediyenin mâ-ül hayat</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ndan bir yudum içer, kalbindeki emellerini teskin eder. Yine o </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ah</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s, ba</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">şı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">n</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"> kald</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">r</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">p semaya ve etrafa bakar; her</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">eyle ünsiyet peyda eder. Yine o </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ah</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ı</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">s, semadaki ecrama bakar; hareketlerinden deh</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ş</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">et de</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">ğ</span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">il, ünsiyet ve emniyet peyda </span></span><span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px">eder.. ve onların o hareketlerini, ibret ve hayretle tefekkür eder. Yine o şahıs, ecram-ı ulviye ile öyle bir kesb-i muarefe eder ki, hangi bir cirme bakarsa baksın, o cirmlerden: "Ey arkadaş! Bizden tevahhuş etme! Hareketlerimizden korkma! Hepimiz bir Hâlıkın memurlarıyız" diye, me'nus ve emniyet verici sesleri kalben işitmeye başlar.</span></span></p><p> </p><p> <span style="font-size: 12px"><em><strong>Hülâsa:</strong></em> O şahıs, evvelki vaziyetinde, vicdanındaki o dehşetli ve vahşetli ve korkunç âlâm-ı şedideden kurtulmak için teselliler ile hissini ibtal ve sarhoşlukla o halleri unutmak ister. İkinci haletinde ise, ruhunda yüksek lezzetleri ve saadetleri hisseder; kalbini ikaz, vicdanını tahrik edip ruhunu ihsas ettikçe, o saadetler ziyadeleşir ve ona manevî Cennetlerin kapıları açılır.</span></p><p><span style="font-size: 12px"></span><p style="text-align: right"> <span style="font-family: 'Verdana'"><span style="font-size: 12px"><span style="color: DarkGreen">اَللّهُمَّ بِحُرْمَةِ هَذِهِ السُّورَةِ اجْعَلْنَا مِنْ اَصْحَابِ الصِّرَاطِ الْمُسْتَقِيمِ آمِينَ</span></span></span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Ekrem, post: 24031, member: 3"] [INDENT][SIZE=5][RIGHT][COLOR=red][FONT="]بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيبِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ[/FONT][/COLOR][/RIGHT] [/SIZE][/INDENT] [SIZE=5][RIGHT][COLOR=red][FONT="] اَلرَّحْمنُ عَلّمَ الْقُرْآنَ خَلَقَ اْلاِنْسَانَ عَلَّمَهُ الْبَيَانَ[/FONT][/COLOR][/RIGHT] [/SIZE] [SIZE=5][RIGHT][COLOR=red][FONT="] فَنَحْمَدُهُ مُصَلّينَ عَلَى نَبِيِّهِ مُحَمَّدٍ الَّذِى اَرْسَلَهُ رَحْمَةً لِلْعَا لَمِينَ وَ جَعَلَ مُعْجِزَتَهُ الْكُبْرَى الْجَامِعَةُ بِرُمُوزِهَا وَ اِشَارَاتِهَا لِحَقَائِقِ الْكَائِنَاتِ بَاقِيَةً عَلَى مَرِّ الدُّهُورِ اِلَى يَوْمِ الدِّينِ وَ عَلَى آلِهِ عَامَّةً وَ اَصْحَابِهِ كَافَّةً[/FONT][/COLOR][/RIGHT] [/SIZE] [SIZE=5][RIGHT][COLOR=red][FONT="] [/FONT][/COLOR][/RIGHT] [/SIZE] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]Evvelâ:[/B][/I] Şu İşârât-ül İ'caz adlı eserden maksadımız; Kur'anın nazmına, lafzına ve ibaresine[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ait i'caz işaretlerini ve remizlerini beyan etmektir. Çünki i'cazın mühim bir vechi, nazmından tecelli eder. Ve en parlak i'caz, Kur'anın nazmındaki nakışlardan ibarettir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Sâniyen: Kur'andaki an[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]sır-ı esasiye ve Kur'anın takip ettiği maksadlar; Tevhid, Nübüvvet, Haşir, Adalet ile İbadet olmak üzere dörttür. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Bu dört unsuru beyan edeceğiz.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]Sual:[/B][/I] Kur'anın şu dört hedefe doğru yürüdüğü neden malûmdur?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]Cevab:[/B][/I] Evet benî-âdem, büyük bir kervan ve azîm bir kafile gibi m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]zinin derelerinden gelip, vücut ve hayat sahrasında misafir olup, istikbalin yüksek dağlarına ve müzeyyen bağlarına müteveccihen kafile kafile müteselsilen yürümekte iken, kâinatın nazar-ı dikkatini celbetti: "Şu garib ve acip mahluklar kimlerdir? Nereden geliyorlar? Nereye gidiyorlar?" diye ahvallerini anlamak üzere hilkat hükûmeti, fenn-i hikmeti karşılarına çıkardı. Ve aralarında [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]şö[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yle bir muhavere başladı:[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Hikmet: Nereden geliyorsunuz? Nereye gidiyorsunuz? Bu dünyada i[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]iniz nedir? [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Reisiniz kimdir?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Bu suale, benî-âdem namına, emsali olan büyük peygamberler gibi, Muhammed-i Arabî Aleyhissalâtü Vesselâm, nev'-i beşere vek[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]leten karşısına çıkarak [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]şö[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yle cevabta bulundu:[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Ey hikmet! Bu gördüğün insanlar, Sultan-ı Ezelî'nin kudretiyle yokluk karanlıklarından ziyadar varlık âlemine çıkarılan mahluklardır. Sultan-ı Ezelî, bütün mevcudatı içinde biz insanları seçmiş ve emanet-i kübr[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yı bize vermiştir. Biz haşir yoluyla saadet-i ebediyeye müteveccihen hareket etmekteyiz. Dünyadaki işimiz de, o saadet-i ebediye yollarını temin etmekle, re's-ül malımız olan istidatlarımızı nemalandırmaktır. Ve şu azîm insan kervanına, bundan sonra Sultan-ı Ezelî'den risalet vazifesiyle gelip riyaset eden benim. İşte o Sultan-ı Ezelî'nin risalet beratı olarak bana verdiği Kur'an-ı Azîmüşş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n elimdedir. Ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]üphen varsa al, oku![/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Muhammed-i Arabî Aleyhissalâtü Vesselâm'[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n verdi[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]i [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u cevablar, Kur'andan muktebes ve Kur'an lisan[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yla söylenildi[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]inden; Kur'an[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n an[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] esasiyesinin [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u dört maksatta temerküz etti[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]i anla[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]şı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yor.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3][/SIZE][/FONT][B][FONT=Verdana][SIZE=3] S: [/SIZE][/FONT][/B][FONT=Verdana][SIZE=3]Ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u makas[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]d-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] erbaa, Kur'an[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n hangi âyetlerinde bulunuyor?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][B]C:[/B] O anasır-ı erbaa, Kur'anın heyet-i mecmuasında bulunduğu gibi; Kur'anın surelerinde, âyetlerinde, kelâmlarında, hattâ kelimelerinde bile sarahaten veya işareten veya remzen bulunmaktadır. Çünkü Kur'anın küllü, cüz'lerinde göründüğü gibi; cüz'leri de, Kur'anın küllüne âyinedir. Bunun içindir ki, Kur'an müşahhas olduğu halde, efrad sahibi olan küllî gibi tarif edilir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]S:[/B] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]بِسْمِ اللّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ve [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلْحَمْدُ لِلّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] gibi âyetlerde makasıd-ı erbaaya işaretler var mıdır?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]C:[/B] Evet [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]قُلْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] kelimesi, Kur'anın çok yerlerinde mezkûr veya mukadderdir. Bu mezkûr ve mukadder olan [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]قُلْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] kelimelerine esas olmak üzere [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]بِسْمِ اللّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] dan evvel [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]قُلْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] kelimesi mukadderdir. Yani, "Ya Muhammed! Bu cümleyi insanlara söyle ve t[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lim et." Demek besmelede İlahî ve zımnî bir emir var. Binaenaleyh şu mukadder olan [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]قُلْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] emri, risalet ve nübüvvete işarettir. