- Katılım
- 22 Şubat 2011
- Mesajlar
- 9,111
- Tepkime puanı
- 81
asmanın şarjı,budamada bırakılacak göz sayısı,budama,kış budaması,asmalar arasında dengeli şekil,üzüm verimi,asmada göz bırakmak,verim dönemi,asmada yaşlı dallar,yaz budaması,karışık budama,alkımsız sürgünler,bilezik alma,çiçek salkımı seyreltme,tane seyreltme,dip sürgünleri,koltuk alma,yaprak alma,filiz alma.
Bağcılıkta Budama
Budama, asmada vejetatif gelişme ile generatif gelişme arasıdaki dengeyi kurmayı sağlayarak en yüksek kalitede verim ve ürün elde etmek, kültürel işlemleri kolaylaştırmak, asmaya uygun şekli vermek ve bu şeklin verim dönemi boyunca korunmasını sağlamak, çeşide ve büyüme gücüne göre asmada göz bırakmak amacıyla bir yıl önce ürün vermiş dallar ile kurumuş veya şekli bozucu dalların kurallarına göre çıkarılması işlemidir.
Asmanın şarjı, budamada bırakılacak göz sayısı
Kış budamasında önemli bir konu da asmanın şarjıdır. Asmanın şarjı ihtiyaca göre asma başına göz bırakmak demektir. Bu göz sayısı bağın gelişimi ve üzüm verimi arasında denge sağlamalıdır. Asma şarjını m2 ye düşen göz sayısı ile ifade ederiz.
m2 ye 4 göz hesabıyla şarj öngörülen bir asmada bırakılacak göz adedini hesaplayalım.
Bağın dikim sıklığı 2,5 x3 m ise bağda her asmaya düşen alan 7,7 m2 olur. 7,5 x4= 30 adet kış gözü bırakmak gerek. Bu gözlerin tek yıllık dallara dağılımı şöyle olur. Dal başına 10 göz hesabıyla, asmada 3 adet uzun, bir yıllık dal bırakmak gerekir.
Göz sayarken en dipteki gözler sayılmaz. İlk göz dalın çıktığı yerden en az 0,5-1cm uzaklıktaki kısa da olsa boğum arası olan gözdür.
Çeşide göre farklı budama yapılacağı da unutulmamalıdır.
Budamanın Amaçları:
Kış budaması, asmalarda yaprakların dökülmesinden gözlerin sürmesine kadar olan dönemde yapılır. Don tehlikesi olan yerlerde budama daha geç, olmayan yerlerde ise daha erken yapılır. Kış budaması sırasında bırakılacak olan dalların tam olgunlaşmış olması gerekir. Dalların iyi olgunlaşması öz bölgesinin dar olmasından, bükülünce kırılmasından ve renginin kahverengine dönmüş olmasından anlaşılır. Aynı zamanda bırakılacak olan dallarda herhangi bir hastalık belirtisinin de olmamasına dikkat edilmelidir. Budama yapılırken şekil korunmalıdır. Asmanın yaşlı kısımlarından oluşan obur dallar zorunlu olmadıkça asma üzerinde bırakılmaz.
Kış budaması sırasında bırakılacak olan dalların uzunluğuna göre;
Uzun budama: Bir yaşlı dalların 8-15 göz üzerinden budanması işlemidir. Bu budama şekli dip gözleri fazla verimli olmayan çeşitlerde uygulanır. Pembe Gemre, Sultani Çekirdeksiz, Yuvarlak Çekirdeksiz, Yapıncak. Bir asmada genellikle 2-6 arasında uzun budanmış dal ve o kadar da kısa budanmış dal bulunur. Böylece gelecek yıl bırakılacak olan uzun ve kısa dallar da oluşturulmuş olur.
Karışık budama: Bu budama şeklinde hem uzun hem de kısa budanmış dallar bulunur. Yuvarlak ve Sultani çekirdeksiz ve Perlette.