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Çünkü; Resûl olmasaydı, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]tebliğ ve t[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lime me'mur olmazdı. Kezalik hasrı ifade eden "câr ve mecrur'un takdimi", tevhide îmadır. Ve keza [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلرَّحْمن[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] nizam ve adalete, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلرَّحِيم[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] de haşre delalet eder. Ve keza [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلْحَمْدُ لِلّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] daki ( [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]ل[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ) ihtisası ifade ettiğinden tevhide işarettir. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]رَبِّ الْعَالَمِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] adaletle nübüvvete remizdir. Çünki terbiye, resûller vasıtasıyla olur. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] zaten sarahaten haşir ve kıyamete del[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]let eder.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Ve keza [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِنَّا اَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] sadefi de, o makasıd-ı erbaa cevherlerini tazammun etmiştir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]بِسْمِ اللّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Bu kelâm, güneş gibidir. Yani, güneş başkalarını gösterdiği gibi, kendini de gösterir; başka bir güneşe ihtiyaç bırakmaz. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]بِسْمِ اللّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] başkalarına yapt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı vazifeyi, kendisine de yapıyor, ikinci bir [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]بِسْمِ اللّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] daha lâzım değildir. Evet [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]بِسْمِ اللّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] öyle müstakil bir nurdur ki, bu nur hiçbir şeye bağlı değildir. Hatta bu nurun "câr ve mecrur"u bile hiçbir şeye muhtaç değildir. Ancak [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red](ب)[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] harfinden müstefad olan [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَسْتَعِينُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] veya örfen malûm olan [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَتَيَمَّنُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] veyahut mukadder olan [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]قُلْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ün istilzam ettiği [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِقْرَاْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] fiillerinden birine mütealliktir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B][I]İhtar:[/I][/B] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]بِسْمِ اللّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] daki "câr ve mecrur"a müteallik olarak [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]mezkur olan fiiller, besmeleden sonra takdir edilir ki, hasrı ifade etmekle ihl[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s ve tevhidi tazammun etsin.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِسْمْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Cenab-ı Hakk'ın zâtî isimleri olduğu gibi, fi'lî isimleri de vardır. Bu fi'lî isimlerin, Gaffar ve Rezzak, Muhyî ve Mümît gibi pekçok nevi'leri vardır.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]S-[/B] Bu fi'lî isimlerinin kesretle tenevvüü neden meydana geliyor?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]C-[/B] Kudret-i Ezeliyenin kâinattaki mevcudatın nevi'lerine, ferdlerine olan nisbet ve taallûkundan husule gelir. Bu itibarla, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]بِسْمِ اللّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] kudret-i ezeliyenin taalluk ve tesirini celbeder. Ve o taallûk, abdin kesbine ve işine yardım edici bir ruh gibi olur. Öyle ise hiç kimse, hiçbir işini Besmelesiz bırakmasın![/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَللّهُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]fza-i celali, bütün sıfât-ı kemaliyeyi tazammun eden bir sadeftir. Çünki; l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]fza-i cel[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l, Zât-ı Akdes'e del[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]let eder; Zât-ı Akdes de, bütün sıfât-ı kemaliyeyi istilzam eder; öyle ise, o l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]fza-i mukaddese, del[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]âlet[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]-i iltizamiye ile bütün sıfât-ı kemaliyeye del[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]let eder.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]İhtar:[/B][/I] Başka ism-i haslarda bu del[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]âlet[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] yoktur. Çünki başka zâtlarda sıfât-ı kemaliyeyi istilzam etmek yoktur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلرَّحْمنِ الرَّحِيمِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Bu iki sıfatın l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]fza-i cel[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lden sonra zikirlerini icab eden münasebetlerden birisi şudur ki: L[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]fza-i cel[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lden cel[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l silsilesi tecelli ettiği gibi, bu iki sıfattan dahi cemal silsilesi tecelli ediyor. Evet herbir âlemde emir ve nehiy, sevab ve azab, tergib ve terhib, tesbih ve tahmid, havf ve reca gibi pek çok füruat, cel[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l ve cemalin tecellisiyle teselsül edegelmektedir. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3][I][B]İkincisi:[/B][/I] Cenab-ı Hakk'ın ismi, Zât-ı Akdes'ine ayn olduğu cihetle; l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]fza-i cel[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l, sıfât-ı ayniyeye işarettir. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلرَّحِيمِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] de, fi'lî olan sıfât-ı gayriyeye îmadır. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلرَّحْمَنِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] dahi, ne ayn ne gayr olan sıfât-ı seb'aya remizdir. Zira Rahman, Rezzak m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nasınadır. Rızk, bekaya sebebdir. Beka, tekerrür-ü vücuttan ibarettir. Vücut [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ise; birincisi mümeyyize, ikincisi muhassısa, üçüncüsü müreccihe olmak üzere "İlim, İrade, Kudret" sıfatlarını istilzam eder. Beka dahi, semere-i rızık mahsulü olduğu için, "Basar, Sem', Kelâm" sıfatlarını iktiza eder ki; merzuk istediği zaman, ihtiyacını görsün, istediği zaman işitsin, aralarında vasıta bulunduğu takdirde o vasıta ile konuşsun. Bu altı sıfat, şübhesiz birinci sıfatı olan hayatı istilzam ederler.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]S-[/B] Rahman, büyük nimetlere; Rahîm, küçük nimetlere delalet ettikleri cihetle; Rahîm'in Rahman'dan sonra zikri, yukarıdan aşağıya inmek manasına olan "San'at-üt tedelli" kaidesine dâhildir. Bu ise, belâgatça makbul değildir?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]C-[/B] Evet kaşlar göze, gem ata mütemmim oldukları ve onların noksanlarını ikmal ettikleri gibi; küçük ni'metler de, büyük ni'metlere mütemmimdirler. Bu itibarla mütemmim olan haddizatında küçük de olsa, faideyi ikmal ettiğinden, büyükten daha büyük olması icab eder. Ve keza büyükten beklenilen menfaat, küçüğe mütevakkıf ise; o küçük, büyük sırasına geçer; o büyük dahi, küçük hükmünde kalır. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Kilit ile anahtar, lisan ile ruh gibi.