Yaz Budaması
Asmanın büyüme döneminde, yeni sürmüş tomurcuk ve taze sürgünlerin alınması, sürgünlerin kısaltılması, yaprakların ve koltuk sürgünlerinin alınması işlemlerine denir. Bunun yanısıra ürünün kalitesinin arttırılmasına yönelik bilezik alma, salkım ve tane seyreltme gibi uygulamalar da yaz budaması olarak değerlendirilir.
Bağlarda uygulanan başlıca yaz budamaları şunlardır.
Filiz alma: Asmaların yaşlı kısımlarından çıkan filizlerin alınması işlemidir. Salkımsız sürgünler de alınır. Böylece asmanın gücünün salkım ve dallara gitmesi sağlanır. İlkbaharda son salkımların görülmesinden hemen sonra yapılır.
Uç alma: Kuvvetli büyüyen verimli yazlık sürgünlerin uç kısımlarının değişik uzunluklarda çıkarılması işlemidir. Salkımların daha iyi beslenmesini sağlamak amacıyla yapılır. Sürgünün uçtan 7- 15 cm'lik kısmı çıkartılır. Uç alma sürgünler 40-45 cm olduğu dönemde yapılır.
Tepe alma: Verimli yazlık sürgünlerin haziran ve temmuz aylarında uçtan itibaren 30-60 cm'lik kısımlarının kesilerek veya koparılarak çıkarılması işlemidir. Bu işlemin amacı sürgünlerin daha iyi odunlaşmalarının sağlanması hem de yazlık sürgünlerin üzerindeki koltuk sürgünü gelişiminin teşvik edilmesidir. Böylece sıcak ekolojilerde salkımlarda güneş yanıklıklarının oluşması engellenir.
Koltuk alma: Özellikle uç ve tepe almadan sonra koltuk sürgünleri oluşur. Bunlar hızlı geliştiğinden besinlere ortak olur. Bu nedenle serin iklimlerde mümkün olduğunca kısa sürede alınması gerekir.
Yaprak alma: Nemli ve serin bölgelerde, sık dikilmiş ve özellikle goble şeklinde terbiye edilmiş asmalarda yapraklar, üzüm salkımının güneş almasını engelleyerek renklenme ve olgunlaşmayı geciktirir. Ayrıca mantarsal hastalıklar havalanmanın yetersiz olmasından dolayı artar. Bu nedenle salkımları örten dipteki yaşlı ve sararmaya başlamış yaprakların koparılması şeklinde yapraklarda seyreltme yapmak gerekir. Yaprak alma, üzümlerin irileştiği ve üzerlerinin mumsu pus tabakası ile kaplandığı zaman yapılmalıdır.
Bilezik alma: Bilezik alma, asmalarda çiçek silkmesini önlemek, tane tutumu ile tane ve salkım iriliğini artırmak ve erken olgunlaşmayı sağlamak için yapılır. Asmanın gövde, kol, iki veya bir yıllık dalları üzerinde 5 mm genişliğindeki kabuk ve floem tabakasının özel yapılmış bir çift ağızlı kesici makas veya bıçakla çepeçevre çıkarılması işlemidir.
Çiçek salkımı seyreltme: Asmalarda çiçek salkımları yeni sürgünlerde yapraklarla beraber oluşur ve 6-8 hafta içerisinde çiçeklenme meydana gelir. Çiçek salkımlarının bir kısmının doğuşundan kısa bir süre sonra dipten çıkarılması şeklinde yapılır.
Salkım seyreltme: Asma üzerinde fazla görülen salkımların tane tutumundan hemen sonra alınmasıdır. Salkım seyreltmede amaç tane iriliğinin arttırılmasıdır. Daha çok salkımı sıkı ve çok iri salkımlı çeşitlerde yapılır.
Tane seyreltme: Salkımların uç taraflarının veya kanatlarının ya da fazla sık olan bölümlerinin kesilmesiyle yapılan seyreltmedir.
Dip sürgünlerinin çıkarılması: Üzerine aşı yapılmış olan anaçtan oluşan sürgünlerin koparılması işlemidir. Bu işlem yapılmazsa bazı durumlarda aşının atmasına bile sebep olabilir.