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Ve keza bu makam, ni'metlerin t[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]d[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]d[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] veya ni'metler ile imtinan makam[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] de[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ildir. Ancak insanlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3], gizli ve küçük ni'metlere tenbih ve ikaz etmek makam[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]d[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. Evvelki makamlardaki "tedellî", [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u "tenbih" makam[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nda terakki say[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. Çünki gizli ve küçük nimetleri insanlara göstermek ve insanlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] onlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n vücuduna ikaz etmek, daha lây[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]k ve daha lâz[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]md[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Bu itibarla, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u mes'elemizde tedelli de[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]il, terakki vard[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][B]S:[/B] Mebde ve me'haz itibariyle rikkat-ül kalb m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nasını ifade eden bu iki sıfatın Cenab-ı Hak hakkında kullanılması caiz değildir. Eğer m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na-yı hakikatlerinin lâzımı ve neticesi olan in'am ve ihsan kasdedilirse, mecazda ne hikmet vardır?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]C:[/B] Bu iki sıfat, "yed" gibi m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na-yı hakikîleriyle, Cenab-ı Hak hakkında kullanılması muhal olan müteşabihattandır. Müteşabihatta, m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na-yı mecazînin m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na-yı hakikînin lafzıyla, üslûbuyla gösterilmesindeki hikmet, insanların me'luf ve malûmları olmayan m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]naları ve hakikatları zihinlerine yakınlaştırıp kabul ettirmekten ibarettir. Meselâ "yed"in m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na-yı mecazîsi insanlara me'nus olmad[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ından, mana-yı hakikînin şekliyle, lafzıyla gösterilmesi zarureti vardır.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلْحَمْدُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Evvelâ bu kelimeyi mâkabline bağlattıran cihet-i münasebet; "Rahman" "Rahîm"in del[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]let ettikleri ni'metlerin hamd ve şükür ile karşılanması lüzumundan ibarettir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]Sâniyen:[/B][/I] Şu [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلْحَمْدُ لِلَّهِ [/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] cümlesi, herbiri niam-ı esasiyeden birine işaret olmak üzere, Kur'anın dört suresinde tekerrür etmiştir. O nimetler de; Neş'e-i ûlâ ile neş'e-i ûlâda beka, neş'e-i uhra ile neş'e-i uhrada beka nimetlerinden ibarettir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Sâlisen: Bu cümlenin Kur'anın başlangıcı olan F[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]tiha Suresi'ne f[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]tiha y[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ni başlangıç yapılması neye binaendir?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]C:[/B] Kâinatın ve dolayısıyla insanların hilkatindeki hikmet ve gaye, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ اْلاِنْسَ اِلاَّ لِيَعْبُدُونِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ferman-ı Celilince, ibadettir. Hamd ise, ibadetin icmalî bir sureti ve küçük bir nüshasıdır. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلْحَمْدُ لِلّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ın bu makamda zikri, hilkatin gayesini tasavvur etmeğe işarettir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]Râbian:[/B] Hamdin en meşhur m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nası, sıfât-ı kemaliyeyi izhar etmektir. Şöyle ki: Cenab-ı Hak insanı kâinata câmi' bir nüsha ve onsekiz bin âlemi hâvi şu büyük âlemin kitabına bir fihrist olarak yaratmıştır. Ve esma-i hüsnadan herbirisinin tecelligâhı olan herbir âlemden bir örnek, bir nümune, insanın cevherinde vedia bırakmıştır. Eğer insan maddî ve manevî herbir uzvunu Allah'ın emrettiği yere sarfetmekle hamdin şubelerinden olan şükr-ü örfîyi îfa ve şeriata imtisal ederse, insanın cevherinde vedia bırakılan o örneklerin herbirisi, kendi âlemine bir pencere olur. İnsan o pencereden, o âleme bakar. Ve o âleme tecelli eden sıfatla, o âlemden tezahür eden isme bir mir'at ve bir âyine olur. O vakit insan ruhuyla, cismiyle âlem-i şehadet ve âlem-i gayba bir hulâsa olur. Ver her iki âleme tecelli eden, insana da tecelli eder. İşte bu cihetle insan, sıfât-ı kemaliye-i İlahiyeye hem mazhar olur, hem müzhir olur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Nitekim Muhyiddin-i Arabî, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]كُنْتُ كَنْزًا مَخْفِيًّا فَخَلَقْتُ الْخَلْقَ لِيَعْرِفُونِى[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Hadîs-i Şerifinin beyanında: "Mahlûkatı yarattım ki, bana bir âyine olsun ve o âyinede cemalimi göreyim." demiştir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]لِلّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : burada ihtisas içindir. Hamdin Zât-ı Akdes'e has ve münhasır [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]olduğunu ifade eder. Bu [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red](ل)[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ın müteallakı olan ihtisas hazf olduktan sonra ona intikal etmiştir ki, ihl[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s ve tevhidi ifade etsin.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]İhtar:[/B] Müşahhas olan bir şeyin umumî bir mefhum ile mülâhaza edildiğine binaen; Zât-ı Akdes de müşahhas olduğu halde, Vâcib-ül Vücud mefhumuyla tasavvur edilebilir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]رَبِّ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Yani herbir cüz'ü bir âlem mesabesinde bulunan şu âlemi bütün eczasıyla terbiye ve yıldızlar hükmünde olan o cüz'lerin zerratını kemal-i intizamla tahrik eder. Evet Cenab-ı Hak, herşey için bir nokta-i kemal tayin etmiştir. Ve o noktayı elde etmek için o şeye bir meyil vermiştir. Her şey, o nokta-i kemale doğru hareket etmek üzere, sanki m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nevî bir emir almış gibi muntazaman o noktaya müteveccihen hareket etmektedir. Esna-yı harekette onlara yardım eden ve mânilerini def'eden, şüphesiz Cenab-ı Hakk'ın terbiyesidir. Evet kâinata dikkatle bakıld[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı zaman, insanların taife ve kabileleri gibi, kâinatın zerratı münferiden ve müçtemian Hâlıklarının kanununa imtisalen, muayyen olan vazifelerine koşmakta oldukları hissedilir.'' [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Yaln[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]z bedbaht insanlar müstesna!''[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلْعَالَمِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Bu kelimenin sonundaki [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]ين[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] yalnız i'rab alâmetidir, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]عِشْرِينَ ثَلاَثِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] gibi. Veya cem' alâmetidir. Çünki âlemin ihtiva ettiği cüz'lerin herbirisi bir âlemdir. Veyahut yalnız manzume-i şemsiyeye münhasır değildir. Cenab-ı Hakk'ın şu gayr-ı mütenahî fezada çok âlemleri vardır. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Evet[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][CENTER][CENTER][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلْحَمْدُ لِلّهِ كَمْ لِلّهِ مِنْ فَلَكٍ [/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]{[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red] تَجْرِى النُّجُومُ بِهِ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][/CENTER] [/CENTER] [FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]رَاَيْتُهُمْ لِى سَاجِدِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] de olduğu gibi, burada da ukalâya mahsus cem' sîgasıyla gayr-ı ukalâ cem'lendirilmiştir. Bu ise, kavaide muhaliftir?