Hazırlayan: Arife BAYRAM , Ziraat Yüksek Mühendisi (Alıntı: agaclar.net)
Bağcılıkta Budama
Budama, asmada vejetatif gelişme ile generatif gelişme arasıdaki dengeyi kurmayı sağlayarak en yüksek kalitede verim ve ürün elde etmek, kültürel işlemleri kolaylaştırmak, asmaya uygun şekli vermek ve bu şeklin verim dönemi boyunca korunmasını sağlamak, çeşide ve büyüme gücüne göre asmada göz bırakmak amacıyla bir yıl önce ürün vermiş dallar ile kurumuş veya şekli bozucu dalların kurallarına göre çıkarılması işlemidir.
Asmanın şarjı, budamada bırakılacak göz sayısı
Kış budamasında önemli bir konu da asmanın şarjıdır. Asmanın şarjı ihtiyaca göre asma başına göz bırakmak demektir. Bu göz sayısı bağın gelişimi ve üzüm verimi arasında denge sağlamalıdır. Asma şarjını m2 ye düşen göz sayısı ile ifade ederiz.
m2 ye 4 göz hesabıyla şarj öngörülen bir asmada bırakılacak göz adedini hesaplayalım.
Bağın dikim sıklığı 2,5 x3 m ise bağda her asmaya düşen alan 7,7 m2 olur. 7,5 x4= 30 adet kış gözü bırakmak gerek. Bu gözlerin tek yıllık dallara dağılımı şöyle olur. Dal başına 10 göz hesabıyla, asmada 3 adet uzun, bir yıllık dal bırakmak gerekir.
Göz sayarken en dipteki gözler sayılmaz. İlk göz dalın çıktığı yerden en az 0,5-1cm uzaklıktaki kısa da olsa boğum arası olan gözdür.
Çeşide göre farklı budama yapılacağı da unutulmamalıdır.
Budamanın Amaçları:
- Asmanın ürün veren organlarının asma üzerinde ve asmalar arasında dengeli şekilde belli bir sayıda dağıtıp yerleştirmek ve bunun uzun süre korunmasını sağlamak
- Kültürel işlemlerde (toprak işleme, ilaçlama, hasat) kolaylık sağlamak ve asmaya şekil vermek
- Asma üzerindeki “yaprak/salkım” oranını dengede tutmaktır.
- Kış budaması
- Yaz budaması olarak ikiye ayrılır.
Kış budaması, asmalarda yaprakların dökülmesinden gözlerin sürmesine kadar olan dönemde yapılır. Don tehlikesi olan yerlerde budama daha geç, olmayan yerlerde ise daha erken yapılır. Kış budaması sırasında bırakılacak olan dalların tam olgunlaşmış olması gerekir. Dalların iyi olgunlaşması öz bölgesinin dar olmasından, bükülünce kırılmasından ve renginin kahverengine dönmüş olmasından anlaşılır. Aynı zamanda bırakılacak olan dallarda herhangi bir hastalık belirtisinin de olmamasına dikkat edilmelidir. Budama yapılırken şekil korunmalıdır. Asmanın yaşlı kısımlarından oluşan obur dallar zorunlu olmadıkça asma üzerinde bırakılmaz.
Kış budaması sırasında bırakılacak olan dalların uzunluğuna göre;
- Kısa budama,
- Uzun budama,
- Karışık budama olarak uygulanabilir.
Uzun budama: Bir yaşlı dalların 8-15 göz üzerinden budanması işlemidir. Bu budama şekli dip gözleri fazla verimli olmayan çeşitlerde uygulanır. Pembe Gemre, Sultani Çekirdeksiz, Yuvarlak Çekirdeksiz, Yapıncak. Bir asmada genellikle 2-6 arasında uzun budanmış dal ve o kadar da kısa budanmış dal bulunur. Böylece gelecek yıl bırakılacak olan uzun ve kısa dallar da oluşturulmuş olur.
Karışık budama: Bu budama şeklinde hem uzun hem de kısa budanmış dallar bulunur. Yuvarlak ve Sultani çekirdeksiz ve Perlette.