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Evet âlemin ihtiva ettiği uzuvların birer âkıl, birer mütekellim suretinde tasavvur edilmesi, belâgatın en makbul bir prensibidir. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Zira kâinatın [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]"âlem" ile tesmiyesi, kâinatın Sâniine olan del[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]leti, şehadeti, işareti içindir. Binaenaleyh kâinatın uzuvları da Sânia olan del[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]letleri, şehadetleri için birer âlem olmaları icabeder. Öyle ise Sâniin o uzuvları terbiyesinden ve o uzuvların da Sânii i'lam etmelerinden anlaşılır ki; o uzuvlar birer hay, birer âkıl, birer mütekellim suretinde tasavvur edilmiştir. Binaenaleyh bu cem'de, kavaide muhalefet yoktur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلرَّحْمنِ الرَّحِيمِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Mâkabliyle bu iki sıfatın nazmını îcab eden [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]şö[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yle bir münasebet vardır ki; biri menfaatleri celb, diğeri mazarratları def'etmek üzere terbiyenin iki esası vardır. Rezzak manasına olan[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلرَّحْمنِ [/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] birinci esasa, Gaffar manasını ifade eden [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلرَّحِيمِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] de ikinci esasa işaretleri için birbiriyle bağlanmıştır.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red] : مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Mâkabliyle şu sıfatın nazmını iktiza eden sebeb şudur ki; şu sıfat, rahmeti ifade eden mâkabline neticedir. Zira kıyametle, saadet-i ebediyenin geleceğine en büyük delil, rahmettir. Evet rahmetin rahmet olması ve ni'metin ni'met olması ancak ve ancak haşir ve saadet-i ebediyeye bağlıdır. Evet saadet-i ebediye olmasa, en büyük ni'metlerden sayılan aklın, insanın kafasında yılan vazifesini görmekten başka bir işi kalmaz. Kezalik en l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]tif ni'metlerden sayılan şefkat ve muhabbet, ebedî bir ayrılık düşüncesiyle, en büyük elemler sırasına geçerler.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3][B]S:[/B] Cenab-ı Hakk'ın her şeye mâlik olduğu bir hakikat iken, burada haşir ve ceza gününün tahsisi neye binaendir?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [B]C:[/B] Şu âlemin insanlarca hakir ve hasis sayılan bazı şeylerine kudret-i ezeliyenin bizzât mübaşereti, azamet-i İlahiyeye münasib görülmediğinden, vaz'edilen esbab-ı zahiriyenin o gün ref'iyle, her şeyin şeffaf, parlak iç yüzüyle tecelli edip Sâniini, Hâlıkını vasıtasız göreceğine işarettir. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]يَوْم[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] tabiri ise, haşrin vukuunu gösteren emarelerden birine işarettir. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Şöyle ki:[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Saniye, dakika, saat ve günleri gösteren haftalık bir saatin millerinden birisi devrini tamam ettiği zaman, behemehal ötekiler de devirlerini [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ikmal edeceklerine kanaat hasıl olur. Kezalik yevm, sene, ömr-ü beşer ve ömr-ü dünya içinde tayin edilen manevî millerden birisi devrini tamam ettiğinde, ötekilerin de (velev uzun bir zamandan sonra olsun) devirlerini ikmal edeceklerine hükmedilir. Ve keza bir gün veya bir sene zarfında vukua gelen küçük küçük kıyametleri, haşirleri gören bir adam, saadet-i ebediyenin (haşrin tulû'-u fecriyle, şahsı bir nev' hükmünde olan) insanlara ihsan edileceğine şübhe edemez.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]دِين[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] kelimesinden maksad; ya cezadır, çünkü o gün hayır ve şerlere ceza verilecek bir gündür.. veya hakaik-i diniyedir. Çünkü hakaik-i diniye o gün tam m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nasıyla meydana çıkar. Ve daire-i itikadın, daire-i esbaba galebe edeceği bir gündür. Evet Cenab-ı Hak müsebbebatı esbaba bağlamakla, intizamı temin eden bir nizamı kâinatta vaz' etmiş. Ve herşeyi, o nizama müraat etmeğe ve o nizamla kalmaya tevcih etmiştir. Ve bilhassa insanı da, o daire-i esbaba müraat ve merbutiyet etmeğe mükellef kılmıştır. Her ne kadar dünyada daire-i esbab daire-i itikada galib ise de; âhirette hakaik-i itikadiye tamamen tecelli etmekle, daire-i esbaba galebe edecektir. Buna binaen, bu dairelerin herbirisi için ayrı ayrı makamlar, ayrı ayrı hükümler vardır. Ve her makamın iktiza ettiği hükme göre hareket lâzımdır. Aksi takdirde daire-i esbabda iken tabiatıyla, vehmiyle, hayaliyle daire-i itikada bakan; Mu'tezile olur ki, tesiri esbaba verir. Ve keza daire-i itikadda iken ruhuyla, imanıyla daire-i esbaba bakan da; esbaba kıymet vermeyerek, Cebriye Mezhebi gibi tenbelcesine bir tevekkül ile nizam-ı âleme muhalefet eder.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِيَّاكَ نَعْبُدُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red] (كَ)[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] zamirinde iki nükte vardır. Birincisi: Mâkablinde zikredilen sıfât-ı kemaliyenin [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]كَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] zamirinde müstetir ve mutazammın olduğuna işarettir. Çünkü o sıfatların birer birer t[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]dadından hasıl olan büyük bir şevk ile gaybdan hitaba, yani ism-i zâhirden şu [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]كَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] zamirine iltifat ve intikal olmuştur. Demek [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]ك[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] zamirinin mercii, geçen sıfât-ı kemaliye ile mevsuf olan zâttır. İkincisi: Elfaz okunurken m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nalarını düşünmek, belâgat mezhebinde vâcib olduğuna işarettir. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Çünki m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nalar düşünülürse, nâzil olduğu gibi okunur ve o okuyuş; tabiatıyla, zevkiyle hitaba incirar eder. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Hattâ [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِيَّاكَ نَعْبُدُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] yu [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]okuyan adam, sanki [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اُعْبُدْ رَبَّكَ كَاَنَّكَ تَرَاهُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] cümlesindeki emre imtisalen okuyor gibi olur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Cem' sîgasıyla zikredilen [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]نَعْبُدُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] deki zamir, üç taifeye işarettir. Birincisi: İnsanın vücudundaki bütün aza ve zerrata r[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]cidir ki, bu itibarla şükr-ü örfîyi eda etmiş olur. İkincisi: Bütün ehl-i tevhidin cemaatlerine aittir. Bu cihetle şeriata itaat etmiş olur. Üçüncüsü: Kâinatın ihtiva ettiği mevcudata işarettir. Bu itibarla, şeriat-ı fıtriye-i kübraya tâbi olarak hayret ve muhabbetle kudret ve azametin arşı altında sâcid ve âbid olmuş olur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Bu cümlenin mâkabliyle vech-i nazmı, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]نَعْبُدُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] nün [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلْحَمْدُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ye tefsir ve beyanı olmakla [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] e de bir netice ve bir lâzım olmasıdır.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]İhtar:[/B][/I] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِيَّاكَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] nin takdimi, ihl[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]sı vikaye etmek içindir ve zamir-i hitab da, ibadetin sebeb ve illetine işarettir. Çünki hitaba incirar eden geçen sıfâtla muttasıf olan zât, elbette ibadete müstehaktır.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]وَ اِيَّاكَ نَسْتَعِينُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]نَسْتَعِينُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] de müstetir zamir, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]نَعْبُدُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] nun fâili gibi, o üç cemaatten herbirine r[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ci'dir. Yani: Bizim vücudumuzun zerratı veya ehl-i tevhid cemaatı veyahut kâinat mevcudatı, bütün hacat ve maksadlarımıza, bilhassa en ehemm olan ibadetimize, senden iane ve tevfik istiyoruz. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِيَّاكَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] kelimesinin tekrarlanmasındaki hikmetin birincisi, hitap ve huzurdaki lezzetin artırılmasına; ikincisi, ayân makamının bürhan makamından daha yüksek olduğuna; üçüncüsü, huzurda sıdk olup kizbin ihtimali olmad[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ına; dördüncüsü, ibadetle istianenin ayrı ve müstakil maksadlar olduklarına işarettir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Bu iki fiili birbiriyle bağlayan münasebet, ücretle hizmet arasındaki münasebettir. Zira ibadet, abdin Allah'a karşı bir hizmetidir. İane de, o hizmete karşı bir ücret gibidir. Veya mukaddeme ile maksud arasındaki alâkadır. Çünkü iane ve tevfik, ibadete mukaddemedir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِيَّاكَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]kelimesinin takdiminden doğan hasr, abdin Cenab-ı Hakk'a karşı yapt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı ibadet ve hizmetle, vesait ve esbaba olan tezellülden kurtuluşuna işarettir. Lâkin esbabı tamamen ihmal ve terketmek iyi değildir. Çünkü o zaman, Cenab-ı Hakk'ın hikmet ve meşietiyle kâinatta vaz'edilen nizama karşı bir temerrüd çıkar. Evet daire-i esbabda iken tevekkül etmek, bir nevi tenbellik ve atalettir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِهْدِنَا[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Hidayeti taleb etmekle ianeyi istemek arasında ne münasebet vardır?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Evet; biri sual, diğeri cevap olduklarından birbiriyle bağlanılmıştır. Şöyle ki:[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]نَسْتَعِينُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile iane taleb edilirken makam iktizasıyla "Ne istiyorsun?" diye varid olan mukadder sual, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِهْدِنَا[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile cevablandırılmıştır.[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِهْدِنَا[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile istenilen şeylerin ayrı ayrı ve müteaddid olması, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِهْدِنَا[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] manasının da ayrı ayrı ve müteaddid olmasını îcab eder. Sanki [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِهْدِنَا[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3], dört masdardan müştaktır. Meselâ: Bir mü'min hidayeti isterse, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِهْدِنَا[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] sebat ve devam manasını ifade eder. Zengin olan isterse, ziyade manasını; fakir olan isterse, i'ta manasını; zaîf olan isterse iane ve tevfik manasını ifade eder. Ve keza "Her şeyi halk ve hidayet etmiştir" manasında bulunan [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]وَ خَلَقَ كُلَّ شَىْءٍ وَ هَدَى[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Âyet-i Celilesi hükmünce, zâhirî ve bâtınî duygular, âfâkî ve haricî deliller, enfüsî ve dâhilî bürhanlar, Peygamberlerin irsaliyle, kitabların inzali gibi vasıtalar itibariyle de hidayetin manası taaddüd eder.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] İhtar: En büyük hidayet, hicabın kaldırılmasıyla hakkı hak, bâtılı bâtıl göstermektir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][CENTER][CENTER][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَللّهُمَّ اَرِنَا الْحَقَّ حَقًّا وَ ارْزُقْنَا اِتِّبَاعَهُ وَ اَرِنَا الْبَاطِلَ بَاطِلاً وَ ارْزُقْنَا اِجْتِنَابَهُ آمِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][/CENTER] [/CENTER] [FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] :[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] Sırat-ı müstakim; şecaat, iffet, hikmetin mezcinden ve hülâsasından hasıl olan adl ve adalete işarettir. Şöyle ki:[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Tagayyür, inkılab ve felâketlere maruz ve muhtaç şu insan bedeninde iskân edilen ruhun yaşayabilmesi için üç kuvvet ihdas edilmiştir. Bu kuvvetlerin birincisi: Menfaatleri celb ve cezb için kuvve-i şeheviyye-i behimiyye. İkincisi: Zararlı şeyleri def' için kuvve-i sebuiyye-i gadabiyye. Üçüncüsü: Nef' ve zararı, iyi ve kötüyü birbirinden temyiz için kuvve-i akliyye-i melekiyyedir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Lâkin insandaki bu kuvvetlere şeriatça bir had ve bir nihayet tayin edilmiş ise de, fıtraten tayin edilmemiş olduğundan bu kuvvetlerin herbirisi tefrit, vasat, ifrat namıyla üç mertebeye ayrılırlar. Meselâ: Kuvve-i şeheviyyenin tefrit mertebesi humuddur ki; ne helâle ve ne de harama şehveti, iştihası yoktur. İfrat mertebesi fücurdur ki; namusları ve ırzları p[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yimal etmek iştihasında olur. Vasat mertebesi ise iffettir ki; helâline şehveti var, harama yoktur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] İhtar: Kuvve-i şeheviyyenin; yemek, içmek, uyumak ve konuşmak gibi füruatında da bu üç mertebe mevcuttur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Ve keza kuvve-i gadabiyyenin tefrit mertebesi cebanettir ki, korkulmayan şeylerden bile korkar. İfrat mertebesi tehevvürdür ki, ne maddî ve ne manevî hiç bir şeyden korkmaz. Bütün istibdadlar, tahakkümler, zulümler bu mertebenin mahsulüdür. Vasat mertebesi ise şecaattır ki; hukuk-u diniye ve dünyeviyesi için canını feda eder, meşru olmayan şeylere karışmaz.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] İhtar: Bu kuvve-i gadabiyyenin füruatında da şu üç mertebenin yeri vardır.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Ve keza kuvve-i akliyyenin tefrit mertebesi gabavettir ki, hiç bir şeyden haberi olmaz. İfrat mertebesi cerbezedir ki; hakkı bâtıl, bâtılı hak suretinde gösterecek kadar aldatıcı bir zekâya mâlik olur. Vasat mertebesi ise hikmettir ki; hakkı hak bilir imtisal eder, bâtılı bâtıl bilir içtinab eder.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][CENTER][CENTER][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]وَ مَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ اُوتِىَ خَيْرًا كَثِيرًا[/COLOR][/SIZE][/FONT][/CENTER] [/CENTER] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]sh: » (İ: 24)[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] İhtar: Bu kuvvetin şu üç mertebeye inkısamı gibi; füruatı da, o üç mertebeyi hâvidir. Meselâ: Halk-ı ef'al mes'elesinde Cebr mezhebi ifrattır ki, bütün bütün insanı mahrum eder. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]İ'tizal mezhebi de tefrittir ki, tesiri insana verir. Ehl-i Sünnet mezhebi vasatt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. Çünki bu mezheb beyne-beynedir ki; o fiillerin bidayetini irade-i cüz'iyeye, nihayetini irade-i külliyeye veriyor. Ve keza itikadda da ta'til ifratt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r; te[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]bih; tefrittir; tevhid, vasatt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]Hülâsa:[/B][/I] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u dokuz mertebenin alt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] zulümdür, üçü adl ve adalettir. S[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rat-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] müstakimden murad [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u üç mertebedir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]صِرَاطَ الَّذِينَ اَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Kur'anın inci gibi lafızlarının dizilmesi; bir hayta, bir çeşite, bir nakşa münhasır değildir. Belki zuhurca, hafâca, yakınlıkça, uzaklıkça mütefavit çok tenasüblerden hasıl olan pek çok nakışlar üzerine dizilmişlerdir, nazmedilmişlerdir. Zâten i'cazın esası, ihtisardan sonra ancak böyle nakışlardadır. Evet [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]صِرَاطَ الَّذِينَ اَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile mâkablindeki herbir kelime arasında bir münasebet vardır. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Meselâ: [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلْحَمْدُ لِلّهِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile münasebeti vardır. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Çünkü ni'met, hamde delil ve karinedir. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]رَبِّ الْعَالَمِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile münasebetdardır. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Çünkü, terbiyenin kemali, nimetlerin tevali ve teakubu ile olur. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلرَّحْمنِ الرَّحِيمِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile alâkadardır. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Çünkü [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلَّذِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] den irade edilen "enbiya, şüheda, suleha, ulema" rahmettirler. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile alâkası vardır. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Çünkü nimet-i kâmile, ancak dindir. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]نَعْبُدُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile alâkası var. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Çünkü, ibadette imamlar, bunlardır. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]نَسْتَعِينُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile var. [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3]Çünkü, tevfike [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ve ianeye mazhar bunlardır. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِهْدِنَا[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile var. Çünkü, hidayette mukteda-bih onlardır. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]صِرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ile vardır. Çünkü, doğru yol, ancak onların mesleğidir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] "Tarîk" veya "Sebil" kelimelerine "Sırat" kelimesinin tercihi, mesleklerinin etrafı mahdud ve işlek bir cadde olduğuna ve o caddeye girenlerin bir daha çıkmamalarına işarettir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Mahud ve m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lûm olan şeylerde kullanılması usûl ittihaz edilen esma-i mevsuleden [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلَّذِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] tabiri, onların zulümat-ı beşeriye içinde elmas gibi parladıklarına işarettir ki; onları taharri ve taleb etmeye ve aramaya lüzum yoktur. Onlar, herkesin gözü önünde hazır olduklarını temin eden bir ulüvv-ü şâna mâliktirler. Cem' sîgasıyla [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَلَّذِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] nin zikri, onlara iktida ve tâbi olmak imkânının mevcudiyetine ve onların mesleklerinde butlan olmad[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ına işarettir. Çünkü ferdî olmayan bir meslekte tevatür vardır; tevatürde, butlan yoktur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] M[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]zi sîgasıyla [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَنْعَمْتَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] nin zikri; tekrar ni'meti taleb etmeye bir vesile olduğuna ve Allah'a raci olan zamiri de, bir yardımcı ve bir şefaatçı vazifesini gördüğüne işarettir. Yani: "Ey Rabbim! Mademki in'am senin fiilindir ve evvelce de in'amı yapmışsın; istihkakım olmad[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı halde in'amı tekrarlamak, senin şe'nindir."[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]عَلَيْهِمْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] deki [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]عَلَى[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] enbiyaya yükletilen risalet ve teklif yükünün pek ağır olduğuna ve sahraları faydalandırmak için yağmur, kar ve fırtınaların şedaidine maruz kalan yüksek dağlar gibi, peygamberlerin de ümmetlerini feyizlendirmek için risalet zahmetlerine maruz kaldıklarına işarettir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][I][B]İhtar:[/B][/I] Ba[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ka bir surede zikredilen[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=5] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]فَاُولئِكَ مَعَ اَلَّذِينَ اَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] olan âyet-i kerime, buradaki [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]الَّذِينَ اَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] âyet-i celilesini beyan eder. Zâten Kur'anın bir kısmı, bir kısmını tefsir eder.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] S: Peygamberlerin meslekleri birbirine uymad[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı gibi, ibadetleri de birbirine muhaliftir. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Bunun esbab[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] nedir?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]C:[/B][/I] İtikad ve amelde, usûl ve ahkâm-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] esasiyede peygamberlerin hepsi daimdirler, sabittirler, müttehiddirler. İhtilaf ve tefavütleri, ancak füruattad[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. Zâten, zamanlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n tebeddülüyle, füruat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n da tebeddül ve tegayyürü tabiî bir [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]eydir. Evet, mevasim-i erbaada tedavi ve telebbüs gibi çok [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]eyler tebeddüle u[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rar. Meselâ, k[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ışı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n giyilen kal[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n elbise yaz[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n tebeddüle u[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rar; veya k[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ışı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n güzel tesiri olan bir ilâc[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n, yaz[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n fena tesiri olur, kullan[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lmaz. Kezalik, kalb ve ruhlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n g[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]das[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] olan ahkâm-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] diniyenin füruat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] da, ömr-ü be[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]erin devreleri itibariyle tebeddüle u[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rar.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]غَيْرِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]الْمَغْضُوبِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]عَلَيْهِمْ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] : Havf ve firar makam[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] olan [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u s[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]fat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n mâkablindeki makamlarla münasebat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ise: Bu makam[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n hayret ve deh[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]et nazar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yla cel[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l ve cemal ile muttas[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]f olan makam-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] rububiyete bakt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rmas[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]; ve iltica ve dehalet nazar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yla [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]نَعْبُدُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] deki makam-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ubudiyete bakt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rmas[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]; ve acz nazar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yla [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]نَسْتَعِينُ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] deki tevekkül makam[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na bakt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rmas[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]; ve teselli nazar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yla refik-i daimî olan makam-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] recaya bakt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rmas[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]d[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. Çünkü, korkunç bir [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]eyi gören adam, korku ve hayret içinde kal[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r; sonra firar etmeye meyleder. Âciz oldu[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u takdirde tevekkül eder, sonra teselli yollar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] arar.