Yaz Budaması
Asmanın büyüme döneminde, yeni sürmüş tomurcuk ve taze sürgünlerin alınması, sürgünlerin kısaltılması, yaprakların ve koltuk sürgünlerinin alınması işlemlerine denir. Bunun yanısıra ürünün kalitesinin arttırılmasına yönelik bilezik alma, salkım ve tane seyreltme gibi uygulamalar da yaz budaması olarak değerlendirilir.
Bağlarda uygulanan başlıca yaz budamaları şunlardır.
Filiz alma: Asmaların yaşlı kısımlarından çıkan filizlerin alınması işlemidir. Salkımsız sürgünler de alınır. Böylece asmanın gücünün salkım ve dallara gitmesi sağlanır. İlkbaharda son salkımların görülmesinden hemen sonra yapılır.
Uç alma: Kuvvetli büyüyen verimli yazlık sürgünlerin uç kısımlarının değişik uzunluklarda çıkarılması işlemidir. Salkımların daha iyi beslenmesini sağlamak amacıyla yapılır. Sürgünün uçtan 7- 15 cm'lik kısmı çıkartılır. Uç alma sürgünler 40-45 cm olduğu dönemde yapılır.
Tepe alma: Verimli yazlık sürgünlerin haziran ve temmuz aylarında uçtan itibaren 30-60 cm'lik kısımlarının kesilerek veya koparılarak çıkarılması işlemidir. Bu işlemin amacı sürgünlerin daha iyi odunlaşmalarının sağlanması hem de yazlık sürgünlerin üzerindeki koltuk sürgünü gelişiminin teşvik edilmesidir. Böylece sıcak ekolojilerde salkımlarda güneş yanıklıklarının oluşması engellenir.
Koltuk alma: Özellikle uç ve tepe almadan sonra koltuk sürgünleri oluşur. Bunlar hızlı geliştiğinden besinlere ortak olur. Bu nedenle serin iklimlerde mümkün olduğunca kısa sürede alınması gerekir.
Yaprak alma: Nemli ve serin bölgelerde, sık dikilmiş ve özellikle goble şeklinde terbiye edilmiş asmalarda yapraklar, üzüm salkımının güneş almasını engelleyerek renklenme ve olgunlaşmayı geciktirir. Ayrıca mantarsal hastalıklar havalanmanın yetersiz olmasından dolayı artar. Bu nedenle salkımları örten dipteki yaşlı ve sararmaya başlamış yaprakların koparılması şeklinde yapraklarda seyreltme yapmak gerekir. Yaprak alma, üzümlerin irileştiği ve üzerlerinin mumsu pus tabakası ile kaplandığı zaman yapılmalıdır.
Bilezik alma: Bilezik alma, asmalarda çiçek silkmesini önlemek, tane tutumu ile tane ve salkım iriliğini artırmak ve erken olgunlaşmayı sağlamak için yapılır. Asmanın gövde, kol, iki veya bir yıllık dalları üzerinde 5 mm genişliğindeki kabuk ve floem tabakasının özel yapılmış bir çift ağızlı kesici makas veya bıçakla çepeçevre çıkarılması işlemidir.
Çiçek salkımı seyreltme: Asmalarda çiçek salkımları yeni sürgünlerde yapraklarla beraber oluşur ve 6-8 hafta içerisinde çiçeklenme meydana gelir. Çiçek salkımlarının bir kısmının doğuşundan kısa bir süre sonra dipten çıkarılması şeklinde yapılır.
Salkım seyreltme: Asma üzerinde fazla görülen salkımların tane tutumundan hemen sonra alınmasıdır. Salkım seyreltmede amaç tane iriliğinin arttırılmasıdır. Daha çok salkımı sıkı ve çok iri salkımlı çeşitlerde yapılır.
Tane seyreltme: Salkımların uç taraflarının veya kanatlarının ya da fazla sık olan bölümlerinin kesilmesiyle yapılan seyreltmedir.
Dip sürgünlerinin çıkarılması: Üzerine aşı yapılmış olan anaçtan oluşan sürgünlerin koparılması işlemidir. Bu işlem yapılmazsa bazı durumlarda aşının atmasına bile sebep olabilir.
Hazırlayan: Arife BAYRAM , Ziraat Yüksek Mühendisi (Alıntı: agaclar.net)