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]S-[/B][/I] Cenab-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Hak, Ganiyy-i Mutlak't[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r; âlemde bu kadar dal[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]letleri ve pek çirkin fena [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]eyleri yapan nev'-i be[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]erin yarat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ışı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nda ne hikmet vard[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]C-[/B][/I] Kâinatta maksud-u bizzat ve küllî ve [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ümullü olarak yarat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lan ancak kemaller, hay[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rlar, hüsünlerdir. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]erler, kubuhlar, noksanlar ise; hüsünlerin, hay[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n, kemallerin aras[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nda görülmeyecek kadar da[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]k ve cüz'iyet kabilinden tebeî olarak yarat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lm[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ış[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lard[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r ki; hay[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n, hüsünlerin, kemallerin mertebelerini, nevi'lerini, k[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]mlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] göstermeye vesile olsunlar ve hakaik-i nisbiyenin vücuduna veya zuhuruna bir mukaddeme ve bir vâhid-i k[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]yasî olsunlar.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]S- [/B][/I]Hakaik-i nisbiyenin ne k[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ymeti var ki, onun için [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]erler istihsan edilecek?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]C-[/B][/I] Hakaik-i nisbiye denilen [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]eyler, kâinat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n eczas[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] aras[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]nda bulunan rab[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]talard[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. Ve kâinattaki nizam, ancak hakaik-i nisbiyeden do[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]mu[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]tur. Ve hakaik-i nisbiyeden kâinat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n enva'[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na bir vücud-u vâhid in'ikas etmi[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]tir. Hakaik-i nisbiye, büyük bir ölçüde hakaik-i hakikiyeden çoktur. Hattâ bir zât[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n hakaik-i hakikiyesi yedi ise, hakaik-i nisbiyesi yediyüzdür. Binaenaleyh kubh ve [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]erde [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]er varsa da kalildir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Malûmdur ki, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]err-i kalil için hayr-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] kesîr terkedilmez. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Terkedilirse, şerr-i kesîr olur. Zekat ve cihadda olduğu gibi.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Evet [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اِنَّمَا تُعْرَفُ اْلاَشْيَاءُ بِاَضْدَادِهَا[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] meşhur kaziyeden maksad, bir şeyin zıddı, o şeyin hakaik-i nisbiyesinin vücud veya zuhuruna sebebdir. Meselâ: Kubh olmasaydı ve hüsünlerin arasına girmeseydi, hüsnün gayr-ı mütenahî olan mertebeleri tezahür etmezdi.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]S-[/B][/I] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]اَنْعَمْتَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] fiil, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]مَغْضُوبِ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ism-i mef'ul,[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=red]ضَالِّينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ism-i fâil olarak zikirlerinde ve keza üçüncü fırkanın sıfatını ve ikinci fırkanın sıfatına terettüb eden [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]kıbetini ve birinci fırkanın ünvan-ı sıfatını aynen zikretmekte ne gibi bir hikmet vardır?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] [I][B]C-[/B][/I] Ni'met ünvanı, nefsin daima meylettiği bir lezzet olduğundan ihtiyar edilmiştir. Fiil-i mazi olarak zikrindeki sebeb, evvelce beyan edilmiştir. İkinci fırka ise, kuvve-i gadabiyenin galebe ve tecavüzüyle tecavüz ederek ahkâmın terkiyle zulüm ve fıska düşmüşlerdir. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Yahudilerin temerrüdü gibi. Zulüm ve f[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]skta hasis ve hay[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rs[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]z bir lezzet görüldü[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ünden, onlardan nefis teneffür etmez. Kur'an-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Kerim o zulmün akibeti olan gazab-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] İlahîyi zikretmi[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]tir ki, nefisleri o zulüm ve f[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]sktan tenfir ettirsin. İstimrar ve devam [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]e'ninde olan isimlerden ism-i mef'ul [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]olarak zikredilmesi ise, [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]err ve isyanlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n devam edip, tevbe ve afv ile ink[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ta etmedikleri takdirde kat'ile[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ece[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ine ve silinmez bir damga [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ekline geçece[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ine i[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]arettir. Üçüncü f[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rka ise, vehim ve heva-y[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] nefsin ak[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l ve vicdanlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na galebesiyle, bât[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l bir itikada tâbi' olarak nifaka dü[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]en bir k[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]m nasara'd[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. Dal[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]let, nefisleri tenfir ve ruhlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] inciten bir elem oldu[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]undan; Kur'an-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Kerim o f[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rkay[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ayn[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] o s[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]fatla zikretmi[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]tir. Ve ism-i fâil olarak zikrindeki sebeb ise; dal[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]letin dal[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]let olmas[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3], devam etmesine mütevakk[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]f olup, ink[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]taa u[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rad[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] zaman afva dâhil olaca[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na i[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]arettir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Ey arkada[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]! Bütün lezzetler imanda oldu[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u gibi, bütün elemler de dal[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lettedir. Bunun izah[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ise; bir [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ah[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s, kudret-i ezeliye taraf[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ndan, adem zulümat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ndan [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]u korkunç dünya sahras[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na at[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rken gözünü açar, bakar. Bir lütuf bekledi[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]i zaman, birdenbire dü[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]manlar gibi hastal[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]klar, elemler, belalar hücum etmeye ba[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]larlar. Bir meded, bir yard[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]m için müsterhimane tabiata ve anas[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ra bakt[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] vakit, kasavet-i kalble, merhametsizlikle kar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]şı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]la[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]şı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. Ecram-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] semaviyeden istimdad etmek üzere ba[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]şı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] havaya kald[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r. O ecram, atom bombalar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] gibi deh[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]etli ve heybetli halleriyle gözüne görünür. Hemen gözünü yumar, ba[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]şı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] e[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]er, dü[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ünmeye ba[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lar. Bakar ki, hayatî hacetleri ba[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]p ça[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rmaya ba[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]larlar. Bütün bütün tevahhu[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] ederek hemen kulaklar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] t[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]kar, vicdan[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na iltica eder; bakar ki: Vicdan[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3], binler âmâl (emeller) ve emanî ile dolu gürültülerinden cinnet getirecek bir hale gelir. Acaba hiçbir cihetten hiçbir teselli çaresini bulamayan o zavall[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ah[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s, mebde ile meâdi, Sâni' ile ha[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ri itikad etmezse, onun o vaziyetinden Cehennem daha serin olmaz m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]?[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Evet o bîçare havf ve heybetten, acz ve ra'[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]etten, vah[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]et ve gönül darl[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ığ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ndan, yetimlikle me'yusiyetten mürekkeb bir vaziyet içinde olup kudretine bakar, kudreti âciz ve nâk[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s.. h[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]cetlerine bakar, def'edilecek bir durumda de[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ildir. Ça[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]p yard[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]m istese, yard[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]m[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]na gelen yok. Her[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]eyi dü[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]man, her[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]eyi garib görür. Dünyaya geldi[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ine bin defa nedamet eder, lanet okur. Fakat o [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ahs[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n s[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rat-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] müstakime girmekle kalbi ve ruhu nur-u imanla [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ışı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]klan[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]rsa, o zulmetli evvelki vaziyeti nuranî bir h[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]lete ink[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]l[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]â[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]b eder. [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]Ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]öyle ki:[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] O [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ah[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s, hücum eden belalar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3], musibetleri gördü[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ü zaman, Cenab-[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] Hakk'a istinad eder, müsterih olur. Yine o [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ah[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s, ebede kadar uzan[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]p giden emellerini, istidatlar[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] dü[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ündü[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ü zaman, saadet-i ebediyeyi tasavvur eder. O saadet-i ebediyenin mâ-ül hayat[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ndan bir yudum içer, kalbindeki emellerini teskin eder. Yine o [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ah[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s, ba[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]şı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]n[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3] kald[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]r[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]p semaya ve etrafa bakar; her[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]eyle ünsiyet peyda eder. Yine o [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ah[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ı[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]s, semadaki ecrama bakar; hareketlerinden deh[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ş[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]et de[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]ğ[/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]il, ünsiyet ve emniyet peyda [/SIZE][/FONT][FONT=Verdana][SIZE=3]eder.. ve onların o hareketlerini, ibret ve hayretle tefekkür eder. Yine o şahıs, ecram-ı ulviye ile öyle bir kesb-i muarefe eder ki, hangi bir cirme bakarsa baksın, o cirmlerden: "Ey arkadaş! Bizden tevahhuş etme! Hareketlerimizden korkma! Hepimiz bir Hâlıkın memurlarıyız" diye, me'nus ve emniyet verici sesleri kalben işitmeye başlar.[/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] [FONT=Verdana][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][SIZE=3][I][B]Hülâsa:[/B][/I] O şahıs, evvelki vaziyetinde, vicdanındaki o dehşetli ve vahşetli ve korkunç âlâm-ı şedideden kurtulmak için teselliler ile hissini ibtal ve sarhoşlukla o halleri unutmak ister. İkinci haletinde ise, ruhunda yüksek lezzetleri ve saadetleri hisseder; kalbini ikaz, vicdanını tahrik edip ruhunu ihsas ettikçe, o saadetler ziyadeleşir ve ona manevî Cennetlerin kapıları açılır. [/SIZE][RIGHT][SIZE=3] [/SIZE][FONT=Verdana][SIZE=3][COLOR=DarkGreen]اَللّهُمَّ بِحُرْمَةِ هَذِهِ السُّورَةِ اجْعَلْنَا مِنْ اَصْحَابِ الصِّرَاطِ الْمُسْتَقِيمِ آمِينَ[/COLOR][/SIZE][/FONT][/RIGHT] [/QUOTE]
Adı
İnsan doğrulaması
Günün ilk namazı hangi namazdır
Cevap yaz
Ana sayfa
Forumlar
İSLAMİ PAYLAŞIMLAR
Risale-i Nur
İşârât-ül İ'caz
Işaretül icaz risalesindeki bölümler (Ibtiday-i Tefsir)
Üst
Alt